Politica 89.8
Γ. Ατσαλάκης: «4 κρίσεις απο το 2020 φέρνουν παγκόσμιο στασιμοπληθωρισμό για αρκετά χρόνια και θα ανατρέψουν εθνικές οικονομίες»
Την ανάγκη λήψης, μέτρων για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης, εξέφρασε ο αναπληρωτής καθηγητής στο Πολυτεχνείου Κρήτης κι υπεύθυνος στο εργαστήριο ανάλυσης δεδομένων και πρόβλεψης, Γιώργος Ατσαλάκης, στον Politica 89.8 και τον Χρήστο Κώνστα.
Όπως εξήγησε ο κ. Ατσαλάκης, 4 κρίσεις απο το 2020 φέρνουν παγκόσμιο στασιμοπληθωρισμό για αρκετά χρόνια και θα ανατρέψουν εθνικές οικονομίες. Αναλυτικότερα επεσήμανε πως: «Το 2020 ήταν η κρίση της εμφάνισης του κορωνοϊού. Το 2021, είδαμε την ανθρωπότητα να βιώνει την ενεργειακή κρίση που επήλθε κατά ένα μέρος εξαιτίας του ελλιπούς σχεδιασμού μετάβασης στην πράσινη ενέργεια, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είχε ακόμα ξεκινήσει, αλλά και στην απορρύθμιση της εφοδιαστικής αλυσίδας εξαιτίας της πανδημίας, το 2022, είναι το έτος της επισιτιστικής κρίσης για να ακολουθήσει το 2023, η κρίση λόγω του υψηλού κόστους διαβίωσης. Οι 4 αυτές κρίσεις απο το 2020 φέρνουν παγκόσμιο στασιμοπληθωρισμό για αρκετά χρόνια και θα ανατρέψουν εθνικές οικονομίες. Προς το τέλος του έτους και το επόμενο έτος σε πολλές χώρες, θα δούμε παρατεταμένο λιμό, μαζική μετανάστευση και εσωτερικές αναταραχές στα έθνη. »
Σε ότι αφορά την Ελλάδα, ο κ. Ατσαλάκης προτείνει:«Τα τελευταία χρόνια η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει διαδοχικές κρίσεις. Για το λόγο αυτό προτείνουμε να παράγουμε και να αφήσουμε κατά μέρος τους δανεισμούς, ώστε η χώρα μας να μην περιέλθει οικονομικά σε μία συνθήκη πολύ δυσκολότερη από εκείνη που αντιμετώπισε την τελευταία δεκαετία. Τα έσοδα της χώρας μας από τον τουρισμό και τις εισαγωγές, πιθανότατα δεν θα είναι ικανά να καλύψουν το μέρος των εξόδων από τις εισαγωγές των προϊόντων. Αυτό θα πρέπει να το ανατρέψουμε μέσω της παραγωγής.»
Ο κ. Ατσαλάκης, εξήγησε τους κυριότερους λόγους για την εμφάνιση της επισιτιστικής κρίσης, με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η ανθρωπότητα:
Α) Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία
Στην Ουκρανία, μεγάλο μερίδιο της περσινής συγκομιδής σιτηρών (περίπου 25 εκατ. τόνοι από τους 39 που παράγει) εξακολουθεί να μην εξάγεται, επειδή τα λιμάνια της Οδησσού, από τα οποία διέρχεται συνήθως το 98% των εξαγωγών σιτηρών, είναι υπό Ρωσικό αποκλεισμό. Η μεταφορά των σιτηρών σε εναλλακτικά λιμάνια στη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και τη Βαλτική είναι δύσκολη. Η μεταφορά με τρένα είναι περιορισμένη καθώς οι πρώην σοβιετικές σιδηροδρομικές ράγες έχουν μεγαλύτερο φάρδος από τις ευρωπαϊκές. Πριν τον πόλεμο η Ουκρανία εξήγαγε περίπου 5 εκατομμύρια τόνους σιτηρών τον Μάρτιο εξήγαγε 0,5 εκατ. τόνους και τον Απρίλιο 1,1 εκατ. τόνους. Εάν δεν αδειάσουν τα υπάρχοντα σιλό αποθήκευσης των σιτηρών, δεν θα μπορεί να αποθηκευτεί η νέα παραγωγή, η οποία προβλέπεται μειωμένη και για το λόγο ότι περίπου το 30% των εδαφών δεν θα φυτευτούν.
Οι αγρότες της Ουκρανίας εάν δουν ότι δεν θα διατεθεί η φετινή παραγωγή σιτηρών ίσως φυτέψουν άλλα τρόφιμα όπως πατάτες κ.λπ. για οικιακή χρήση. Οι εξαγωγές τροφίμων της Ουκρανίας παρέχουν τις θερμίδες για να θρέψουν περίπου 400 εκατομμύρια ανθρώπους.
Β) Το αυξημένο κόστος παραγωγής
Η σπορά χρειάζεται λίπασμα και ζιζανιοκτόνα φυτοφάρμακα. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας των τριών κύριων τύπων βιομηχανικών λιπασμάτων των οποίων οι τιμές έχουν τουλάχιστον διπλασιαστεί: α) λιπάσματα με βάση το άζωτο, το μόνο ακριβό συστατικό των οποίων είναι το φυσικό αέριο, β) λιπάσματα με βάση την ποτάσα, που παρέχει κάλιο και γ) τα λιπάσματα με φωσφορικά άλατα. Οι τιμές των φυτοφαρμάκων και των ζιζανιοκτόνων, που παράγονται συχνά από υδρογονάνθρακες, έχουν επίσης αυξηθεί σημαντικά. Προσθέτοντας το αυξημένο κόστος της ενέργειας και το κόστος αγοράς των σπόρων, η νέα παραγωγή που θα εισέλθει στην αγορά μετά τον Σεπτέμβριο θα διατεθεί σε ακόμα υψηλότερες τιμές.
Ένα μέρος των αγροτών ενδέχεται να φυτέψει περισσότερα σιτηρά επειδή η τιμή πώλησης φαίνεται υψηλή, αλλά και πολλοί αγρότες κοιτάζουν να στραφούν σε άλλες καλλιέργειες με χαμηλότερο κόστος εισροών καθώς δεν διαθέτουν τα αναγκαία κεφάλαια για να αγοράσουν τα ακριβά λιπάσματα και φυτοφάρμακα.
Γ) Οι αποδόσεις των καλλιεργειών λόγω των καιρικών συνθηκών
Η Κίνα η πρώτη παραγωγός χώρα σιτηρών, έχει επιπτώσεις από το καιρικό φαινόμενο La Niña που προκαλεί κατακλυσμούς με ισχυρά ρευμάτα και ανέμους στον ισημερινό Ειρηνικό που έχει παγκόσμιες επιπτώσεις, όπως ακριβώς κάνει και το επίσης ενοχλητικό αντίστοιχό του Ελ Νίνιο. Οι κατακλυσμοί και η καθυστέρηση της φύτευσης ενδέχεται να δημιουργήσει μια από τις χειρότερες συγκομιδές των τελευταίων δεκαετιών.
Στην Ινδία, την 2η παραγωγό χώρα σιτηρών, εμφανίστηκε πολύ ζέστη πολύ νωρίς. Οι κόκκοι είναι πιο λεπτοί από όσο υποτίθεται ότι θα έπρεπε να είναι αφού οι καλλιέργειες χτυπήθηκαν από ισχυρούς ανέμους και χαλάζι τον Φεβρουάριο, στην συνέχεια ήρθε έντονη και απαράμιλλη ζέστη, συρρικνώνοντας τα στάχυα του σιταριού όταν θα έπρεπε να είχαν αναπτυχθεί. Κάποιοι αγρότες εκτιμούν ότι η απόδοσή τους είναι μειωμένη κατά περίπου ένα τέταρτο σε σύγκριση με την περσινή. Σε άλλες περιοχές έχει συλλεγεί περίπου ένα πέμπτο λιγότερο σιτάρι από ό,τι σε μια κανονική χρονιά.
Στις ΗΠΑ περίπου το 40% του σιταριού καλλιεργείται στις ξηρές πεδιάδες της Αμερικής, όπου προβλέπεται ότι λόγω έλλειψης βροχών η παραγωγή της χώρας σκληρού κόκκινου χειμερινού σιταριού, του κυριότερου είδους που καλλιεργείται σε αυτές τις πεδιάδες, θα μειωθεί κατά 21% σε σύγκριση με το 2021.
Στην Ευρώπη βρέχει πολύ λίγο σε μια περίοδο που το σιτάρι χρειάζεται νερό αλλιώς είναι ευάλωτο στην ξηρασία. Λίγη αργή βροχή μπορεί να είναι αρκετή για να αναζωογονήσει τις καλλιέργειες. Αλλά φαίνεται βέβαιο ότι η παραγωγή θα είναι ανησυχητικά σύντομη φέτος.
Μικρότερες αποδόσεις αναμένονται λόγω της μειωμένης χρήσης λίπανσης και ζιζανιοκτόνων αφού οι τιμές τους έχουν φθάσει στα ύψη.
Δ) Οι απαγορεύσεις εξαγωγών σιτηρών
Στην Ινδία, πριν από το κύμα καύσωνα, φαινόταν ότι η συγκομιδή θα ήταν πολύ καλή, και η κυβέρνηση ανυπομονούσε να ενισχυθεί η ρουπία από τις εξαγωγές σιτηρών. Αλλά όταν οι προσδοκίες για το μέγεθος της συγκομιδής μειώθηκαν, έπεσε και η τιμή της ρουπίας. Η επιτάχυνση των εξαγωγών που ενθαρρύνονται από τις υψηλές τιμές στο εξωτερικό προκάλεσε ανησυχίες για έλλειψη στο εσωτερικό. Στα μέσα Μαΐου, η ινδική κυβέρνηση επέβαλε απαγόρευση εξαγωγών στο σιτάρι, αν και κατ’ εξαίρεση έκανε μια συμφωνία 500.000 τόνων με την Αίγυπτο. Περίπου 30 χώρες σήμερα επιβάλουν απαγορεύσεις στις εξαγωγές σιτηρών. Η τάση αυτή και μόνο θα αυξήσει περαιτέρω τις ζητούμενες ποσότητες και κατ΄ επέκταση τις τιμές.
Ο κ. Ατσαλάκης προτείνει για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής κρίσης: «Να δοθεί με την σπορά σιταριού στους αγρούς που παράγουν βιοκαύσιμα. Αγροί που παράγουν ζωοτροφές (κυρίως καλαμπόκι) θα μπορούσαν να στραφούν στην παραγωγή σίτου και να αποφευχθούν οι απαγορεύσεις εξαγωγών τροφίμων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να δει άμεσα την δυνατότητα να επιδοτήσει τους αγρότες να φυτέψουν σιτηρά τις επόμενες εβδομάδες ώστε να αντιμετωπιστεί η επισιτιστική κρίση.»
Aκούστε τον κ. Ατσαλάκη:
