Κυριάκος Κώτσογλου: Υπερτουρισμός, Υψηλές Ροές, αποτέλεσμα και αίτιο, απουσία ή παρουσία;

Ως υπερτουρισμός χαρακτηρίζεται από τον παγκόσμιο οργανισμό τουρισμού, το φαινόμενο εκείνο, κατά το οποίο ο τουρισμός ως οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση, επηρεάζει την ποιότητα ζωής των γηγενών κατοίκων ή και την ποιότητα των εμπειριών των επισκεπτών, κατά ιδιαιτέρως αρνητικό τρόπο. Οι προορισμοί που θεωρούνται από τους επισκέπτες ως υπέρ-τουριστικοί, παρότι συνεχίζουν να δρέπουν μεγάλους αριθμούς επισκεπτών κατά κανόνα πλήττονται, χωρίς αυτό να είναι ορατό κατ’ ανάγκη σε παρόντα χρόνο. Η Σαντορίνη ή η Μύκονος π.χ. πλήττονται, σε αντίθετη με τη Βενετία οι ροές της οποίας δείχνουν σταθερές. Είναι ξεκάθαρο ότι ο υπέρ-τουρισμός θεωρείται αρνητική έννοια, είναι ξεκάθαρο ότι κανείς δεν θέλει να αισθανθεί κάτι τέτοιο για την περιοχή αρμοδιότητας ή διαβίωσής του, οπότε με όρους μάρκετινγκ τον θέλουμε «μακριά από εμάς». Ένα ξόρκι όμως δεν είναι αρκετό, το φαινόμενο είναι σύνθετο κι ως τέτοιο θα εξελιχθεί.

Και τούτο γιατί έναν προορισμό δεν τον βαφτίζουμε ή τον ξε-βαφτίζουμε υπέρ-τουριστικό εμείς οι ίδιοι οι επαγγελματίες του τουρισμού, επειδή έχουμε συμφέροντα, τη «ρετσινιά» αυτή την δίνουν οι ίδιοι οι κάτοικοι μιας περιοχής και πολύ περισσότερο οι επισκέπτες της, οπότε, μάλλον, δεν μας «πέφτει εμάς λόγος».

Οι πρώτοι μπορεί να γκρινιάζουν και να υπομένουν παράλληλα, έχοντας ή όχι μια σχέση με τον τουρισμό, έχουν όμως την τελευταία λέξη, ειδικά όταν ξεπεραστούν τα όρια! Οι δεύτεροι μπορεί να έχουν μια εφήμερη σχέση με τον προορισμό, όμως χρησιμοποιούν κάθε είδους κοινωνικά δίκτυα και το αποτύπωμά τους μας φοβίζει.

Τα ερωτήματα λοιπόν, είναι δύο: Πρώτον, υπάρχει πραγματικά αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής και ταξιδιού κατοίκων και επισκεπτών από τον τουρισμό ή ισχύει ότι – θέλω να – βλέπω εγώ; Και δεύτερον, εάν υπάρχει, ποιοι είναι άραγε οι λόγοι που προκαλείται αυτό; Υπερβολικές τουριστικές ροές ή έλλειψη υποδομών;

«Το πολύ και το τίποτα πάντα βλάπτουν παιδί μου!», έλεγε ο πατέρας μου και είχε δίκιο… Το να θεωρήσουμε ότι είμαστε ακόμα στην εποχή που γυρίστηκαν τα «Κορίτσια στον Ήλιο» είναι ουτοπία, αλλά και να το θεωρήσουμε ότι έχουμε ήδη καταστραφεί, μια από τα ίδια… Η αλήθεια είναι κάπου στο μέση. Προσπαθούμε να διατηρήσουμε την αυθεντικότητά μας, το πετυχαίνουμε εν πολλοίς, κάπου το χάσαμε ήδη… Και το χάνουμε στις περιοχές που θεωρούνται ως υπέρ-τουριστικές. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, δεν μπορούμε να πούμε ότι δεν φταίει σε τίποτα η έλλειψη υποδομών ή να ισχυριστούμε ότι σε όλα φταίνε οι υποδομές!! Η ολιστική Κρήτη είναι η διάσταση με τις μεγαλύτερες ελλείψεις, όμως έχει σκεφτεί κανείς τι θα γίνει αν η Κρήτη δεν έχει νερό για τις ροές της; Ή πρέπει να εξασφαλιστεί κι αυτό άνωθεν;

Σε κάθε περίπτωση ΒΟΑΚ, βιολογικοί, σκουπίδια κλπ., κρούουν κώδωνες. Η Κρήτη, έχει περιοχές Ουνέσκο, απάτητα βουνά, την ενδοχώρα των ονείρων μας, την εναλλακτικότητα του Νότου, μια απαράμιλλη ποικιλομορφία, χάνει όμως το χαρακτήρα της σε ορισμένα αστικά ή υπαίθρια σημεία και αυτό πρέπει να το προσέξει, γιατί οι επισκέπτες «πάνε και δεν ξαναπάνε…». Τα γνωρίζουμε πολύ καλά ποια είναι αυτά, μπορεί να μετρούνται στα δάκτυλα των χεριών μας, είναι όμως παγκόσμια σημεία, απίστευτα τοπωνύμια και λειτουργούν για όλο τον προορισμό. Ο κάτοικος που λέει ότι δεν μπορεί να κοιμηθεί από τη φασαρία και δουλεύει στις 06:00, ο ψαράς που δεν έχει πένα αλλά γράφει – άλλος γι αυτόν – ότι χάνει την πόλη του για 5 μήνες, ο επισκέπτης που του απαγορεύει το Rent a Car να πάει στον Μπάλο και παρότι ξυπνάει και ζητάει πρωινό στις 6:00 για να πάει στην παραλία που ονειρεύτηκε στις 07:00 αλλά μόλις φτάσει βλέπει άλλα 1.000 αυτοκίνητα, είναι πιο σημαντική μαρτυρία από το «απολύτως τίποτα», εκείνο που θα λέγαμε τουριστικό στρουθοκαμηλισμό ή Λουίτζι Πιραντέλο, «έτσι είναι, αν έτσι το θέλετε».

Η Περιφέρεια Κρήτης, εκτός των άλλων, οφείλει να προβλέπει και να προνοεί, ειδικά όταν οι μεγαλύτεροι φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού βλέπουν κακούς οιωνούς, να μην τρομάζει αλλά να αντιμετωπίζει το αίτιο και το αποτέλεσμα, να μην κάνει ως αρχαία μαινάδα μα ούτε και ως μύθος του Αισώπου.

Θα κλείσω με την ευχή να είμαι περισσότερο χρήσιμος παρά ευχάριστος, με μια ρήση, που γράφτηκε «στο πόδι» αλλά αυτός που έχει αυτό το πόδι είναι δάσκαλος και από εκεί πηγάζει και το μεγαλείο του. Εγώ, την αφήσω στην κρίση σας, «Και η Σαντορίνη έχει, κάποιες ώρες, κάποιες μέρες, σε κάποια σημεία υπέρ-τουρισμό, αλλά πλήττεται ο προορισμός και θεωρείται ήδη υπέρ-τουριστικός.

Ακόμη και λίγα σημεία της Κρήτης να παρουσιάζουν υψηλή Ροή, ίδιον του υπέρ-τουρισμού, που να ταλαιπωρούν τους επισκέπτες, αρκεί για να μας πλήξει ως προορισμό – γιατί το κάθε τέτοιο σημείο είναι Κρήτη – και να μας προσάψει με την ρετσινιά. Θα πρέπει να το αντιμετωπίσουμε και μάλιστα άμεσα πριν να ‘ναι αργά», όπως είχε τονίσει και ο πρόεδρος των τουριστικών πρακτόρων Κρήτης Μ. Βλατάκης.

Ακούστε τι είπε στον politica 89.8 ο Κυριάκος Κώτσογλου: