Αρχαίο θέατρο Δημητριάδος: Το άγνωστο πολιτιστικό «διαμάντι» της Μαγνησίας

Το συγκεκριμένο αρχαίο θέατρο δεν είναι ευρύτερα γνωστό και διάσημο όπως άλλα αρχαία θέατρα, αλλά σημαίνει πολλά για τον τόπο και την ιστορία του και σημάδεψε την περιοχή στη μέγιστη ακμή της, την περίοδο των ελληνιστικών χρόνων.

Για τους μη γνώστες της περιοχής ή ακόμη και της λεπτομερούς ιστορίας του τόπου, το αρχαίο θέατρο έχει δίπλα του πολλούς σωζόμενους πεσσούς της γέφυρας του αγωγού του αρχαίου υδραγωγείου της Δημητριάδος, πιο γνωστούς ως «Δόντια» για τον τοπικό πληθυσμό.

Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής που ίδρυσε την πόλη ταυτόχρονα κατασκεύασε και το αρχαίο θέατρο το 294-292 και ήταν σύμφωνα με τους αρχαιολόγους ένα κομψό και τυπικό θέατρο που εξέφραζε την τότε ελληνική νοοτροπία. Όσο αφορά δε την επιλογή της θέσης κάθε άλλο παρά τυχαία ήταν, αφού βρισκόταν ακριβώς απέναντι από το ανάκτορο των Μακεδόνων βασιλέων και κάτω από το λόφο όπου ήταν ιδρυμένο το ηρώο των Αρχηγετών και Κτιστών της πόλης της Δημητριάδος, ενώ οι αρχαιολόγοι πιστεύουν ότι το θέατρο εξυπηρετούσε και τις ανάγκες ηρώου για την πόλη της Δημητριάδας.

Με την πάροδο των χρόνων και για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα περίπου 150 ετών το θέατρο περιέπεσε σε αχρηστία λόγω καταστροφών του, αλλά ακολούθησε μια μεγάλη αναστήλωση και λειτουργία του, μέχρι που εγκαταλείφθηκε οριστικά τον 4ο αιώνα όταν πλέον είχε αλλάξει όλη η δομή της κοινωνίας, όχι μόνο στη Δημητριάδα, αλλά σε όλες τις ελληνικές πόλεις.

Ακολούθησε η απαξίωση του θεάτρου και το σπουδαίο μνημείο απογυμνώθηκε από τη λίθινη και μαρμάρινη επένδυση των εδωλίων στην περιοχή του κοίλου. Οι λίθοι και τα μάρμαρα χρησιμοποιήθηκαν σε μέγιστο βαθμό για άλλες οικοδομήματα της εποχής, αλλά παρά την τεράστια λιθοθηρία έγινε εφικτό να διασωθεί η τριμερής διαίρεση των ελληνιστικών θεάτρων, δηλαδή το σκηνικό οικοδόμημα, η ορχήστρα και το κοίλο με το επιθέατρο.

Αρχαίο θέατρο Δημητριάδος: Τι αναφέρουν οι ειδικοί 
Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Μπάμπη Ιντζεσίλογλου οι οικοδομικές φάσεις, που έχουν εντοπιστεί από τις μέχρι σήμερα έρευνες, είναι τέσσερις στο σκηνικό οικοδόμημα και άλλες τόσες στην περιοχή του κοίλου, χωρίς να μπορεί προς το παρόν να γίνει ακριβής χρονολόγηση όλων των φάσεων και απόλυτη συσχέτιση αυτών της σκηνής με εκείνες του κοίλου.

Η αρχαιολόγος Π. Τριανταφυλλοπούλου, που επί δεκαετίες συμμετέχει στις έρευνες και στις ανασκαφές στην περιοχή, αναφέρει σε δημοσίευμά της ότι «το αρχαίο θέατρο Δημητριάδος διαθέτει ελληνιστικό κυλινδρικό βωμό με βουκράνια και γιρλάντες που βρίσκονταν στη μέση της ορχήστρας και επισημαίνει ότι το θέατρο εκτός από χώρος θεαμάτων ήταν και τόπος δημοσίευσης ψηφισμάτων, κειμένων δημόσιων πολιτικών πράξεων. Γύρω από την ορχήστρα του θεάτρου ήταν στημένες μαρμάρινες στήλες με ψηφίσματα της Δημητριάδος και του Κοινού των Μαγνήτων, όπως το μεγάλο τιμητικό ψήφισμα του Κοινού των Μαγνήτων που εκδόθηκε για να τιμήσει τον Γραμματέα των Συνέδρων του Κοινού, Δημήτριο Ορέστου».

Στη σύγχρονη εποχή το αρχαίο θέατρο Δημητριάδος τυχαίνει του θαυμασμού των περαστικών και όσων έχουν τη δυνατότητα να το επισκεφθούν, αφού ο χώρος είναι περιφραγμένος και ελεγχόμενος για την αποφυγή βανδαλισμών, αλλά και επειδή συνεχίζονται οι έρευνες και οι ανασκαφές σε μεγάλη ακτίνα στη γύρω περιοχή και κυρίως προς τα Πευκάκια.

Η διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Θεσσαλίας και επικεφαλής του σπουδαίου Αθανασάκειου Αρχαιολογικού Μουσείου Βόλου Ανθή Μπάτζιου ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι η ευρύτερη περιοχή του Βόλου είναι ένας τεράστιος ανεξερεύνητος επί πολλοίς αρχαιολογικός θησαυρός όπου καταβάλλονται τεράστιες προσπάθειες για την ανάδειξή του. Ο χώρος συμμετέχει στο πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» και είναι εκατοντάδες τα σχολεία που έχουν ανάλογα εκπαιδευτικά προγράμματα και πραγματοποιούν επισκέψεις. Συχνά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού γίνονται σπουδαίες θεατρικές παραστάσεις κυρίως με έργα των κλασσικών Ελλήνων συγγραφέων.

Το αρχαίο θέατρο Δημητριάδος όμως, όπως και αρκετοί άλλοι μοναδικοί αρχαιολογικοί χώροι, είναι μεν ανοιχτοί για το κοινό, αλλά όχι και διαθέσιμοι και επισκέψιμοι με τη σύγχρονη αντίληψη, αφού χρειάζεται προσυνεννόηση με τους αρμόδιους και υπεύθυνους φορείς.

Το ίδιο συμβαίνει και με τους μοναδικούς αρχαιολογικούς χώρους στο Διμήνι και το Σέσκλο, όπου εδώ και δεκαετίες έχουν αποκαλυφθεί οι νεολιθικοί οικισμοί με μοναδικά ευρήματα όπως οι θολωτοί τάφοι, αντίστοιχοι και εφάμιλλοι εκείνων στις Μυκήνες και που ανάγονται περίπου στο 5000 πΧ.

Μοναδικά δε ευρήματα φιλοξενούνται στο Αθανασάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο Βόλου όπου φυλάσσονται μεταξύ άλλων και οι μοναδικές παγκοσμίως Επιτύμβιες Στήλες των Παγασών.

---