Politica 89.8
«Ασφυξία» στις δομές ψυχικής υγείας – Τι καταγγέλλουν οι νοσηλευτές
Με τα πιο μελανά χρώματα περιγράφεις τις συνθήκες στις δομές και υπηρεσίες ψυχικής υγείας ο Συλλόγος Νοσηλευτών Ψυχιατρικών Νοσοκομείων ΕΣΥ Αττικής (ΣΥ.ΝΟ.ΨΥ.ΝΟ – ΕΣΥ Ν. Αττικής).
Οι νοσηλευτές των ψυχιατρείων κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη δραματική υποστελέχωση και τις δύσκολες συνθήκες εργασίας τους.
Μάλιστα, υπογραμμίζουν πως η παρελθούσα οικονομική κρίση επιβάρυνε πολύ τις συνθήκες στα ψυχιατρεία, αφενός μεν διότι δεν έγιναν προσλήψεις νοσηλευτών και επαγγελματιών ψυχικής υγείας, αφετέρου επειδή αυξήθηκε η ζήτηση των υπηρεσιών υγείας.
Είναι ενδεικτικό πως το 60% των νοσηλειών στα ψυχιατρεία γίνονται με εισαγγελική εντολή.
Ο ΣΥ.ΝΟ.ΨΥ.ΝΟ περιγράφει με μελανά χρώματα την κατάσταση που επικρατεί τόσο στα νοσοκομεία (ψυχιατρεία και ψυχιατρικές κλινικές γενικών νοσοκομείων) όσο και στις εξωνοσοκομειακές δομές (Κέντρα Ψυχικής Υγείας, Κινητές μονάδες Ψυχικής Υγείας, Εξειδικευμένες Δομές Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης, Κέντρα Ημερήσιας Νοσηλείας, Ξενώνες, Οικοτροφεία και Προστατευόμενα Διαμερίσματα) και ζητεί από την ηγεσία του υπουργείου Υγείας να προβεί άμεσα σε μέτρα για την ανακούφιση ασθενών και εργαζομένων.
Εργασιακή ασφυξία και εξουθένωση για τους νοσηλευτές
Η αυξανόμενη ζήτηση στις υπηρεσίες υγείας, η υποστελέχωση του προσωπικού και οι συνθήκες εργασιακής ασφυξίας και εξουθένωσης είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που προκαλούν «ασφυξία» στα ψυχιατρεία, όπως καταγγέλλει ο ΣΥ.ΝΟ.ΨΥ.ΝΟ.
Σε αυτά προστίθεται και το γερασμένο νοσηλευτικό προσωπικό, με το μέσο όρο ηλικίας να κυμαίνεται στα 47,5 έτη.
Η αναλογία νοσηλευτών προς ασθενείς στην Ελλάδα διαμορφώνεται σε 5 (νοσηλευτές) προς 40 (ασθενείς) στην πρωινή βάρδια και 2 προς 40 κατά την απογευματινή και τη βραδινή βάρδια, με τους αριθμούς να περιλαμβάνουν και τους προϊσταμένους των τμημάτων, όχι την καθαρή νοσηλευτική δύναμη.
Την ίδια στιγμή, οι αντιστοιχίες νοσηλευτών – ασθενών κυμαίνονται από 1 (νοσηλευτής) προς 5-6 (ασθενείς).
Επιπροσθέτως, λόγω έλλειψης βοηθητικού προσωπικού (προσωπικό εστίασης, επιμελητές ασθενών,προσωπικό ασφαλείας, προσωπικό τεχνικής και διοικητικής υπηρεσία),οι νοσηλευτές επιβαρύνονται με αλλότρια καθήκοντα.
«Το αποτέλεσμα είναι να εκτελούν αρμοδιότητες, οι οποίες αντιτίθενται στον επαγγελματικό τους προσανατολισμό και το καθηκοντολόγιο τους, και τους επιβαρύνουν παρανόμως με υποχρεώσεις οι οποίες δεν συνάδουν με τον επαγγελματικό και επιστημονικό τους ρόλο. Ο συνδυασμός της ανάθεσης αλλότριων καθηκόντων με τον υπερβολικό φόρτο εργασίας, δημιουργεί ένα επισφαλές εργασιακό περιβάλλον, το οποίο επηρεάζει πολύπλευρα όλο το σύστημα παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας» διαπιστώνει ο ΣΥΝΟΨΥΝΟ.
Αυξάνονται συνεχώς οι ακούσιες νοσηλείες και πληρότητα 120%
Στο βεβαρυμμένο εργασιακό περιβάλλον, προστίθεται το μεγάλο ποσοστό ακούσιων νοσηλειών (εισαγγελικές παραγγελίες νοσηλείας – αναγκαστική νοσηλεία), που καλύπτει το 60% του συνόλου των εισαγωγών των ασθενών, είτε ως πρώτη είσοδο (εισαγωγή), είτε ως επανείσοδος, τις ημέρες εφημερίας.
Ωστόσο, όπως τονίζουν οι εκπρόσωποι των νοσηλευτών «η ακούσια νοσηλεία απαιτεί εξατομικευμένη νοσηλευτική – διεπιστημονική προσέγγιση και διαχείριση του ασθενή, καθώς, μόνο από τον «ορισμό» της, απορρέει «η παρά τη θέληση νοσηλεία», γεγονός το οποίο από μόνο του καταδεικνύει σοβαρή πιθανότητα εκδήλωσης βίαιων συμπεριφορών».
Σύμφωνα με τον ΣΥ.ΝΟ.ΨΥ.ΝΟ., η πραγματικότητα στο ΕΣΥ ακυρώνει ουσιαστικά το όποιο θεραπευτικό περιβάλλον προβλέπεται επί χάρτου.
«Αν αναλογιστεί κανείς και το γεγονός ότι η δύναμη κλινών είναι κατά μέσο όρο 25 κλίνες τυπικά, αριθμός ό οποίος υπερκαλύπτεται ακόμα και σε πληρότητα 120%, γίνεται άμεσα αντιληπτό, ότι στην ουσία δεν υφίσταται θεραπευτικό περιβάλλον» αναφέρουν.
Οι επιπτώσεις είναι οι εξής: «είναι ευχερής η εκδήλωση αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών που θέτουν σε κίνδυνο την εργασιακή ασφάλεια και ευημερία των νοσηλευτών (ιδιαίτερα δε, κατά την απογευματινή και νυχτερινή βάρδια, στις οποίες το προσωπικό είναι φανερά αποδυναμωμένο) αλλά και την ασφάλεια των άλλων ασθενών και συνοδών».
Τέλος, οι νοσηλευτές ψυχικής υγείας βρίσκονται στην πρώτη θέση σε ότι αφορά την εκδήλωση βίαιων συμπεριφορών εις βάρος τους, σε σχέση με τους υπόλοιπους επαγγελματίες υγείας.
Η ασφάλεια των ιδίων αλλά και των ασθενών τίθεται σε διαρκή κίνδυνο, καθώς λόγω της ιδιαιτερότητας των ψυχικών παθήσεων, αλλά και των διαφορετικών αναγκών νοσηλείας (π.χ. ψυχιατροδικαστικοί ασθενείς), το θεραπευτικό πλαίσιο είναι συνεχώς μεταβαλλόμενο και ρευστό.
Πώς έχει η κατάσταση στις δομές εξωνοσοκομειακής αποκατάστασης
Η υποστελέχωση έχει ανατρέψει τον υπηρεσιακό και επιστημονικό προσανατολισμό και των δομών εξωνοσοκομειακής αποκατάστασης, οι οποίες «αντί να λειτουργούν ως εφαλτήριο για την κοινωνική επανένταξη των χρηστών τους, μετατρέπονται σε δομές χρόνιας και παρατεταμένης παραμονής».
Για παράδειγμα, οι νοσηλευτές καλούνται να ανταποκριθούν σε ιδιαίτερες ανάγκες, όπως πχ στην άμεση ανάγκη διακομιδής ενοίκου σε εφημερεύον νοσοκομείο, με παράλληλη κάλυψη της βάρδιας από «on call» νοσηλευτή, ώστε να μην μείνει η δομή ακάλυπτη.
Επιπρόσθετα, ένας κοινός αρνητικός παράγοντας ο οποίος επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το έργο των νοσηλευτών (ενδονοσοκομειακά και εξωνοσοκομειακά), είναι ο μεγάλος μέσος όρος ηλικίας των ασθενών και των ενοίκων, που έχουν μέσο όρο ηλικίας πάνω από τα 45 έτη.
Ανύπαρκτες οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων
«Στις υπηρεσίες ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων δε, η υποστελέχωση έχει εξουθενώσει τους νοσηλευτές που εργάζονται σε ένα «τοξικό» πλέον περιβάλλον, ενώ οι υπηρεσίες είναι ελάχιστες σε σχέση με τις ανάγκες των πολιτών» αναφέρουν οι εκπρόσωποι των νοσηλευτών ψυχικής υγείας.
Ζητούν από την ηγεσία του υπουργείου Υγείας να μεριμνήσει άμεσα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων.
«Αν δεν υπάρξουν άμεσα μόνιμες προσλήψεις, η κατάσταση συνεχώς θα επιβαρύνεται εις βάρος των Νοσηλευτών, επηρεάζοντας συνολικά την ποιότητα ζωής τους, σε επαγγελματικό, επιστημονικό και κοινωνικό – οικογενειακό επίπεδο, με αρνητικό αντίκτυπο στην παροχή ποιοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας, η οποία πλέον αντί να είναι ανάλογη με το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των νοσηλευτών, θα λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα, περιορίζοντας ακόμη περισσότερο το εύρος των δυνατοτήτων τους για την παροχή εξατομικευμένης – εξειδικευμένης νοσηλευτικής φροντίδας προς όφελος των ασθενών και των οικογενειών τους» καταλήγει ο ΣΥ.ΝΟ.ΨΥ.ΝΟ.
