Δομές για θύματα κακοποίησης

Επιτακτική είναι η ανάγκη για τη δημιουργία δομών υποστήριξης ανηλίκων που πέφτουν θύματα κακοποίησης αλλά κι ενός πρωτοκόλλου για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών.
Αυτό επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ο ψυχολόγος και επιμελητής ανηλίκων στο Δικαστήριο Ανηλίκων Αθήνας Σωτήρης Ευστρατιάδης μιλώντας στα “Χ.ν.” ενόψει της διημερίδας που ξεκινάει σήμερα, Σάββατο, στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου και έχει ως θέμα «Κακοποίηση παιδιών και εφήβων: πρόληψη – αντιμετώπιση».

«Η ΚΡΙΣΗ ΕΦΕΡΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΒΙΑ»
Ο κ. Ευστρατιάδης τόνισε αρχικά ότι η κοινωνικο-οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας επέτεινε τις βίαιες συμπεριφορές, φέρνοντας στην επιφάνεια βασικά ένστικτα του ανθρώπου. «Η ανέχεια και η ανασφάλεια οδήγησε πολλούς ανθρώπους σε βίαιες συμπεριφορές σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής», ανέφερε, ξεκαθαρίζοντας, πάντως, ότι το φαινόμενο της κακοποίησης δεν περιορίζεται στα κατώτερα κοινωνικά στρώματα αλλά αφορά και τις πιο εύρωστες οικονομικά κοινωνικές τάξεις, με τη διαφορά ότι σε αυτές τις περιπτώσεις είναι πιο εύκολο να υπάρξει συγκάλυψη του εγκλήματος.

ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΘΥΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ
Ωστόσο, καθοριστικός παράγοντας για την εκδήλωση βίας κατά ανηλίκων αναδεικνύεται το πολιτισμικό υπόβαθρο και οι σχέσεις ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας που επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας της. «Για παράδειγμα υπάρχει επικοινωνία; Υπάρχει ενσυναίσθηση; Υπάρχει στήριξη ηθική και υλική των γονέων προς τα παιδιά; Αυτά είναι ζητούμενα», επεσήμανε σχετικά ο κ. Ευστρατιάδης, ενώ αναφερόμενος σε λαθεμένα κοινωνικά πρότυπα που ευνοούν την άσκηση βίας μίλησε για την αναγωγή συχνά της βίας σε αξία και απόδειξη ανδροπρέπειας μέσα από την οποία κατασκευάζονται κοινωνικά θύτες και θύματα.

ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ
Η παιδική κακοποίηση, ωστόσο, δεν περιορίζεται στην πρόκληση σωματικών βλαβών αλλά μπορεί να έχει τη μορφή της σεξουαλικής παραβίασης, της συναισθηματικής ή ψυχολογικής κακοποίησης αλλά και της παθητικής βίας μέσα από την παραμέληση του ανηλίκου από τους γονείς ή τους κηδεμόνες του. Συχνά, δε, δύο ή περισσότερες μορφές βίας συνυπάρχουν σε ένα περιβάλλον.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι η άσκηση βίας σε παιδιά και εφήβους αποτελούν την αρχή ενός φαύλου κύκλου αφού πιθανότατα οι ανήλικοι που έχουν βιώσει τη βία μέσα στο σπίτι αναπαράγουν αργότερα αυτή τη βία ως ενήλικες.

ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Σε γενικές γραμμές τα θύματα της κακοποίησης προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, είτε αυτό σχετίζεται με το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον του ατόμου, είτε έχει να κάνει με κάποιο άλλο χαρακτηριστικό «μειονεξίας». «Θύματα είναι αυτά που παρουσιάζουν μια ευαλωτότητα είτε ατομική είτε κοινωνική», εξήγησε ο κ. Ευστρατιάδης ενώ σχετικά με τις συνέπειες της άσκησης βίας σε ανήλικους επεσήμανε ότι αυτές μπορεί να ακολουθούν μια ζωή το θύμα: «Ενα παιδί που βίωσε για χρόνια τη βία αυτή έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος της προσωπικότητάς του. Κι αυτό γιατί πλέον την αντιλαμβάνεται ως ένα τρόπο επίλυσης της όποιας διαφωνίας ή σύγκρουσης έχει με κάποιον άλλον».

«ΣΠΑΣΤΕ ΤΗ ΣΙΩΠΗ»
Μια σοβαρή διάσταση του προβλήματος της κακοποίησης ανηλίκων είναι ότι συχνά τα περιστατικά αυτά «θάβονται» στη σιωπή. Άλλοτε λόγο φόβου κι άλλοτε λόγο αδιαφορίας. Ο κ. Ευστρατιάδης επεσήμανε σχετικά ότι στο πλαίσιο αυτό ο νομοθέτης προβλέπει νομική προστασία σε εκπαιδευτικούς που θα καταγγείλουν κάποιο περιστατικό κακοποίησης. «Από εκεί και πέρα αυτό που χρειάζεται είναι εθνική καταγραφή των κρουσμάτων, να υπάρξει πρωτόκολλο διαχείρισης των περιπτώσεων αυτών και δημιουργία κατά τόπους δομών για την προστασία των ανηλίκων».
«Δυστυχώς στην Ελλάδα υπάρχει μια εξιδανίκευση της οικογένειας, στο πνεύμα του “τα εν οίκω μη εν δήμω”, που αποτρέπει την καταγγελία τέτοιων περιστατικών από γείτονες, φίλους κ.λπ. Όμως δεν μπορούμε να μένουμε άπραγοι μπροστά σε τέτοια φαινόμενα», ανέφερε καταλήγοντας ο κ. Ευστρατιάδης.