Σαντορίνη: Από το 1650 π.Χ. στο 1956 – Οι ηφαιστειακές εκρήξεις και οι σεισμοί που συντάραξαν το νησί

Η γη τρέμει στη Σαντορίνη και οι μνήμες ξυπνούν. Καθώς οι σεισμοί συνεχίζονται με αμείωτη ένταση, οι ειδικοί ανησυχούν και οι κάτοικοι αγωνιούν μήπως η ιστορία επαναληφθεί.

Η Σαντορίνη στην αρχαιότητα ονομαζόταν Στρογγύλη λόγω του κυκλικού σχήματός της, το οποίο άλλαξε με την έκρηξη του ηφαιστείου το 1650 π.Χ. και το κεντρικό μέρος του νησιού βυθίστηκε σχηματίζοντας έτσι την καλντέρα. Οι Φοίνικες την ονόμαζαν Καλλίστη και οι Δωριείς Θήρα. Το όνομα Σαντορίνη το πήρε τον 12ο αιώνα από τους Φράγκους που την έλεγαν «Σάντα Ιρένε», δηλαδή Αγία Ειρήνη.

Λέγεται, μάλιστα, ότι όλο το Αιγαίο σκοτείνιασε και τα κύματα κατέστρεψαν τον Μινωικό Πολιτισμό στο νησί της Κρήτης και τον πολιτισμό της Αιγύπτου. Η έκρηξη προκάλεσε επίσης ένα τεράστιο τσουνάμι, με κύματα ύψους άνω των 100 μέτρων να πλήττουν τις ακτές πολλών νησιών του Αιγαίου. Το τσουνάμι προκάλεσε τεράστιες καταστροφές ενώ η τέφρα που έπεσε στη θάλασσα μόλυνε το νερό και σκότωσε τη θαλάσσια ζωή.

Η έκρηξη του 1925 που ένωσε τη Μικρή Καμένη με τη Νέα Καμένη

Τα ασπρόμαυρα πλάνα από την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης το 1925 καταγράφηκαν από τον καθηγητή ορυκτολογίας Γεώργιο Γεωργαλά και σοκάρουν. Σε αυτά φαίνεται ο καπνός να ανεβαίνει στον ουρανό και η ηφαιστειακή τέφρα να καλύπτει τα πάντα.

Η δραστηριότητα άρχισε τον Αύγουστο του 1925. Στο τέλος της έκρηξης του 1925-1928 ο όγκος της λάβας υπολογίστηκε στα 100.000.000 κυβικά μέτρα, όταν κρύωσε ένωσε τη Μικρή Καμένη με τη Νέα Καμένη.

Τα 7,5 Ρίχτερ που ισοπέδωσαν τη Σαντορίνη το 1956

Ο σεισμός της 9ης Ιουλίου 1956 ήταν μεγέθους 7,5 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ και το τεράστιο τσουνάμι ύψους έως και 25 μέτρων που ακολούθησε, προκάλεσαν τεράστιες καταστροφές στη Σαντορίνη, την Αμοργό και άλλα νησιά του νοτίου Αιγαίου, αφήνοντας πίσω δεκάδες νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες και χιλιάδες άστεγους.

Ο πρώτος έγινε στις 4:45 το πρωί και λίγο μετά ακολούθησε και δεύτερος. Ένα βουητό ακουγόταν από τη θάλασσα. Στα πρωτοσέλιδα της εποχής είχε γίνει λόγος για 53 νεκρούς και περισσότερους από 100 τραυματίες.

Όλα ξεκίνησαν το μεσημέρι της 8ης Ιουλίου 1956, όταν σεισμός 4,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ χτύπησε την Αμοργό. Η σεισμική δόνηση δεν ανησύχησε τους κατοίκους των Κυκλάδων. Ξημερώματα της επόμενης ημέρας (9 Ιουλίου 1956) στις 5:11 στην ίδια περιοχή καταγράφηκαν τα 7,5 Ρίχτερ.

Οι ζημιές που υπέστησαν τα σπίτια και τα δημόσια κτίρια του νησιού ήταν σοβαρότατες

Ο σεισμός έπληξε κυρίως τη Σαντορίνη, όπου 53 κάτοικοι βρήκαν τραγικό θάνατο. Την ίδια ώρα, σπίτια και κτίρια υπέστησαν σοβαρότατες ζημιές. Δημόσια κτίρια καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Εκτός από τη Σαντορίνη, σοβαρές βλάβες υπέστησαν τα νησιά Αμοργός, Ανάφη, Αστυπάλαια, Ίος, Πάρος, Νάξος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος και Λειψοί. Συνολικά, καταστράφηκαν 529 σπίτια, 1.482 έπαθαν σοβαρές βλάβες και 1.750 ελαφρές.

Η καταστροφή έβαλε σε νέες δοκιμασίες τον κρατικό μηχανισμό της χώρας, ο οποίος δεν είχε συνέλθει ακόμη από τους μεγάλους σεισμούς του 1953 στη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη.