Ποια είναι τα αποδοτικότερα δέντρα στη μάχη για καθαρό αέρα

Η δενδροφύτευση συμβάλλει αποδεδειγμένα στη μείωση της αέριας ρύπανσης στα αστικά κέντρα. Ποια είναι, όμως, εκείνα τα φυτά και ειδικότερα εκείνα τα δέντρα που βοηθούν περισσότερο;

Η φρενήρης αστικοποίηση περασμένων δεκαετιών δημιούργησε ένα χαοτικό τοπίο στις μεγάλες πόλεις του πλανήτη. Εδώ και αρκετά χρόνια, ορισμένες από τις διασημότερες μεγαλουπόλεις του κόσμου επιχειρούν να καταστούν «πράσινες» και φιλικότερες για τους κατοίκους τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Λονδίνο. Τον Ιανουάριο του 2019, ο δήμαρχος της πόλης ανακοίνωσε ότι εντός του έτους θα φυτευτούν 7.000 δέντρα.

Την ίδια ώρα, στην επαρχία Χεμπέι της Κίνας, όπου βρίσκεται και το Πεκίνο, οι Αρχές επεξεργάζονται τη δημιουργία ενός «πράσινου περιδέραιου (κολιέ)» από φυτά, το οποίο θα βοηθήσει ουσιαστικά στη μείωση της μόλυνσης από τα εργοστάσια που περιστοιχίζουν την πρωτεύουσα της χώρας. Αξίζει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, η μόλυνση του αέρα στο Πεκίνο, υπερβαίνει κατά 10 φόρες τα επιτρεπτά όρια.

Στο Παρίσι σχεδιάζεται ένα αστικό δάσος που θα περικυκλώσει τα πιο γνωστά ιστορικά του μνημεία και αξιοθέατα.

Ωστόσο, ενώ είναι γενικώς αποδεκτό ότι τα δέντρα μειώνουν τη ρύπανση, δεν είναι αληθές ότι η μεγαλύτερη ποσότητα δέντρων εξασφαλίζει και καλύτερης ποιότητας αέρα στις πόλεις. Για να πετύχουμε το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα απαιτείται το κατάλληλο δέντρο.

Τα φυτά, δικαίως, θεωρούνται οι «πνεύμονες» ενός οικοσυστήματος καθώς απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα και παράγουν οξυγόνο. Πρέπει, όμως, να γνωρίζουμε ότι τα φυτά αποτελούν και το «συκώτι» ενός οικοσυστήματος καθώς φιλτράρουν, μέσω των φύλλων τους,  τα σωματίδια που ευθύνονται για την ατμοσφαιρική ρύπανση. Τα δέντρα είναι πολύ αποτελεσματικά στην απορρόφηση αιωρούμενων σωματιδίων, λένε οι ειδικοί. Τα σωματίδια αυτά (οργανικά χημικά, οξέα, μέταλλα αλλά και σκόνη) εκπέμπονται από οχήματα και εργοστάσια καύσης ορυκτών καυσίμων, όπως επίσης και από εργοτάξια.

Τα αιωρούμενα σωματίδια μπορούν εύκολα να εισέλθουν στο ανθρώπινο σώμα, προκαλώντας αναπνευστικές και καρδιακές ασθένειες. Επίσης, έχουν συνδεθεί με φλεγμονές στο ανθρώπινο σώμα και διάφορες παθήσεις. Μάλιστα, επιστημονικές εκτιμήσεις αποδίδουν 8,9 εκατομμ. θανάτους ετησίως στην έκθεση σε αιωρούμενα σωματίδια. Αρκετά φυτά, κυρίως δέντρα, λειτουργούν ως ιδανικά «φίλτρα» κατά αυτών των σωματιδίων.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι ο βαθμός στον οποίο κάθε είδος δέντρου εκτελεί αυτή τη δραστηριότητα φιλτραρίσματος εξαρτάται κυρίως από το μέγεθός του, το μέγεθος των φύλλων του αλλά και τη δομή των φύλλων του. Όσο μεγαλύτερο είναι ένα φυτό τόσο περισσότερα σωματίδια παγιδεύει. Ωστόσο, όσο μεγαλύτερα είναι τα φύλλα του, τόσο περισσότερες ρυπογόνες ουσίες συγκρατούνται σε αυτά. Αναφορικά με τον τύπο του φυλλώματος, όσο πιο τραχύ και τριχωτό είναι το φύλλο του δέντρου, τόσο αποδοτικότερα λειτουργεί το συγκεκριμένο φυτό ως «φίλτρο».

Σε πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύτηκε στη Βρετανία, εξετάστηκαν εννέα δέντρα ως προς την ικανότητά τους να απορροφούν αιωρούμενα σωματίδια. Διαπιστώθηκε ότι τα φυτά μεγαλύτερης ηλικίας και συγκεκριμένα είδη, όπως η αργυρή σημύδα και ο ίταμος, αποδείχθηκαν τα αποτελεσματικότερα.

Άλλη έρευνα, από το Πανεπιστήμιο Τσινγκχουά του Πεκίνου αυτή τη φορά, μελέτησε τα πιο διαδεδομένα είδη δέντρων σε αστικό περιβάλλον. Και, διαπίστωσε, ότι μόλις το 30% αυτών απέδιδαν σε απορροφητικότητα σωματιδίων πάνω από το μέσο όρο των φυτών. Εξαιρετικοί φυσικοί «καθαριστές» αποδείχθηκαν και τα κωνοφόρα, όπως πεύκα και κυπαρίσσια.

Οι έρευνες για τα αποδοτικότερα φυσικά φίλτρα αέρα στις πόλεις συνεχίζονται. Και κάθε μεγάλο αστικό κέντρο έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες. Ένα ιδιαίτερα χρήσιμο για τους πολίτες εργαλείο που θα συνεισφέρει στη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης αναπτύχθηκε από τους επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Το όνομά του είναι «Φυτο-αισθητήρας» (Phyto-sensor) και περιλαμβάνει μια λίστα φυτών και δέντρων που αποδεδειγμένα μειώνουν τα αιωρούμενα σωματίδια από την ατμόσφαιρα. Περιλαμβάνει προτάσεις για φύτευση τριαντάφυλλων και κισσών ενώ περιέχει και συμβουλές για την επιλογή του τόπου φύτευσης κάθε φυτού και δέντρου.

---