«Πιθανή κλιμάκωση θα επιβεβαιώσει την ειλικρίνεια των δηλώσεων στήριξης»

Για τις τελευταίες εξελίξεις στα Ελληνοτουρκικά μίλησε στον Politica 89.8 και στον Χρήστο Κώνστα, ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Δημήτρης Ξενάκης.

«Ως χώρα είμαστε σε μια εγρήγορση»

«Η αλήθεια είναι ότι είμαστε σε μια εγρήγορση, αυτό είναι ξεκάθαρο κι από τον αριθμό των πτήσεων. Σηκώσαμε κι εμείς τα αεροπλάνα και μάλιστα το δήλωσε κι ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας. 38 στον αριθμό. Υπάρχει μια ανησυχία η οποία εδράζεται σε κάποια στοιχεία και κυρίως στο ότι η Τουρκία κλιμακώνει τις προκλήσεις απέναντι στη χώρα. Αυτό συμβαίνει κάτω από κάποιες συνθήκες οι οποίες σε άλλα θέματα ευνοούν αυτό που κάνει ο Ερντογάν αλλά για τη δική μας πλευρά το πώς μπορούμε να κινηθούμε σε σχέση με αυτό το περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί από την κατάσταση που προκάλεσε αυτή η Συμφωνία, γιατί από εκεί ξεκίνησαν όλα. Ενδεχόμενο πολέμου δεν μπορώ να πω ότι υπάρχει, αλλά υπάρχει μια ανησυχία κι είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο, η Τουρκία αν αποστείλει πλοία, τα οποία είτε θα πάνε στην Λιβύη είτε θα έρθουν να ξεκινήσουν τις γεωτρήσεις σε αυτό που δήλωσε ότι είναι τα δικά της θαλάσσια χωράφια. Αυτό ίσως δημιουργήσει μια κατάσταση επικίνδυνη και εκεί η Ελλάδα θα πρέπει να απαντήσει και θα αλλάξουν τα πράγματα. Εκεί υπάρχει ο διεθνής παράγοντας που έχει τοποθετηθεί με διάφορους τρόπους. Αυτή η περίοδος είναι κάπως προβληματική για την Τουρκία τόσο από τις διεθνής αντιδράσεις αλλά και από αλλού παρότι υπάρχει η όλη συζήτηση για την ουδέτερη στάση που κρατάει ο ΟΗΕ απέναντι στο ελληνικό αίτημα».

«Μόνο οι καταδικαστικές δηλώσεις δεν συγκινούν την Τουρκία»

«Είναι προφανές ότι μόνο οι δηλώσεις, οι καταδικαστικές δηλώσεις δεν συγκινούν την Τουρκία. Είναι μια πραγματικότητα, η οποία έχει συνέπειες για εμάς. Ωραία ήταν η δήλωση του κ. Τουσκ και γενικότερα η στάση των διεθνών παραγόντων, αλλά στην πράξη ποιοι είναι αυτοί που μπορούν να στηρίξουν μια κατάσταση πιο δραστική από αυτή που έχουμε σήμερα; Είναι ένα ενδεχόμενο κι αυτό που δεν μπορούμε να αγνοούμε, φαίνεται πως μόνο κάποιες χώρες οι οποίες έχουν κι αυτές τα συμφέροντα τους (Γαλλία, Ιταλία) και συμμετέχουν σε μια άσκηση για την περιφρούρηση της ΑΟΖ της Κύπρου, είναι κάτι που έχει περιγραφεί ως προάσπιση των εθνικών συμφερόντων τους. Αυτές οι δύο χώρες βεβαίως και το Ισραήλ με την στάση που έχει επιδείξει μέχρι σήμερα και η Αίγυπτος που επίσης θίγονται τα δικά της στρατηγικά συμφέροντα, αυτοί οι δρώντες είναι αυτοί που έχουν πάρει θέση και μπορούν να αποτελέσουν μια αξιόπιστη συμμαχία, η οποία δεν μένει στα χαρτιά μόνο αλλά θα είναι και έμπρακτη και μπορεί να δημιουργήσει ένα ανάχωμα στις ορέξεις της Τουρκίας, η οποία δεν τις κρύβει. Αυτό με τη Λιβύη δεν είναι κάτι που πέφτουμε από τα σύννεφα, αυτό το προσπαθεί από το 2011. Όλα αυτά είναι ενθαρρυντικά μέχρι ένα σημείο αλλά θα πρέπει να προχωρήσουμε σε βαθύτερες και στενότερες συνεργασίες οι οποίες θα δημιουργήσουν ένα ανάχωμα σε αυτό που ονειρεύεται να κάνει ο Ερντογάν. Έχει ένα πρόγραμμα για την ανάπτυξη των ναυτικών δυνάμεων μέχρι το 2023, το οποίο είναι κάτι που δεν περνάει απαρατήρητο από την Ελλάδα. Και όχι μόνο στο ναυτικό, νομίζω ότι συζητάει τώρα με την Μεγάλη Βρετανία για την συμπαραγωγή ενός μαχητικού αεροσκάφους. Μην το κρύβουμε πια, ότι η Τουρκία επιθυμεί να γίνει πυρηνική δύναμη και επ’ αυτού υπάρχει το ΒΕΤΟ από τις Ηνωμένες Πολιτείες και δημιουργεί μια θετική ατμόσφαιρα για την Ελλάδα».

«Με βάση τις εξελίξεις θα έπρεπε να είχαμε κινηθεί για την ανακήρυξη της ΑΟΖ»

«Υπάρχει μια προσπάθεια η οποία έχει ξεκινήσει αρκετά χρόνια, από το 2007. Υπήρχαν συζητήσεις με την Αίγυπτο και την Λιβύη οι οποίες τότε προσέκρουαν σε άλλα προβλήματα από αυτά που  έχουμε σήμερα. Ακολούθησε η «αραβική άνοιξη» και βεβαίως μετά διαμορφώθηκαν διάφορες καταστάσεις που άλλοτε ήταν υπέρ μας και άλλοτε κατά μας. Στην περίπτωση της Λιβύης είναι πιο περίπλοκα τα πράγματα γιατί τότε που ήταν ο Καντάφι μόνιμος συνεργάτης, υπήρχε το θέμα ότι η Λιβύη είχε μαξιμαλιστικές θέσεις θέλοντας να κλείσει τον Κόλπο της Σύρτης. Υπήρχαν λόγοι που δεν επέτρεψαν για να γίνει αυτό και υπάρχει. Με βάση τις εξελίξεις, προφανώς θα έπρεπε να είχαμε κινηθεί όπως η Κύπρος διότι η θεωρία ότι αφήσαμε την Κύπρο να κάνει το πειραματόζωο, πέτυχε. Βεβαίως δεν σημαίνει αυτό ότι οι κινήσεις που έχουμε κάνει δεν ήταν σωστές. Έχουμε αδειοδοτήσει, έχουμε βάλει παίχτες που ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για να προχωρήσει, αυτό το οποίο θα είναι διατεθειμένοι να στηρίξουν στην πράξη το εγχείρημα αυτό, όπως πχ η Γαλλία».

«Η Τουρκία μας έχει «τεντώσει» για να δει τις αντοχές μας»

«Η Τουρκία μας έχει «τεντώσει» προηγουμένως για να δει μέχρι που φτάνουμε και ποιες θα είναι οι πιθανές αντιδράσεις μας. Η προβολή ισχύος που κάνει η Τουρκία έχει και αυτή τη σημασία της σε αυτό το παιχνίδι, όπου εκεί η Τουρκία είναι ενδεχομένως πολύ πιο ενεργητική σε σχέση με τη δική μας στάση και αυτό είναι κάτι το οποίο έχει μεγάλη σημασία στις στάσεις που εν τέλει θα κρατήσουν όλοι αυτοί οι οποίοι για να εμπλακούν θα πρέπει να έχουν συμφέροντα στην περιοχή» ενώ για το αν μια πιθανή κλιμάκωση θα αποδείξει το αν οι δηλώσεις στήριξης θα επιβεβαιωθούν ο κ. Ξενάκης σχολίασε: «Και στο επίπεδο της προβολής είχε σημασία, δηλαδή κοινές ασκήσεις. Δεν είναι ανάγκη να έρθουν εδώ και να εμβολίσουν τα πλοία αλλά και με περιπολίες και με ασκήσεις και δεσμεύσεις NAVTEX και με ενεργοποίηση των διπλωματικών πόρων μπορούμε να πετύχουμε πολλά».

Ακούστε εδώ όλη την συνέντευξη του κ. Ξενάκη: