Κοροναϊός : Μύθοι και αλήθειες για τον «ασθενή μηδέν» – Οι μελέτες για τη μετάλλαξη του ιού

Θέση στη συζήτηση περί του «ασθενούς μηδέν» στην Ευρώπη, δηλαδή αυτού που έφερε τον κοροναϊό στην Ευρώπη πήρε κατά τη διάρκεια της σημερινής ενημέρωσης για τον φονικό ιό ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας, Σωτήρης Τσιόδρας.

Ο κ. Τσιόδρας υπογράμμισε πως ο κοροναϊός συνεχίζει να μεταλλάσσεται και να προσαρμόζεται στον άνθρωπο, εξηγώντας πώς αυτό οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπήρξαν πολλοί «ασθενείς μηδέν». Ακόμα, εξήγησε τι σημαίνουν τα έως τώρα συμπεράσματα για τις μεταλλάξεις του ιού, οι οποίες ενδεχομένως να επηρεάσουν την πορεία του.

Η μετάλλαξη του ιού

«Σε μια αναφορά από τις ΗΠΑ, ένα στέλεχος έδειξε για πρώτη φορά μεγάλη για τον ιό απώλεια υλικού σε σημαντική περιοχή του γονιδιώματος. Μια τέτοια μετάλλαξη θα μπορούσε να εξασθενήσει τον ιό και, παρά το γεγονός ότι θα μπορούσε να διευκολύνει τη μετάδοσή του, αυτοί οι άνθρωποι δεν θα νοσούσαν τόσο σοβαρά» ανέφερε ο κ. Τσιόδρας, σημειώνοντας ότι αυτή η μελέτη αξιολογήθηκε ως πολύ σημαντική από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, γιατί, παρά το γεγονός ότι αφορά μεμονωμένο περιστατικό, αντίστοιχες μεταλλάξεις είχαν οδηγήσει στην εξασθένηση και τελικά την εξαφάνιση του ιού SARS.

Ακόμα, ο κ. Τσιόδρας έκανε αναφορά και σε μία ανάλυση που έγινε σε περισσότερα από 7.500 άτομα σε όλο τον κόσμο, για τις μεταλλάξεις του ιού, η οποία δίνει κάποια χρήσιμα συμπεράσματα για τη μετάδοση και για τους «ασθενείς μηδέν».

Τα συμπεράσματα

«Ομάδα εργασίας από μεγάλο πανεπιστήμιο του Λονδίνου ανίχνευσε περίπου 200 μεταλλάξεις και έδωσαν μερικά κύρια μηνύματα. Πρώτον, το μεγάλο ποσοστό της διαφοροποίησης του ιού βρέθηκε στις χώρες που χτυπήθηκαν περισσότερο, εκεί που κυκλοφορούσε περισσότερο. Αυτό σημαίνει σημαντική παγκόσμια μετάδοση στα αρχικά στάδια της επιδημίας και απουσία των περίφημων »ασθενών μηδέν» από τους οποίους ξεκινά η επιδημία» είπε ο λοιμωξιολόγος.

Αυτό σημαίνει ότι η επιδημία ξεκινά από πολλαπλά σημεία εισόδου, πολλούς «ασθενείς μηδέν» σε κάθε χώρα, εξήγησε.

«Για παράδειγμα, στη Βρετανία η ποικιλομορφία των ιών που ανιχνεύθηκαν ήταν σχεδόν τόσο μεγάλη όσο αυτή που παρατηρήθηκε σε όλο τον κόσμο. Πράγμα που σημαίνει ότι ο ιός εισήλθε στη χώρα πολλές φορές, ανεξάρτητα, παρά μέσω ενός περιστατικού», σημείωσε ο κ. Τσιόδρας.

«Δεύτερον, αναγνωρίστηκε ότι ο ιός αναδύθηκε- με βάση τα γενετικά δεδομένα- στο τέλος του 2019. Τα αποτελέσματα αυτά προσθέτουν περαιτέρω επιστημονικά δεδομένα ότι είναι πολύ απίθανο να είναι σε κυκλοφορία ο κοροναϊός πολύ πριν εντοπιστεί» είπε.

«Τρίτον, με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα, επιβεβαιώνεται ότι ο ιός δεν μεταλλάσσεται πέραν του αναμενόμενου. Τέταρτον, με τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ο ιός γίνεται πιο επιθετικός ή πιο μεταδοτικός. Πέμπτον, επιβεβαιώνεται σταδιακά- και είναι πολύ σημαντικό- ότι σε κάποιες περιοχές του ιού έχουμε πολύ μικρό αριθμό μεταλλάξεων και αυτές πρέπει να μελετηθούν περισσότερο για τη διαμόρφωση θεραπειών και εμβολίων» κατέληξε ο κ. Τσιόδρας.

Αποκαλυπτική μελέτη: Δεν υπήρξε «ασθενής μηδέν»

Η έρευνα στην οποία αναφέρθηκε ο κ. Τσιόδρας ανέλυσε γονιδιώματα του ιού SARS-CoV-2 από 7.666 ασθενείς με νόσο Covid-19, προερχόμενους από διάφορες χώρες αποκάλυπτε την τάση μετάλλαξης του κοροναϊού, εξέλιξης και προσαρμογής του στους ανθρώπους ξενιστές του.

Η εν λόγω μελέτη εντόπισε 198 επαναλαμβανόμενες γενετικές μεταλλάξεις του ιού, οι οποίες φαίνεται να έχουν συμβεί ανεξάρτητα περισσότερες από μία φορές.

Επίσης, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Φρανσουά Μπαλού του Ινστιτούτου Γενετικής του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL), οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Infection, Genetics and Evolution», ανακοίνωσαν ότι ένα μεγάλο μέρος της παγκόσμιας γονιδιακής ποικιλομορφίας του κοροναϊού καταγράφεται σε όλες τις χώρες που έχουν πληγεί σκληρά από την Covid-19.

Αυτό, κατά τους επιστήμονες, δείχνει ότι υπήρξε εκτεταμένη παγκόσμια μετάδοση του ιού ήδη από πολύ πρώιμο στάδιο της επιδημίας, ενώ σημαίνει επίσης ότι στις περισσότερες χώρες δεν υπήρξε ένας μοναδικός «ασθενής μηδέν», αλλά ο ιός εισέδυσε ανεξάρτητα αρκετές φορές και από διαφορετικές οδούς.

Το πρώτο πλήρες γονιδίωμα του κοροναϊού δόθηκε στη δημοσιότητα στις 25 Ιανουαρίου και έκτοτε χιλιάδες άλλα γονιδιώματά του έχουν μελετηθεί και δημοσιευθεί με βάση δείγματα από ασθενείς σε όλο τον κόσμο. Τα νέα φυλογενετικά ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι ο ιός εμφανίστηκε στο τέλος του 2019, προτού αρχίσει την ταχεία παγκόσμια επέλαση του.

Όλα τα γονιδιώματα των κοροναϊών στους ανά τον κόσμο ασθενείς φαίνεται να έλκουν την καταγωγή τους από ένα κοινό πρόγονο που εμφανίστηκε μεταξύ της 6ης Οκτωβρίου και της 11ης Δεκεμβρίου 2019.

Κάπου τότε ο νέος ιός «πήδηξε» από κάποιο ζώο στον πρώτο άνθρωπο και τον μόλυνε. Οι ερευνητές θεωρούν απίθανο ότι ο κοροναϊός κυκλοφορούσε στους ανθρώπους για καιρό προτού ανιχνευθεί στη Γουχάν της Κίνας, πέρυσι το Δεκέμβριο.

Στο κρίσιμο ερώτημα αν η διαχρονική μετάλλαξη του ιού τον κάνει σταδιακά πιο θανατηφόρο ή όχι, δεν υπάρχει ακόμη σαφής απάντηση. «Όλοι οι ιοί μεταλλάσσονται με φυσικό τρόπο. Από μόνες τους οι μεταλλάξεις δεν είναι κακό πράγμα και δεν υπάρχει τίποτε που να υποδηλώνει ότι ο SARS-CoV-2 μεταλλάσσεται πιο γρήγορα ή πιο αργά του αναμενόμενου.

«Μέχρι στιγμής δεν μπορούμε να πούμε αν ο ιός γίνεται περισσότερο ή λιγότερο φονικός και μολυσματικός», δήλωσε ο δρ Μπαλού.

Η μελέτη δείχνει ότι οι μικρές συχνές γενετικές μεταλλάξεις που εντοπίσθηκαν, δεν κατανέμονται ισομερώς στο γονιδίωμα του ιού. Μερικά μέρη του γονιδιώματος του, όπως στην προεξέχουσα πρωτεΐνη S, έχουν πολλές μεταλλάξεις (πάνω από 15), ενώ άλλα μέρη εμφανίζουν πολύ λίγες μεταλλάξεις και αυτά, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορούν να αποτελέσουν καλύτερους στόχους για την ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων.

Όπως εξήγησε ο Μπαλού, «μια σοβαρή πρόκληση για την καταπολέμηση των ιών είναι ότι ένα εμβόλιο ή φάρμακο μπορεί να μην είναι πια αποτελεσματικό, αν ο ιός έχει μεταλλαχθεί. Εάν εστιάσουμε τις προσπάθειες μας στα μέρη του κοροναϊού που είναι λιγότερο πιθανό να μεταλλαχθούν, τότε έχουμε καλύτερες πιθανότητες να αναπτύξουμε φάρμακα που θα είναι αποτελεσματικά σε βάθος χρόνου και ο ιός δεν θα μπορεί εύκολα να τα αποφύγει».

---