Κεντρικό κράτος, συμμετοχικότητα και αυτοδιοικητικές διαδικασίες

Η αυτοδιοίκηση, ως μοντέλο δημοκρατικής, αποκεντρωμένης λειτουργίας, δημιουργεί την δική της επιχειρηματολογία, διαμορφώνει τα δικά της δεδομένα, καθορίζει νέες πραγματικότητες, συνθέτει δυναμικές κοινωνικές πλειοψηφίες. Και όλα αυτά, εγγύτερα προς τον Πολίτη, προς τις τοπικές κοινωνίες. Με την χώρα να επιλέγει και μέσα από τις εθνικές εκλογές να βρίσκεται σε περιβάλλον κανονικότητας και σταθερότητας, η αυτοδιοίκηση διεκδικεί νέα συμμετοχικά πρότυπα, προσδιορισμοί και ιεραρχήσεις τίθενται μπροστά σε ένα νέο αυτοδιοικητικό περιβάλλον.

Στον πυρήνα των  δεδομένων της τοπικής διακυβέρνησης, τίθεται ενδυναμωμένο το νόημα και η ουσία των επιλογών που την αφορούν. Χωρίς επιπολαιότητες, αντιλαμβανόμενοι ότι οι έννοιες της αποκέντρωσης, της αυτοδιοίκησης, έχοντας ενισχυθεί και προωθηθεί από την υπερεθνική, θεσμική Ευρώπη, δημιουργούν νέα, αποτελεσματικά πρότυπα για τα τοπικά/περιφερειακά ζητήματα. Μακριά από τοπικιστικά, συγκεντρωτικά στοιχεία και μικροκομματικές γραφειοκρατίες περιορισμένου βεληνεκούς.

Μια νέα αντίληψη για την αυτοδιοίκηση, δημιουργεί νέους βηματισμούς, θέτει νέα διακυβεύματα, αντανακλά τις σύγχρονες ιεραρχήσεις, ξεπερνά προσχηματικές αντιλήψεις περί των τοπικών συνεργασιών. Η αυτοδιοίκηση μπορεί να σχεδιάσει ακόμα και νέους άξονες πολιτικού προβληματισμού και δράσης στον τρόπο λειτουργίας κομμάτων σε τοπικές κλίμακες. Μπορεί να συμβάλλει στην ενίσχυση του προγραμματικού πολιτικού λόγου, που είδαμε πόσο επηρεάζεται από ελλειμματικές συμπεριφορές και τοξικές αντιλήψεις. Γιατί τα κόμματα οφείλουν να λειτουργούν ως κυψέλες δημοκρατικής λειτουργίας, δημιουργώντας συνθετικά πλαίσια συνεργασίας, μέσα από πρακτικές διαφάνειας, αποφεύγοντας τις ευκαιριακές, αριθμητικές συμπράξεις, που στερούνται το αναγκαίο επίπεδο εταιρικής σχέσης.

Οι καινοτόμες αντιλήψεις στην τοπική διακυβέρνηση, προϋποθέτουν την επικέντρωση στην ανάπτυξη του κοινού τοπικού συμφέροντος, με λειτουργικούς προσανατολισμούς, με ισχυρά ελεγκτικά αντίβαρα, στηρίζοντας την διακριτή παρουσία των κομμάτων, όχι όμως την καταχρηστικότητα μικροπαρεμβατικών μηχανισμών.

Όπως και στην κεντρική πολιτική σκηνή, έτσι και στην αυτοδιοίκηση δεν χωρούν προχειρότητες, υποσχέσεις, τοξικά και φοβικά σύνδρομα που δεν  δημιουργούν θετικό πρόσημο στο κοινωνικό αποτέλεσμα. Στην αυτοδιοίκηση δεν χωρούν μικροπαγιδεύσεις αναλογικότητας, καθώς έχουμε διαπιστώσει τα δυσλειτουργικά της πλαίσια. Στην αυτοδιοικητική λογική λοιπόν δεν χωρούν «τοπικές εξουσίες ηττημένων».

Η αυτοδιοίκηση δεν είναι μια προσπάθεια πολιτικής ανάταξης κομματικών θεωριών, δεν μπορεί να επιδιώκει την ανάσχεση δυναμικών πολιτικών κλίμακας. Αλλά ως έννοια και αντίληψη οφείλει να προάγει την αποτελεσματική λειτουργικότητα, την κουλτούρα αλλαγών και μεταρρυθμίσεων, δεσμευόμενη πάνω στην δημοκρατική ηθική.

Στην σύγχρονη τοποθέτηση της αυτοδιοίκησης, αναζητούμε θεσμική αντίληψη, συγκερασμό των λογικών συνθέσεων, απέναντι σε φαινόμενα καθεστωτικού, υπεροπτικού λόγου. Η νέα περιφερειακότητα απαιτεί κατευθύνσεις σταθερότητας, με δυναμική πολιτική παρέμβαση για το κοινωνικό σύνολο, αναζητώντας στην τοπική κλίμακα, ισχυρή και αποτελεσματική Δημόσια Διοίκηση, αλλά και παιδεία, υγεία, κοινωνική συνοχή και προστασία, την προστασία από τις φυσικές καταστροφές και την κλιματική αλλαγή. Μια σοβαρή και μακράς πνοής πολιτική για την αγροτική-κτηνοτροφική παραγωγή.

Η αυτοδιοίκηση μπορεί να καλύψει τα κενά και τις ατέλειες του κεντρικού κράτους, ένα ισχυρό κυβερνητικό σχέδιο οφείλει περαιτέρω ενδυνάμωση της αποκέντρωσης, με θεσμικές πολιτικές και λειτουργίες, με πόρους, επανατοποθετώντας την διασύνδεση ευρωπαϊκού, εθνικού και περιφερειακού σχεδιασμού, με νέες προσεγγίσεις, δυναμική αντιπροσωπευτικότητα, ανθεκτικές αλληλεπιδράσεις.

* Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης , είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Το άρθρο έχει γραφεί για τον ιστότοπο politica.gr