Politica 89.8
Είναι ένα ιδιότυπο ανθρώπινο φαινόμενο: μας αρέσει να καθόμαστε όλοι μαζί και να γευματίζουμε. Γεύματα έξω με φίλους, δείπνα, γιορτινές συγκεντρώσεις.
To να τρώμε μαζί είναι τόσο συνηθισμένο που σπάνια το παρατηρούμε.
Η απαρχή των κοινών γευμάτων
Το να μοιραζόμαστε το φαγητό ως συμπεριφορά είναι πιθανό να πηγαίνει ακόμα πιο πίσω από την ύπαρξη του είδους μας.
Οι χιμπαντζήδες και οι μπονόμπο, δύο από τους πλησιέστερους πρωτεύοντες συγγενείς μας, μοιράζονται επίσης το φαγητό με τις κοινωνικές τους ομάδες, όπως έχουν παρατηρήσει οι βιολόγοι.
Το πρώτο κοινό γεύμα μπορεί να έλαβε χώρα γύρω από μια φωτιά.
Κανείς δεν είναι σίγουρος πότε οι άνθρωποι ή οι πρόγονοί τους έμαθαν για πρώτη φορά να μαγειρεύουν.
Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν πολύ, με την παλαιότερη εικαζόμενη ημερομηνία να φτλανει πριν από 1,8 εκατομμύρια χρόνια.
Γιατί έτρωγαν μαζί οι άνθρωποι των σπηλαίων;
Aπό εξελικτική άποψη, οι πρόγονοί μας πιθανότατα σχημάτισαν ομάδες για να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσης.
Για αρχή, οι πρώτοι άνθρωποι, ενώ ήταν κυνηγοί και τροφοσυλλέκτες έπρεπε επίσης να αμυνθούν απέναντι σε θηρευτές.
Η συμμετοχή σε μια κοινωνική ομάδα παρείχε προστασία κατά τη διάρκεια του φαγητού.
Ταυτόχρονα, το ομαδικό φαγητό επιτρέπει τόσο το μοίρασμα της τροφής όσο και τον διαμοιρασμό των υποχρεώσεων της προετοιμασίας του γεύματος.
Αυτό βοηθάει να έχουν όλοι αρκετό φαγητό, διασφαλίζοντας ότι κανένα άτομο δεν θα πεινάσει.
Το μοίρασμα της τροφής προάγει τους κοινωνικούς δεσμούς και συμβάλλει στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της ομάδας, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για τη συνοχή.
Φαγητό και ευτυχία
Εν τέλει, το να μαζευόμαστε για να φάμε μας κάνει πιο ευτυχισμένους.
Όταν τρώμε μαζί, οι λεγόμενοι «ζωώδεις εγκέφαλοί» μας λαμβάνουν το μήνυμα ότι είμαστε ασφαλείς, ικανοποιημένοι και αγαπημένοι και το σώμα μας κατακλύζεται από θετικές ορμόνες και συναισθήματα.
Σύμφωνα με μελέτη του 2017, η οποία ρώτησε ανθρώπους που ζουν στο Ηνωμένο Βασίλειο πόσο συχνά έτρωγαν γεύματα με άλλους, το κοινό γεύμα συσχετίστηκε με μεγαλύτερη και με περισσότερους φίλους στους οποίους μπορεί το άτομο να βασιστεί.
Σύμφωνα με τη στατιστική ανάλυση, τα γεύματα προκαλούσαν τα κοινωνικά αποτελέσματα, αντί να είναι το αποτέλεσμά τους.
«Το φαγητό ενεργοποιεί το σύστημα ενδορφινών του εγκεφάλου, το κύριο νευροβιολογικό υπόβαθρο για την δημιουργία δεσμών », λέει ο Ρόμπιν Ντάνμπαρ, βιολογικός ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης .
Επίσης, το συν-τρώγειν ευνοεί την απελευθέρωση της ωκυτοκίνης, δηλαδή της ορμόνης που προάγει τα αισθήματα εμπιστοσύνης, ενσυναίσθησης και δεσμού.
Ζήτημα εμπιστοσύνης
Το να τρώει κανείς το ίδιο πράγμα την ίδια ώρα με κάποιον άλλον τον κάνει να φαίνεται πιο αξιόπιστος.
Η Άιλετ Φίσμπαχ της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων Booth του Πανεπιστημίου του Σικάγο, διαπίστωσε ότι σε μια προσομοίωση επενδυτικών δραστηριοτήτων , οι άνθρωποι έδιναν περισσότερα χρήματα σε κάποιον με τον οποίο είχαν φάει το ίδιο γλυκό.
Επίσης, τα άτομα που είχαν φάει τα ίδια σνακ έτειναν να φτάνουν πιο εύκολα στο ευνοϊκό τέλος μίας διαπραγμάτευσης.
Η Φίσμπαχ υποδηλώνει ότι αυτό είναι ένα είδος κατάλοιπου, όταν ίσως το να έχει κανείς παρόμοιες προτιμήσεις στο φαγητό να αποτελούσε σαφέστερο σημάδι κοινών αξιών απ’ ό,τι σήμερα.
Φαγητό ιεραρχία
Αλλά το να τρώμε μαζί δεν είναι μια σταθερά θετική διαδικασία.
Οι γιορτές, τα γεύματα στα οποία προσφέρεται μια υπερβολικά μεγάλη ποσότητα φαγητού, μπορεί να είναι ένας τρόπος επίδειξης υποταγής και ελέγχου.
Τα κοινά γεύματα μπορούν να αντανακλούν κοινωνικές ιεραρχίες και δυναμικές.
Σε ορισμένους πολιτισμούς, το με ποιον και το τι τρώει κανείς μπορεί να υποδηλώνει την κοινωνική θέση ή τη θέση στην κοινωνική ομάδα.
Tα επίσημα δείπνα σχεδόν σε όλες τις κοινωνίες συνδέονται σε ένα βαθμό με την εξουσία, τον σεβασμό και την επιρροή.
Το οικογενειακό τραπέζι
Αλλά ακόμα και τα κανονικά οικογενειακά γεύματα, όσο και αν εξυμνούνται, δεν είναι απαραίτητα απαλλαγμένα από τριβές.
«Αν τους ρωτήσετε, οι άνθρωποι θα πουν ότι απολαμβάνουν να έχουν κοινά γεύματα με φίλους και αγαπημένα πρόσωπα. Αλλά μπορεί επίσης να είναι μια φρικτή εμπειρία», επισημαίνει ο κοινωνιολόγος Νίκλας Νιούμαν του Πανεπιστημίου της Ουψάλα.
«Είναι επίσης ένας χώρος ελέγχου και κυριαρχίας».
Γεύματα όπου κάποιος άλλος επικρίνει τακτικά τις αποφάσεις σας ή το βάρος σας δύσκολα βοηθούν στην ευημερία.
Στα οικογενειακά περιβάλλοντα, τα κοινά γεύματα μπορούν μερικές φορές να αναδείξουν ή να επιδεινώσουν τις υποβόσκουσες εντάσεις.
Για παράδειγμα, οι διαφωνίες σχετικά με τις επιλογές τροφίμων, τα τελετουργικά του γεύματος ή ακόμη και η δυναμική της οικογένειας μπορεί να μετατρέψουν ένα κοινό γεύμα σε πηγή άγχους αντί για απόλαυση.
Αυτό μπορεί να ισχύει ιδιαίτερα σε νοικοκυριά όπου υπάρχουν ανεπίλυτες συγκρούσεις ή όπου η ώρα του γεύματος γίνεται πεδίο μάχης για τον έλεγχο ή την εξουσία, όπως με τους γονείς και τα παιδιά.
