Το μέλλον των ελληνοαμερικανικών σχέσεων στη σκιά των εκλογών στις ΗΠΑ

Οι εκλογές στις ΗΠΑ άνοιξαν για μία ακόμα φορά τη συζήτηση για την επόμενη μέρα των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Πόσο σταθερές είναι; Τι θα σημάνει εκλογή Τραμπ και τι εκλογή Χάρις για την Αθήνα και τι αντίκτυπο θα έχει στα ελληνοτουρκικά.

Ο Μητσοτάκης είδε τον Πομπέο

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έφαγε την περασμένη Πέμπτη στην Αθήνα με τον Μάικ Πομπέο. Τον πρώην Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, επί κυβέρνησης Ντόναλντ Τραμπ και έναν από τους φερόμενους ως υποψήφιους για τη θέση του Υπουργού Άμυνας, σε ενδεχόμενη νέα κυβέρνηση Τραμπ.

Με τη στοχευμένη διαρροή της φωτογραφίας ο Μητσοτάκης θέλησε να δείξει ότι η Αθήνα δεν συνομιλεί μόνο με τους Δημοκρατικούς, αλλά και τους Ρεπουμπλικάνους.

Με πηγές που έχουν γνώση των εξελίξεων να σχολιάζουν ότι ο Πομπέο έρχεται στην Ελλάδα κατά καιρούς και διατηρεί διαύλους και επαφές.

Ανώτατη διπλωματική πηγή δε υπογράμμιζε στο in ότι η Ελλάδα έχει διαύλους στα επιτελεία και των δύο υποψηφίων. Τόνιζε ακόμα ότι η Ελλάδα ανεξαρτήτως αποτελέσματος θα έχει επαφές στο Λευκό Οίκο.

Ποιον όμως θα ήθελε η Ελλάδα νικητή των εκλογών στις ΗΠΑ για τα δικά της συμφέροντα; Καμάλα Χάρις ή Ντόναλντ Τραμπ;

Οι διπλωμάτες απαντούν με το γνωστό, «η Αθήνα δεν παίρνει θέση στις εκλογικές διαδικασίες άλλων χωρών και δεν παρεμβαίνει».

Ωστόσο η αλήθεια είναι ότι η Ελλάδα παρακολουθεί. Δεν μπορεί να παρέμβει, ακόμα και να ήθελε, αλλά παρακολουθεί. Και σίγουρα θα προτιμούσε ως νικητή, αυτόν που εκφράζει περισσότερο μία σταθερότητα.

Γνωρίζει ωστόσο ότι η εξωτερική πολιτική στις ΗΠΑ έχει συνέχεια. Και αυτή λειτουργεί με μία πανίσχυρη γραφειοκρατία, πάντα σύμφωνα με τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Το «administration» έχει τη δική του ισχύ και μπορεί να την επιβάλει σε μεγάλο βαθμό.

Οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις

Οι σχέσεις των ΗΠΑ με την Ελλάδα, μετά και τη Συμφωνία των Πρεσπών, με τη Βόρεια Μακεδονία, που υπέγραψε η κυβέρνηση Τσίπρα, αλλά και την νέου τύπου Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας – ΗΠΑ που υπεγράφη επί ημερών κυβέρνησης Μητσοτάκη, από τους τότε ΥΠΕΞ των δύο χωρών Νίκο Δένδια και Μάικ Πομπέο, πέρασαν σε μία νέα φάση και ισχυροποιήθηκαν, σύμφωνα με πολλούς αναλυτές.

Η Ελλάδα για τις ΗΠΑ είναι ένας σταθερός και προβλέψιμος σύμμαχος,  σε μία δύσκολη περιοχή. Λειτουργεί δε και ως γέφυρα.

Και αυτή η σχέση οι διπλωμάτες δεν εκτιμούν ότι μπορεί να αλλάξει. Είτε με Χάρις είτε με Τραμπ.

Με την ελληνική πλευρά να έχει δώσει ιδιαίτερα σημαντικές «διευκολύνσεις» στις ΗΠΑ, τόσο σε λιμάνια όσο και σε αεροπορικές βάσεις. Και ανώτατη διπλωματική πηγή να χαρακτηρίζει την Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας και δη το ρόλο της Αλεξανδρούπολης, ως ένα ακλόνητο θεμέλιο στην ελληνοαμερικανική στρατηγική συνεργασία, που επιτρέπει στην Ελλάδα να μην ανησυχεί ανεξαρτήτως εκλογικού αποτελέσματος.

Την ίδια στιγμή αναλυτές και διπλωμάτες σημειώνουν ότι αυτή την περίοδο στο πεδίο των ελληνοτουρκικών δεν υπάρχουν κρίσεις σε εξέλιξη, όπως ήταν το τουρκολιβυκό μνημόνιο, ή το Ορούτς Ρέις το 2019-2020. Δεν υπάρχουν ούτε παραβιάσεις και υπερπτήσεις, που δημιουργούσαν ένα εκρηκτικό τοπίο που θα μπορούσε να αποτελέσει πεδίο δυνητικού ατυχήματος το οποίο και θα οδηγούσε σε μία ελληνοτουρκική κρίση.

Ενώ το δικό τους δρόμο έχουν πάρει και τα εξοπλιστικά. Η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει τα F-35 και η Τουρκία τα F-16. Με το ενδεχόμενο να δοθούν τα F-35 στην Τουρκία να είναι σημείο ανησυχία που ωστόσο δεν είναι άμεσο.

Όσο για τις συζητήσεις επίλυσης της ελληνοτουρκικής διαφοράς και αυτό μοιάζει πολύ μακρινό, τουλάχιστον.

Το διακύβευμα

Ως εκ τούτου, όπως επισημαίνουν διπλωμάτες στο in το διακύβευμα για τις σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ ανάλογα με το αποτέλεσμα των εκλογών έγκειται περισσότερο στο γεγονός της ιδιοσυγκρασίας των δύο υποψηφίων. Και στο τι εκπροσωπεί ο καθένας

Ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτηρίζεται πιο απρόβλεπτος και κυρίως συναλλακτικός. Ως εκ τούτου, μία κρίση στις σχέσεις του με την Τουρκία θα μπορούσε να επηρεάσει πολύ περισσότερο θετικά την Ελλάδα σε ενδεχόμενη κρίση, και αντίστοιχα μία συνεννόηση Τραμπ – Ερντογάν σε συγκεκριμένα ζητήματα να φέρει την Αθήνα σε δυσμενέστερη θέση.

Με λίγα λόγια ένας πρόεδρος Τραμπ θα είναι πιο φανατικά υπέρ η εναντίον της Τουρκίας, ανάλογα με τις εξελίξεις σε δεδομένες στιγμές και αυτό θα έχει το δικό του αντίκτυπο – ανάλογα και πάλι με τις εξελίξεις – στην Αθήνα.

Είναι άλλωστε ενδεικτικός ο ρόλος Πομπέο και η σχέση που αναπτύχθηκε με την Αθήνα, όταν οι σχέσεις Τραμπ – Ερντογάν περνούσαν κρίση.

Με δεδομένο πάντα ότι η Τουρκία έχει τη δική της διαχρονική σημασία για τις ΗΠΑ.

Την ίδια στιγμή σημειώνουν ότι η Χάρις και οι Δημοκρατικοί, κατ’ επέκταση, αντιπροσωπεύουν αυτό που θα έλεγε κανείς «βαθύ κράτος», το άκαμπτο administration. Ένα σύστημα που δεν έχει ακραίες διακυμάνσεις και πάντα διατηρεί ισορροπίες, όπως αυτό τις αντιλαμβάνεται υπέρ των συμφερόντων των ΗΠΑ.

Κάτι που σημαίνει ότι αξιολογεί ψηλά την Τουρκία, αλλά δεν μεταβάλλει και τις θέσεις του δραματικά. Άρα είναι πιο προβλέψιμο. Έστω και αν έχεις συγκυριακά λιγότερα να κερδίσεις από αυτό.

Οι σχέσεις Ευρώπης – ΗΠΑ

Όλοι σημειώνουν ωστόσο ότι αν και τα ελληνοτουρκικά δεν είδαν δραματικές διαφορές όσον αφορά τη στάση των ΗΠΑ ανάμεσα στη διοίκηση Τραμπ και τη διοίκηση Μπάιντεν, υπάρχουν και άλλοι τομείς που μία εκλογή Τραμπ θα μπορούσε να φέρει αναστάτωση, με την οικονομία να είναι στους βασικότερους.

Αφού ο εκτροχιασμός των σχέσεων ΕΕ – ΗΠΑ σε πιθανή εκλογή Τραμπ θα μπορούσε να είναι καταστροφικός με σοβαρές επιπτώσεις και στην ελληνική οικονομία.

Για έμπειρους διπλωμάτες πάντως είτε με Τραμπ είτε με Χάρις οι ΗΠΑ έχουν γυρίσει την πλάτη στην Ευρώπη και αυτό δεν μοιάζει να είναι αναστρέψιμο. Ενώ τις δικές της επιπτώσεις στη σχέση μπορεί να έχει και το πώς οι ΗΠΑ θα στραφούν στον Ειρηνικό και η εξέλιξη των σχέσεων τους με την Κίνα.

---