Politica 89.8
Γράφει ο Γιώργος Δ.Παπαδάκης
Νοέμβριος 1940.
Ένα Savoia Marchetti μόλις έχει αφήσει την βόμβα του πάνω από τα Χανιά.
Ο τυφλός βομβαρδισμός της πόλης από τους Ιταλούς υπήρξε φονικός.
Λίγους μήνες αργότερα ο βομβαρδισμός από τους Γερμανούς υπήρξε απείρως καταστρεπτικότερος.
Πραγματικά είναι δύσκολο να ερμηνευθεί ,τουλάχιστον με μια πρώτη προσέγγιση ,η ατολμία που επέδειξε η Regia Aeronautica (Ιταλική Βασιλική Αεροπορία) έναντι του ενός σαφώς στρατηγικού στόχου όπως η Κρήτη στην διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου .Σε αντίθεση με περιοχές και πόλεις της Ηπειρωτικής Ελλάδας που δέχτηκαν αεροπορικές επιδρομές (Πάτρα ,Θεσσαλονίκη,Ιωάννινα κλπ) οι οποίες προκάλεσαν εκατοντάδες θύματα και σοβαρές καταστροφές,η ανοχύρωτη ,αναφορικά με την αεράμυνα της στο αρχικό στάδιο του πολέμου Κρήτη ,έμεινε εκτός των σχεδιασμών του Ιταλικού Επιτελείου.
Ούτε κατά την μεταφορά της Μεραχρχίας Κρητών (V Μεραρχία) στην ηπειρωτική χώρα επιχειρήθηκε το ελάχιστο πλήγμα στις νηοπομπές,γεγονός που στοίχισε λίγο αργότερα πολύ αίμα για το ιταλικό πεζικό στο μέτωπο της Αλβανίας.
Κι όμως στο νησί δεν στάθμευε ούτε ένα ελληνικό αεροπλάνο δίωξης ,δεν υπήρχαν καθόλου αντιαεροπορικά μέσα ,πλην ελάχιστων βαρέων πολυβόλων της V Mεραρχίας και οι Βρετανοί ξεκίνησαν να αναπτύσσουν αντιαεροπορικά μόλις στις αρχές Δεκεμβρίου ,ενώ ομοίως βρετανικά καταδιωκτικά άρχισαν να φτάνουν μόλις τον Απρίλιο του 1941 ,λίγο πριν την γερμανική εισβολή.
Στον αντίποδα ,στα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα ,σε όλη την διάρκεια του πολέμου στάθμευαν μια ολόκληρη Πτέρυγα βομβαρδισμού και μια Σμηναρχία αεροσκαφών Δίωξης.
Παρά το …αβλαβές «πεδίο δόξης» λοιπόν και την εγγύτητα του «στόχου» η δράση της Ιταλικής Αεροπορίας περιορίστηκε σε επιδρομές μεμονωμένων αεροσκαφών και στον καθαρά τρομοκρατικό (η ίδια η πόλη δεν ήταν στρατιωτικός στόχος)βομβαρδισμό της πόλεως των Χανίων την 1η και την 2η ημέρα του Νοεμβρίου του 1940.
Μετά …σιγή ,μέχρι και την εκδήλωση της γερμανικής επίθεσης στο νησί ,οπότε η Ιταλική Αεροπορία εμφανίστηκε ξανά με αναποτελεσματικές επιδρομές καταδιωκτικών στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου και τον απολύτως αχρείαστο βομβαρδισμό της Ιεράπετρας.
Είναι χαρακτηριστικό πως και κατά την επιδρομή της 1ης και της 2ης Νοεμβρίου ,τα ιταλικά βομβαρδιστικά καθ οδόν για τα Χανιά ,πέρασαν πάνω από τους απολύτως στρατηγικούς –και αφύλακτους-στόχους όπως το αεροδρόμιο και το λιμάνι του Ηρακλείου ,αλλά δεν έριξαν ούτε μία βόμβα …
Το κλίμα των ημερών ,περιγράφει άριστα ο τότε Ταγματάρχης διοικητής του 1/43 της V Μεραρχίας ,Ιωάννης Βερνάρδος στην «Τρεμπεσίνα»:
«Παραδόξως οι Ιταλοί δεν εβομβάρδισαν το εγκαταλειφθέν στρατόπεδον ή το αεροδρόμιον ή τον λιμένα του Ηρακλείου,καίτοι καθημερινώς υπερίπταντο της πόλεως τα αεροπλάνα των και τα παρηκολουθούμεν εκ των πυκνών πευκόνων ,υπό την σκιάν των οποίων είχομεν κατασκηνώσει,αναμένοντες από στιγμής εις στιγμήν να ακούσωμεν τον απαίσιον συριγμόν και τον συγκλονιστικόν γδούπον των βομβών των.
Εκεί επληροφορήθημεν μιαν ημέραν ,ότι ιταλικόν αεροπλάνον ,επιχειρήσαν να βομβαρδίση την περιοχήν Αγίας Βαρβάρας Ηρακλείου ,όπου είχε κατασκηνώσει η V ομάς αναγνωρίσεως υπό τον Επίλαρχον Μπεχράκην ,εφόνευσε παρά το χωρίον Ροτάσι έναν όνον και ετραυμάτισε εν πρόβατον.Το…τρομακτικόν αυτό κατόρθωμα προεκάλεσε την θυμηδίαν των Κρητών και διεσκέδασε πάντα φόβον περί της εχθρικής αεροπορίας .Η τοιαύτη όμως διάθεσις και η γεννηθείσα περιφρόνησις επληρώθη με άφθονον αίμα εις την Αλβανίαν καθώς θα ίδωμεν περαιτέρω.
Αλλ΄ενώ εις την περιοχήν της Ανατολικής Κρήτης η ιταλική αεροπορία ουδεμία σχεδόν δράσιν εσημείωσε τότε,εις τα Χανιά αντιθέτως ,εξετέλεσεν επανειλημμένους καταστρεπτικούς βομβαρδισμούς κατά την 1ην και την 2αν Νοεμβρίου του 1940.
Στόχοι του εχθρού ήσαν οι κεντρικοί στρατώνες ,το φρούριον και το τηλεγραφείον ,αι βόρειαι κλιτείς της Μπλάζας και η νέα Σούδα .Και οι μεν στόχοι ουδεμίαν σχεδόν βλάβην υπέστησαν .Κατεστράφησαν όμως εις την πόλιν πολλά οικοδομήματα πέριξ αυτών ,εκάη το εργοστάσιον πλεκτικής Μαλλινάκη ,εφονεύθησαν δε και ετραυματίσθησαν ευάριθμοι στρατιωτικοί και πολίται. Μεταξύ των θυμάτων του βομβαρδισμού ήσνα ο απόστρατος Αντισυνταγματάρχης Κιρμιντζάκης (σσ είχε ανακληθεί σε υπηρεσία) ,ο έφεδρος Λοχαγός Κολιόπουλος ,ο στρατιώτης της φρουρός της Αγροτικής Τραπέζης ,ένας άλλος βοηθητικός στρατιώτης ,επτά πολίται και δύο παιδάκια 12-13 ετών αδέλφια τα οποία ο δεύτερος βομβαρδισμός κατά τας μεσημβρινάς ώρας της 2ας Νοεμβρίου ,εύρε να παίζουν έξωθι του 7ου Δημοτικού Σχολείου.
Η πόλις των Χανίων ηρημώθη ,διότι πάντες οι κάτοικοι έσπευσαν να προφυλαχθούν εις τα χωρία της υπαίθρου και τα πέριξ της πόλεως υψώματα ,η δε συνέχισις της επιστρατεύσεως του 14ου Συντάγματος και των λοιπών μονάδων και σχηματισμών εξησφαλίσθη απροσκόπτως εις την κεκαλυμμένην και ασφαλή θέσιν Περιβόλια ,προβλεθέισαν υπό του Σχεδίου Επιστρατεύσεως.
Την 7ην Νοεμβρίου κατέπλευσεν εις Σούδαν μοίρα του αγγλικού στόλου Μεσογείου ,εκ της οποίας απεβιβάσθησαν δύο Αγγλικά Τάγματα Πεζικού και εξεφορτώθησαν επάκτια και αντιαεροπορικά πυροβόλα και παντοειδές άλλο πολεμικόν υλικόν.
Μέχρι δε της 25ης Νοεμβρίου ,ημέρας κατά την οποίαν απέπλευσεν εκ Σούδας η τελευταία νηοπομπή,με τμήματα της V Μεραρχίας προοριζόμενα δια το μέτωπον μέσω Πειραιώς ,ουδεμία νέα επιδρομή εγένετο υπό της ιταλικής αεροπορίας.”
Πηγή φωτογραφιών :Ιταλικό Αρχείο Luce ,από τις ομάδες « the Greco-italian war» και «Regia Aeronautica»
