Πώς συνδέεται ο Ινδικός Ωκεανός με τον δάγκειο πυρετό;

Οι ερευνητές εντόπισαν έναν παγκόσμιο δείκτη του κλίματος που, όπως λένε, μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση των προβλέψεων για τα κρούσματα του δάγκειου πυρετού μήνες πριν.

Μια μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science, βρήκε ότι ο δείκτης σε όλη τη λεκάνη του Ινδικού Ωκεανού (IOBW), ο οποίος μετρά τις διακυμάνσεις της θερμοκρασίας στην επιφάνεια του Ινδικού Ωκεανού, σχετίζεται στενά με την ετήσια επίπτωση του δάγκειου πυρετού στο βόρειο και νότιο ημισφαίριο. Η ύπαρξη αξιόπιστων μακροπρόθεσμων προβλέψεων θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της νόσου, σχεδιάζοντας μέτρα ελέγχου κατά των κουνουπιών που μεταδίδουν την ασθένεια και δίνοντας τη δυνατότητα στις χώρες να κινητοποιήσουν προσωπικό και εξοπλισμό νοσοκομείων.

«Η δυναμική του δάγκειου πυρετού είναι πολύπλοκη επειδή ο ιός υπάρχει σε τέσσερις διαφορετικές μορφές, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν από το ένα έτος στο άλλο και από τη μια χώρα στην άλλη», λέει ο Simon Cauchemez, από κοινού τελευταίος συγγραφέας της μελέτης και επικεφαλής του Μονάδα Μαθηματικής Μοντελοποίησης Λοιμωδών Νοσημάτων στο Ινστιτούτο Παστέρ, Γαλλία.

«Το μέγεθος των επιδημιών του δάγκειου πυρετού μπορεί να ποικίλλει σημαντικά από τη μια εποχή στην άλλη».

Οι περισσότερες περιπτώσεις είναι ασυμπτωματικές, αλλά όσοι πάσχουν από ήπια νόσο μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα όπως υψηλό πυρετό, πονοκέφαλο, πόνους στο σώμα, ναυτία και εξάνθημα. Όμως, ενώ η μόλυνση με 1 τύπο δάγκειου πυρετού παρέχει δια βίου προστασία έναντι αυτού, δεν παρέχει προστασία για άλλους τύπους.

Αντίθετα, η σοβαρή νόσηση με δάγκειο πυρετό εμφανίζεται συχνότερα, όταν έχει προηγηθεί μόλυνση από τον δάγκειο πυρετό με διαφορετικό τύπο του ιού και μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η συχνότητα του δάγκειου πυρετού έχει αυξηθεί δραματικά σε όλο τον κόσμο τις τελευταίες δεκαετίες.

«Ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων δάγκειου πυρετού καταγράφηκε το 2023, επηρεάζοντας περισσότερες από 80 χώρες σε όλες τις περιοχές. Από τις αρχές του 2023, η συνεχιζόμενη μετάδοση, σε συνδυασμό με μια απροσδόκητη αύξηση των κρουσμάτων δάγκειου πυρετού, οδήγησε σε ιστορικό υψηλό πάνω από 6,5 εκατομμύρια κρούσματα και περισσότερους από 7.300 θανάτους που σχετίζονται με τον δάγκειο πυρετό».

Πώς προβλέπεται το ξέσπασμα δάγκειου πυρετού

Η αναπαραγωγή και η μολυσματικότητα των κουνουπιών του γένους Aedes  που μεταδίδουν τους ιούς του δάγκειου πυρετού συσχετίζονται στενά με την τοπική θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις. Ωστόσο, οι καιρικές παράμετροι μπορούν να προβλεφθούν μόνο μεταξύ 2 εβδομάδων και 3 μηνών νωρίτερα. Οι παγκόσμιοι κλιματικοί δείκτες, από την άλλη πλευρά, μπορούν γενικά να προβλεφθούν πέραν των 6 μηνών.

Η διεθνής ομάδα συνέταξε ένα μεγάλο σύνολο δεδομένων της παγκόσμιας συχνότητας του δάγκειου πυρετού από το 1990 έως το 2019 για να δει ποιοι από τους 30 παγκόσμιους κλιματικούς δείκτες προβλέπουν το μέγεθος και το χρονοδιάγραμμα των τοπικών και απομακρυσμένων επιδημιών.

«Τα αποτελέσματά μας αποκάλυψαν ότι η ενσωμάτωση του δείκτη IOBW στο μαθηματικό μας μοντέλο είχε ως αποτέλεσμα προβλέψεις που ταίριαζαν στενά με δεδομένα του πραγματικού κόσμου, σε σύγκριση με το μοντέλο που εξαιρούσε τον δείκτη IOBW», λέει ο Huaiyu Tian, συγγραφέας της μελέτης και διευθυντής του Κέντρου για την Παγκόσμια Αλλαγή και τη Δημόσια Υγεία στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου. «Ο εκτεταμένος χρόνος παράδοσης και η βελτιωμένη ικανότητα πρόβλεψης υπογραμμίζουν τη σημασία του δείκτη IOBW στα συστήματα πρόβλεψης και έγκαιρης προειδοποίησης του δάγκειου πυρετού».

Ο Cauchemez λέει ότι στόχος τους είναι να αναπτύξουν προγνωστικά μοντέλα για τα κρούσματα του δάγκειου πυρετού στη Γουαδελούπη, τη Γαλλική Γουιάνα και τη Μαρτινίκα και να διερευνήσουν εάν ο δείκτης IOBW μπορεί να βελτιώσει αποτελεσματικά αυτές τις προβλέψεις. «Το κλίμα δεν είναι ο μόνος παράγοντας που επηρεάζει τα ξεσπάσματα του δάγκειου πυρετού», λέει ο Cauchemez. «Για αυτά τα προγνωστικά μοντέλα θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη άλλους παράγοντες όπως τα επίπεδα ανοσίας στον πληθυσμό, τα στελέχη που κυκλοφορούσαν στο παρελθόν κ.λπ.».