”Η εισβολή στην Ουκρανία, ο προσανατολισμός της ευρωπαϊκής ενοποίησης”

Toυ Γιώργου Α. Ζερβάκη*

Η ρωσική στρατιωτική εισβολή στην Ουκρανία, ανεξάρτητο κράτος εδώ και 31 χρόνια, μέλος του ΟΗΕ, αποτελεί μια επιστροφή σε ένα παρελθόν που όλοι θεωρούσαμε ότι είχαμε αφήσει πίσω. Το γεγονός ότι στρατεύματα μιας ευρωπαϊκής χώρας, εισβάλλουν απρόκλητα σε άλλη χώρα της ηπείρου μας, είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό έδαφος από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η εισβολή αυτή μεταβάλλει κατά τρόπο αρνητικό την διεθνή γεωπολιτική σκηνή, πολύ δε περισσότερο την Ευρώπη. Η εισβολή αυτή, διαμορφώθηκε από μια κλιμακούμενη την τελευταία δεκαετία σύγκρουση, που περιλάμβανε πριν από οκτώ χρόνια, την ρωσική εισβολή στην χερσόνησο της Κριμαίας. Εισβολή που οδήγησε στην παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας, στην ανάπτυξη δράσης φιλορώσων αυτονομιστών στο Ντόνετσκ, στο Λουγκάνσκ, στο Ντονμπάς.

Aπο την εισβολή αυτή, δεν παραβιάζονται απλά το διεθνές δίκαιο και η εδαφική ακεραιότητα, τα σύνορα μιας ανεξάρτητης ευρωπαϊκής χώρας, οδηγούμαστε σε απώλειες ανθρώπινων ζωών, πλήττονται οι αρχές της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Η εισβολή αυτή που αποφάσισε το καθεστώς Πούτιν, συνιστά μια ευθεία επίθεση στην ευρωπαϊκή ειρήνη και ασφάλεια, σταθερές που οικοδομήθηκαν μεταπολεμικά. 

Η Ευρώπη, μέσα από αυτή την χωρίς κανένα δίκαιο εισβολή, αποτελεί σημαντικό πυλώνα του ελεύθερου και δημοκρατικού κόσμου απέναντι στην επικίνδυνη αναβίωση του απολυταρχικού αυταρχισμού που εκφράζει ο  Βλαντιμίρ Πούτιν. Και αυτή η αποφασιστικότητα της Ευρώπης, ο ρόλος που διαδραματίζει σε μια τεράστια αλλαγή των γεωπολιτικών δεδομένων, ο αντίκτυπος των οποίων θα συνεχίσει να φαίνεται τους επόμενους μήνες, αναπόφευκτα θα επηρεάσει τις αντιλήψεις για να προχωρήσει το ενοποιητικό σχέδιο, κυρίως στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. 

Εάν από την αρχή της προηγούμενης 10ετίας, από την οικονομική κρίση, από τον αρχικό δισταγμό, τις δυσκολίες που προέκυπταν από το διακυβερνητικό μοντέλο, η ΕΕ μπόρεσε να αναπτύξει πολιτικές που μετρίαζαν τους κινδύνους, εισάγοντας εργαλεία προς μια ενοποιούμενη κατεύθυνση, όπως ο μηχανισμός της ενισχυμένης ρευστότητας που ακολούθησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το ίδιο συμβαίνει εδώ και δυο χρόνια, με την εξάπλωση του Covid 19, την επιτάχυνση της ΕΕ για την εξεύρεση μέτρων σε υγειονομικό επίπεδο, αλλά και για την εκ νέου ανάπτυξη νέων, ενιαίων πολιτικών για να ξεπερασθούν οι συνέπειες της οικονομικής στασιμότητας που προέκυψαν από την πανδημία, 

Mε την ροπή του Πούτιν να προωθήσει μια εισβολή, έχοντας προετοιμάσει το έδαφος από την προηγούμενη εισβολή και την κατάληψη της Κριμαίας, έως την ενίσχυση μιας μειοψηφίας ακραίων αυτονομιστών, το ρωσικό καθεστώς δεν δείχνει κανένα σεβασμό στην εδώ και τρείς δεκαετίες δημοκρατική βούληση του ουκρανικού λαού για ανεξαρτησία, για να ακολουθήσει τον δικό του ελεύθερο δρόμο κυρίως προς την κατεύθυνση της Ευρώπης, των θεσμών και των δομών της. Στην ουσία η αναίτια αυτή εισβολή ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων σε ευρωπαϊκό έδαφος, αποτυπώνει μια επικίνδυνη αναθεωρητική λογική, που δεν επιθυμεί να ενταχθεί στην προσπάθεια για μια ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική άμυνας και ασφάλειας. 

Για την ΕΕ, αυτό το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον, με την επίθεση εναντίον ευρωπαϊκής χώρας από άλλη, επαναφέρει και το αίτημα της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας. Και αυτό συμβαίνει την στιγμή που δημιουργείται μια νέα ψυχροπολεμική διάσταση, που οι φιλελεύθερες δημοκρατίες δέχονται την επίθεση του απολυταρχισμού, που ευρωπαίοι πολίτες εγκαταλείπουν ως πρόσφυγες την χώρα τους, ως συνέπεια μιας στρατιωτικής εισβολής που επιδιώκει να κάνει την χώρα τους ένα έδαφος προτεκτοράτο της Ρωσίας.     

Η ρωσική στρατιωτική εισβολή που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Ουκρανία, βρίσκοντας σθεναρή αντίσταση των ενόπλων δυνάμεων και του λαού της χώρας αυτής, δημιουργεί και μάλλον θα συνεχίσει να δημιουργεί, μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές, κυρίως στην Ευρώπη. Οι επισημάνσεις του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σόλτς πριν λίγες μέρες στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο για την είσοδο σε μια νέα εποχή, σε ένα νέο κόσμο, είναι ενδεικτικές, με ιδιαίτερη βαρύτητα.

Την ώρα που σε μια ανεξάρτητη Ευρωπαϊκή χώρα βιώνουμε καταστάσεις που όλοι θεωρούσαμε ότι δεν θα συνέβαιναν ξανά, που μια χώρα επιτίθεται σε μια άλλη, παραβιάζοντας όχι μόνο τις διεθνείς συνθήκες, αλλά όλο το μεταπολεμικό πλέγμα ασφάλειας στην ήπειρο μας, έχει επιφέρει την ενίσχυση της ενότητας του Δυτικού κόσμου, στην καθαρά ευρωπαϊκή αλλά και στην ευρωατλαντική διάσταση.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες των πολεμικών συγκρούσεων, του προσφυγικού ρεύματος, της απώλειας ανθρώπινων ζωών, η ΕΕ έχει την ιστορική αναγκαιότητα να επαναχαράξει την αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Να βρούμε τις ρίζες για μια Ελεύθερη και Ενωμένη Ευρώπη, όπως ακριβώς αποτυπώνεται στο μανιφέστο του Αλτιέρο Σπινέλι, να θέσουμε ξανά σε κίνηση την ιστορία και μέσω αυτής, την πολιτική διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Να εγκαταλείψουμε τον δυσκίνητο διακυβερνητισμό, να βρούμε τις κοινές ευρωπαϊκές απαντήσεις, για την κοινή άμυνα και ασφάλεια των χωρών μας, μακριά από τον κανόνα των στενών εθνικών αναφορών, ενισχύοντας τις κοινές πολιτικές και την συνοχή μας, πέραν του δημοσιονομικού πλαισίου.

* Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης.