Ολοκληρωμένα συστήματα κινητικότητας στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης

Του Πέτρου Ινιωτάκη*

Είναι γνωστό ότι η εποχή που ζούμε θεωρείται το προοίμιο της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης (4η Β.Ε.), της οποίας ο πυρήνας αποτελείται από τη τεχνητή νοημοσύνη (Artificial Intelligence), τη μηχανική μάθηση (Machine Learning), το Διαδίκτυο των Πραγμάτων ( Internet of things),  την επιστήμη των δεδομένων και τη Ρομποτική. 

Όλα αυτά έρχονται να δώσουν μια νέα δομή και υπόσταση όχι μόνο στη βιομηχανία μας άλλα και την κοινωνία μας. Στο τρόπο που ζούμε, που δουλεύουμε και αλληλοεπιδρούμε με τα πάντα γύρω μας.  Άρα όταν λέμε για την 4η βιομηχανική επανάσταση στην ουσία μιλάμε για μια Νέα Κοινωνική Επανάσταση. Η 4η Β.Ε. και τα νέα λογισμικά αποτελούν θέματα τα οποία πρέπει να αρχίσουμε να εξετάζουμε πάρα πολύ σοβαρά και να εκπαιδεύσουμε την κοινωνία μας για τις αλλαγές που έρχονται. 

Ο κλάδος των μεταφορών και της αστικής κινητικότητας αφομοιώνει με γρήγορο ρυθμό τα τεχνολογικά ευρήματα της 4ης Β.Ε. και των νέων λογισμικών. Οι νέες παγκόσμιες τάσεις που δημιουργούνται βρίσκουν συνεχώς μεγαλύτερη αποδοχή από το καταναλωτικό κοινό και έρχονται για να αλλάξουν ριζικά το τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις μεταφορές και τις μετακινήσεις. Τα νέα τεχνολογικά προϊόντα και υπηρεσίες μετακίνησης καθιστούν πλέον την αστική μετακίνηση στις μεγαλουπόλεις όλο και πιο αποδοτική και ασφαλή.

Η ηλεκτροκίνηση στα οχήματα και η ανάπτυξη τεχνολογίας Αυτόνομης Οδήγησης είναι ορισμένες τάσεις που σχετίζονται άμεσα με την αστική κινητικότητα. Η αποκέντρωση των ενεργειακών συστημάτων θα παίξει καθοριστικό ρόλο καθώς τα μέσα μεταφοράς  βασίζονται ολοένα και περισσότερο στην ηλεκτρική ενέργεια ως την πλέον βιώσιμη μορφή.

Η πρόβλεψη και ο προγραμματισμός από τα μέλη των τοπικών αυτοδιοικήσεων των πόλεων αλλά και από κρατικά θεσμικά όργανα, προς την κατεύθυνση των ολοκληρωμένων συστημάτων κινητικότητας, μπορεί να βοηθήσει τις πόλεις να αξιοποιήσουν τα οφέλη καλύτερα από καθαρότερο αστικό περιβάλλον μέχρι ευκολότερες μετακινήσεις. 

Επειδή η κάθε πόλη είναι διαφορετική, η μετάβαση σε νέα ολοκληρωμένα συστήματα κινητικότητας για να γίνει ομαλά και να επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα, πρέπει να γίνει με γνώμονα συγκεκριμένους παράγοντες με μεγάλο συντελεστή βαρύτητας στην έκβαση του αποτελέσματος. 

Ο ρυθμός και η έκταση της μετάβασης θα εξαρτηθεί από την πυκνότητα του πληθυσμού, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, τις δημόσιες επενδύσεις, την κατάσταση των δρόμων και των υποδομών, το επίπεδο ρύπανσης και κυκλοφοριακής συμφόρησης καθώς και τις δυνατότητες σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.

Αδιαμφισβήτητα, η μεταβατική περίοδος θα είναι πολύπλοκη. Ορισμένες πόλεις μπορεί να έχουν δημιουργήσει ήδη το κατάλληλο κλίμα για μια εύκολη και γρήγορη μετάβαση, ενώ άλλες (για παράδειγμα οι Ελληνικές) θα πρέπει να εργαστούν για την ανάπτυξη των κατάλληλων συνθηκών. 

Ανεξάρτητα όμως από το βαθμό ετοιμότητας μιας πόλης να υποδεχθεί νέα μοντέλα κινητικότητας, η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να αρχίσει να αναπτύσσει ένα όραμα και επιχειρησιακό σχέδιο για τα νέα ολοκληρωμένα συστήματα μετακίνησης. Ειδικότερα, πρέπει να εξετασθεί η διαχείριση της μετάβασης ώστε τα οφέλη να μεγιστοποιηθούν σύμφωνα με τις τοπικές προτεραιότητες και ανάγκες με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών.

Πρώτο δείγμα γραφής των νέων ολοκληρωμένων συστημάτων κινητικότητας που παρατηρούμε τα τελευταία χρόνια είναι τα συστήματα μικροκινητικότητας με εκπροσώπους τα e-scooter (ηλεκτρικά πατίνια). Πρώτη φορά εμφανίστηκαν το 2012 στο Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ και σημείωσαν μεγάλη αποδοχή από το καταναλωτικό κοινό. Στην Ευρώπη παρατηρούμε τη εμφάνισή τους το 2017 και από τότε έχουν διαγράψει δυναμική πορεία στην αστική καθημερινότητα. 

Οι υπηρεσίες και τα προϊόντα μικροκινητικότητας (e-scooters)  αποτελούν την πλέον σύγχρονο υπόδειγμα ευρείας αποδοχής στις αστικές μετακινήσεις μικρών αποστάσεων. Ενσωματώνουν πολλές από τις τάσεις των σύγχρονων ολοκληρωμένων συστημάτων κινητικότητας και λειτουργούν συμπληρωματικά ως προς τα συμβατικά μέσα μεταφοράς. 

Όμως τα νέα δεδομένα που θέτει αυτή η νέα τάση, που τα παρατηρούμε τους τελευταίους μήνες και σε Ελληνικές πόλεις μεταξύ των οποίων και το Ηράκλειο, κρίνεται αναγκαίο να εξετασθούν, ώστε να προκύψει από την πολιτεία άμεσα θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας και χρήσης των μέσων και υπηρεσιών μικροκινητικότητας , αντιμετωπίζοντας έτσι τα όποια σοβαρά προβλήματα έχουν ήδη δημιουργηθεί, με ορθολογικό και επιστημονικά τεκμηριωμένο τρόπο.

 

*ο Πέτρος Ινιωτάκης είναι Δημοτικός Σύμβουλος Ηρακλείου επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης «Συν+ ΠΡΑΞΗ Δημοτών Ηρακλείου»

 

---