Γράφει ο Γιώργος Δ.Παπαδάκης.
-Ίσκιε ,ποιος είσαι ,τα θεριά τις νύχτες
που τρομάζεις;
-Στα γόνατα ,φαρμακερά,με βρήκανε
δυό βόλια
κι ανήμπορος μες ΄την ερμιά γονάτισα
από τότες,
μ΄ακόμα δεν απόθανα και μήτε θ΄
αποθάνω!
Είμαι η ψυχή του σαλπινγκτή ,που
υψώνομαι απ΄τον πόνο
στους άταφους γύρω στοιχειό
και ζω με την Ιδέα !
Σύρε και πες να μην ξεχνούν …
κι΄άσε με να σαλπίζω!
(Απ.Μαμμέλης “Στην Αλμηρή έρημο”)
Αύγουστος .Η δέκατη τρίτη μέρα .Η Κόλαση που ως εκείνη την ώρα άφηνε ένα ολόκληρο έθνος να ζει την μεγαλύτερη πλάνη της ιστορίας του ,ανοίγει τις πύλες της:
“Το πυροβολικό εκόπασε και σ΄όλο το Μέτωπο απλώθηκε απόλυτη σιγή-ήταν σιγή θανάτου.Οι στρατιώτες μας ένοιωθαν το παγωμένο χάδι του.Κι άξαφνα η καταιγίδα ξέσπασε.
Η 1η Τουρκική Στρατιά ,εννέα Μεραρχίες Πεζικού κι ένα Σώμα Ιππικού ,χύθηκε αλαλάζοντας κατά των γραμμών μας . Δεν ήταν επίθεσις εκείνη ,ήταν μια τρομερή θύελλα ,που λες και γεννήθηκε στην πυρακτωμένη έρημο.
Κι ο Κεμάλ ανήγγειλε τηλεγραφικώς προς το τουρκικόν έθνος ,”Η επίθεσις ήρχισεν εφ ΄ολοκλήρου του Μετώπου.Ο Αλλάχ μαζί μας”
13 Αυγούστου του 1922 ,85.000 πεζοί ,5282 ιππείς επικουρούμενοι από 10.000 ατάκτους (Τσέτες) ,2.900 πολυβόλα και 323 βαρέα πυροβόλα ,υπό την εποπτεία του ίδιου του Κεμάλ και την άμεση διοίκηση του Ραούφ Ορμπέη πέφτουν πάνω στην ισχνή γραμμή άμυνας της 4ης και της 1ης ελληνικής Μεραρχίας (35.000 στρατιώτες ) μεταξύ Δορυλαίου και Αφιόν Καρχισάρ…
Είναι η αρχή του τέλους της “Ιδέας”και της επί σχεδόν 3.000 χρόνια παρουσίας του ελληνισμού στις μικρασιατικές του εστίες…
Ξημερώματα της 14ης ,στον τομέα του Α΄Σ.Σ. , το τουρκικό ιππικό υπό τον Φαχρεδίν Μπέη επιτυγχάνει το μοιραίο ρήγμα.
Από εκεί και πέρα όλα εξελίσσονται αστραπιαία .Ο Ελληνικός Στρατός, που την προηγούμενη χρονιά είχε φτάσει σχεδόν στην είσοδο της Άγκυρας ,αποσυντείθεται με ταχύτητα που εκπλήσσει και τους ίδιους τους επιτιθέμενους…
Δεν είχαν πια την αντοχή οι στρατιώτες μας να πολεμήσουν;
Πως λύγισαν αίφνης ,αυτοί οι ίδιοι στρατιώτες που επί τρία συνεχή χρόνια μόνο νίκες κατέγραφαν απέναντι σ αυτόν τον ίδιο αντίπαλο;
Χωρίς πολλά λόγια ,ως απάντηση, άρθρο του Γεωργίου Α.Βλάχου στην “Καθημερινή” ,εκείνης της ίδιας μέρας ,της 13ης Αυγούστου με τίτλο “Οίκαδε”(προς το σπίτι) :
“Τα συνέδρια δεν αποδίδουν καρπούς ,ούτε γίνoνται καν συνέδρια. Αύριον έρχεται το Φθινόπωρον και μεθαύριον ο Χειμών.Και η Ελλάς,διά λόγους σπουδαίους ,δια λόγους αποβλέποντας εις την ιδίαν αυτής γαλήνην,έχει την υποχρεώσιν να διαχειμάση οίκαδε…”
Πηγές-Χρονικό Μικρασιατικού Πολέμου -Ιάκωβος Ακτσόγλου-Τροχαλία
– Χαμένες Πατρίδες -Γιάννη Π.Καψή -πρ.έκδοση Αθήνα 1962
Φώτογραφία Νο 1 | Εύζωνας σαλπινγκτής στην Αλμηρά Έρημο 1921 (αρχείο Π.Μ.)
Φωτογραφία Νο 2 | Φρεσκοσκαμμένοι τάφοι στρατιωτών μας στα φονικά υψώματα του Καλέ Γκρότο στον Σαγγάριο (Αρχείο ΕΛΙΑ)
Φωτογραφία Νο 3 | Ταφή στρατιωτών της 8ης ελληνικής Μεραρχίας πλησίον του Σαγγάριου (αρχείο ΔΙΣ μέσω Δημήτρη Μούρκα)
Φωτογραφία Νο 4 | Νεκροί στρατιώτες μας μετά τη μάχη του Κανλίγκιολ. Ο πρώτος νεκρός είναι ο υπολοχαγός Τοσκανέλης ,δίπλα του κάθεται ο αδελφός του ,οπλίτης στον λόχο του (αρχείο ΔΙΣ)