Politica 89.8
“Ταξίδι” στο 17ο π.Χ. αιώνα με τον Δίσκο της Φαιστού και τον Δρ. Γκάρεθ Οουενς
Μπαίνοντας στο στούντιο του ραδιοφωνικού σταθμού politica 89.8 ο γλωσσολόγος – ερευνητής Γκάρεθ Άλουν Όουενς, πασίγνωστος βέβαια στο Ηράκλειο, όπου είναι το «λιμάνι» του τα τελευταία 30 χρόνια, όσα περίπου τον γνωρίζω κι εγώ από παλαιότερες συνεργασίες του ίδιου αλλά και του πεθερού του, γνωστού Φιλόλογου κ. Νικολιδάκη, στην εφημερίδα «Μεσόγειος» που δυστυχώς πια δεν κυκλοφορεί, σκεφτόμουν πως θα χειριστώ την συνέντευξη που θα κάναμε κι η αλήθεια είναι πως ήμουν αγχωμένος αν και προετοιμασμένος με τα κιτάπια μου γεμάτα ερωτήσεις.
«Επαε θα μιλήσουμε Νίκο;» μου είπε σε νεοκρητική διάλεκτο και το μόνιμα σχηματισμένο στο λαμπερό πρόσωπό του, ευγενικό χαμόγελο, μ’ έκανε αμέσως να σκεφτώ την επόμενη κίνησή μου, αν δηλαδή οι Εγγλέζοι έχουν ή τουλάχιστον κατανοούν το χιούμορ μας και τα πειράγματά μας, μέσα από το λογοπαίγνιο, που βγαίνει κελαριστό σαν μαντινάδα. Και ναι ο ίδιος τουλάχιστον έχει και το διαπιστώνεις κάθε στιγμή.
Ο Γκάρεθ εξακολουθεί να μας εκπλήσσει καθώς ζητά να ξεκινήσουμε την συνέντευξη με ένα τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη το γνωστό «Φιλεντεμ» ενώ η συνέχεια θα περιελάμβανε κι άλλα αγαπημένα του κομμάτια από τον παγκόσμιο μουσικό πλούτο, που αγαπά ιδιαίτερα και που θα ακούσετε στο ηχητικό μέρος.
Ηταν ιδιαίτερα ευδιάθετος, καθώς η Παρασκευή θα του έδινε την χαρά να επισκεφτεί το χωριό του, τους Βόρρους της Μεσαράς, με την κυρά του όπως με καμάρι τόνιζε ξανά και ξανά, φανερώνοντας τον θαυμασμό του για την συνοδοιπόρο του στη ζωή και με την οποία απέκτησαν τους καρπούς του έρωτά τους, τα παιδιά τους!!
Αλλωστε ο Γκάρεθ Οουενς έχει αφιερώσει όλη του την ερευνητική καριέρα στη θεά του έρωτα, της ομορφιάς, της σεξουαλικότητας, της ηδονής και της τεκνοποίησης, που εξυμνεί ο περίφημος Δίσκος της Φαιστού και που ο ίδιος τον κρατούσε μέσα στο στούντιο σαν Αγιο Δισκοπότηρο!!
Αν θα υπήρχε δυνατότητα να έβλεπε κάποιος το πρόσωπο και ιδιαίτερα τα μάτια του καθηγητή Οουενς, τις στιγμές που μιλούσε για τον Δίσκο της Φαιστού, θα διαπίστωνε πως ήταν έτοιμος να δακρύσει, καθώς αυτός ο δίσκος δια μέσου των αιώνων μας έφερνε τα μηνύματα των προγόνων μας, μας άφηναν παρακαταθήκη έναν ύμνο στην Εγκυο Θεότητα και στη Θεά Αφροδίτη, μέσα από εξήντα μία (61) λέξεις, σε δεκαοχτώ στίχους με ρίμα. Έξι λέξεις από αυτές αναφέρονται στο Φως, ενώ άλλες έξι στη Δύση του Φωτός.
Αναφορά στον Δίσκο της Φαιστού
Τρεις λέξεις είναι αφιερωμένες στην Έγκυο Θεότητα και δέκα στη Θεότητα που χαρακτηρίζεται με διαφορετικά επίθετα. Η Α΄ πλευρά του Δίσκου της Φαιστού κάνει λόγο για την Έγκυο Θεότητα που λάμπει ενώ στη Β πλευρά ξεχωρίζει μία πρόταση με στίχους, ρίμα, σονέτα με ποιητική παρήχηση που είναι αφιερωμένη στη Θεότητα που δύει, ίσως τη Δύση της Αστάρτης, της Αφροδίτης, της Αφαίας (Θεότητα της Γέννας) και Δικτύννας, στην Πάφο, Φαιστό και Φαλάσαρνα, δηλαδή στον αστερισμό VENUS, το πρωινό και βραδινό αστέρι (QED). Το περιεχόμενο του Δίσκου της Φαιστού είναι ένας μινωικός λυρικός ύμνος προς τη Θεότητα, ένα βαθύ μήνυμα από την εποχή του Χαλκού, πριν από 37 αιώνες».
Ο Δίσκος της Φαιστού ανακαλύφθηκε το 1908 κατά τη διάρκεια ιταλικών ανασκαφών και χρονολογείται γύρω στο 1700 π.Χ. Είναι από τις πιο αμφιλεγόμενες επιγραφές στην ιστορία της ανθρωπότητας, για την αποκρυπτογράφηση της οποίας έχουν γίνει ως τώρα πολλές προσπάθειες. Ο γλωσσολόγος Δρ. Γκάρεθ Όουενς εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια ζει στην Κρήτη. Εργάζεται στο ΤΕΙ Κρήτης( πλέον Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο) ως συντονιστής του προγράμματος Erasmus+ .
Ο Δρ. Όουενς μπορεί να διαβάσει το 99% των ιερογλυφικών συμβόλων του Δίσκου και έχει φτάσει στο σημείο να ερμηνεύει το 50% αυτών.
Εχει ασχοληθεί όσο κανένας άλλος με την αποκρυπτογράφηση του Δίσκου, επιχειρεί μια διαφορετική μετάφραση του δίνοντας την πιο σαφή ερμηνεία που είχε δώσει, αναφέροντας:
«Είναι πράγματι η πρώτη φορά που επιχειρώ να προσφέρω μια «ποιητική μετάφραση» του Δίσκου της Φαιστού. Ό,τι, δηλαδή, ο Σεφέρης αποκαλούσε ως μεταγραφή και ο Ελύτης ως δεύτερη γραφή. Πέρσι στο ΕΚΕ/ΕΚΤ, μετά από μια δεκαετία μελέτης, προσπάθησα να δώσω μια «εξήγηση» για το τι μπορεί να σημαίνουν περισσότερες από τις μισές λέξεις του Δίσκου της Φαιστού. Αυτός ήταν και ο στόχος που είχα θέσει στον εαυτό μου, δηλαδή ότι δεν θα επιχειρούσα μια «ανάγνωση» του Δίσκου της Φαιστού σε κοινό, αν δεν πίστευα πραγματικά ότι θα καταλάβαινα πάνω από το μισό του μινωικού κειμένου, που ‘γράφτηκε’ πριν από 37 αιώνες. Μετά και την όμορφη απόδοση της φωνής του Δίσκου Φαιστού από τη Δέσποινα Χιωτίδου, ήμουν βαθύτατα συγκινημένος από το ενδιαφέρον και την ενθάρρυνση ειδικών και μη και έτσι αποφάσισα να προσπαθήσω περαιτέρω. Πρόκειται για ένα τεράστιο βάρος ευθύνης, και υπόσχομαι να δώσω ό,τι καλύτερο μπορώ. Ο Νίκος Καζαντζάκης είχε πει ότι «είναι μεγάλη ευθύνη να είσαι Κρητικός». Κατά τη γνώμη μου να είσαι «φιλότιμος» (δηλαδή «σωστός») και «φιλόξενος», δυο αγαπημένες μου λέξεις. Ήρθα στην Κρήτη για έξι μήνες πριν από 30 χρόνια, με υποτροφία από το ΙΚΥ και την Ελληνική Πρεσβεία στο Λονδίνο και αυτή η «ποιητική μετάφραση» είναι ένα μικρό ευχαριστώ, ένα αντίδωρο προς την Ελλάδα για ό,τι έχω λάβει μέσα σε αυτά τα 30 χρόνια φιλοξενίας στη Μεγαλόνησο της Κρήτης: οικογένεια, υγεία, καριέρα στη διεθνή εκπαίδευση με το ERASMUS+ στο Τ.Ε.Ι. Κρήτης (σήμερα Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο), ακαδημαϊκή έρευνα για τη Μινωική Αρχαιολογία, την Επιγραφική και τη Γλωσσολογία, με αυτή τη σειρά …
Ο Δίσκος της Φαιστού περιλαμβάνει εξήντα μία λέξεις σε δεκαοχτώ στίχους με ομοιοκαταληξία και στις δύο πλευρές του, την Α πλευρά και την Β πλευρά. Έξι εκ των λέξεων αναφέρονται στο Φως ενώ άλλες έξι αναφέρονται στη Δύση του Φωτός. Τρεις λέξεις αναφέρονται στην Κυοφορούσα Θεά και άλλες δέκα κάνουν λόγο για τη Θεά με διαφορετικά επίθετα. Μία πρόταση αναφέρεται στην Αφαία (Δίκτυννα), τη Θεά του Τοκετού. Η Α πλευρά του Δίσκου κάνει λόγο για την Κυοφορούσα Θεά που λάμπει και η Β πλευρά περιλαμβάνει μία πρόταση με στίχους, δίστιχα με ομοιοκαταληξία και σονέτα με ποιητική παρήχηση, που αναφέρονται στη Θεά που δύει. Προφανώς, γίνεται αναφορά στη Δύση της Αστάρτης, Αφροδίτης, Αφαίας και Δίκτυννας στην Πάφο, Φαιστό και Φαλάσαρνα. Εξ ου και Αφροδίτη, Άστρο της Αυγής και Αποσπερίτης. Ο Δίσκος της Φαιστού είναι ένας Μινωικός Λυρικός Ύμνος προς τη Θεά και φέρει ένα σπουδαίο μήνυμα από την Εποχή του Χαλκού, 37 αιώνες πριν».
Ακούμε τι είπε στην εκπομπή «Δημοσίως» του Νίκου Παπαδάκη και στον politica 89.8 fm:
