Πως τα 32 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης θα γίνουν 50 δισ. – Που θα κατευθυνθούν τα χρήματα

Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης, αποκλήθηκε μπαζούκας της οικονομίας και η Ελλάδα με τα ως τώρα δεδομένα είναι η πλέον κερδισμένη από τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης που κατέληξαν στην πρόταση της Κομισιόν.

Μεταρρυθμίσεις και επενδυτικά σχέδια που φτάνουν το 1/4 του ΑΕΠ

Το κονδύλι των 32 δις ευρώ του ελληνικού πακέτου ουσιαστικά αντιστοιχεί στο 18% του ΑΕΠ της χώρας και αναλύεται σε χρηματοδοτήσεις, 22,5 δισ. ευρώ επιχορηγήσεις και 9,4 δισ. ευρώ δάνεια εφόσον υποβληθούν αξιόπιστα επενδυτικά σχέδια προς τις Βρυξέλλες για τους τομείς της υγείας, την ψηφιακή μεταρρύθμιση, την πράσινη ανάπτυξη και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και τη στήριξη και ενίσχυση της, απασχόλησης.

Αν και ο πρωθυπουργός έχει αποφύγει να αναφέρει ακριβές τελικό ποσό καθώς η διαπραγμάτευση δεν έχει καταλήξει και δεν έχει οριστικοποιηθεί σε αποφάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων, εντούτοις έχει εστιάσει στο γεγονός ότι το έτσι κι αλλιώς υψηλό αυτό κονδύλι θα λειτουργήσει ως χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων αλλά και μεταρρυθμίσεων που θα στηρίξουν την ανάπτυξη και τις επενδύσεις.

Ουσιαστικά το μήνυμα του μεγάρου Μαξίμου είναι πως θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ως χρηματοδότηση τύπου ΕΣΠΑ για την επανεκκίνηση και ανασυγκρότηση της οικονομίας.

Στο πλαίσιο αυτό, οι πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης μαζί με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ μπορούν να φτάσουν μετά το 2021 ακόμα και τα 50 δισεκ. ευρώ που αντιστοιχούν στο ¼ του ελληνικού ΑΕΠ.

Στην κατεύθυνση αυτή ο πρωθυπουργός έχει δώσει εντολή στους αρμόδιους υπουργούς να καταρτίσουν σχέδια ώστε η κυβέρνηση το φθινόπωρο να υποβάλλει στην ΕΕ ολοκληρωμένα επενδυτικά projects αλλά και σχέδιο μεταρρυθμίσεων προκειμένου να μπορέσει να απορροφήσει τους διαθέσιμους αυτούς πόρους.

Εγγυήσεις και ρευστότητα

Από την άλλη μεριά, εκτός των χρημάτων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, υπάρχουν και άλλα διαθέσιμα κονδύλια κυρίως με τη μορφή εγγυήσεων και για τη στήριξη της ρευστότητας για την επόμενη 7ετία.

Υπάρχει το ταμείο εγγυήσεων της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με 3 δισ. για την ενίσχυση των επιχειρήσεων, 4 δις από τον ESM για την κάλυψη δαπανών της υγειονομικής κρίσης. Eπίσης η Κομισιόν προτείνει νέο αυτόνομο πρόγραμμα για 2021-2027 «EU4Health» συνολικού ύψους 9,4 δις για την Ευρώπη.

Επίσης από το QE μπορούν να αντληθούν 12 δις ευρώ για την ρευστότητα και από το waiver της ΕΚΤ αντιστοιχούν στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα επίσης 12 δις ευρώ για δανεισμό επιχειρήσεων και νοικοκυριών.
Τέλος 1,4 δις είναι το πρόγραμμα SURE για τη στήριξη της μερικής απασχόλησης, μέσω του οποίου ουσιαστικά θα χρηματοδοτηθεί το «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ».

Σε κάθε περίπτωση πάντως τα 32 δις ευρώ ή το τελικό ποσό που θα κυμαίνεται σε αυτά τα επίπεδα και καλώς εχόντων των πραγμάτων θα είναι διαθέσιμο από το 2021 θα κατευθυνθεί σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας.

Περίπου δύο ΕΣΠΑ

Ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα βρίσκεται η πράσινη ανάπτυξη και η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με τον Κωστή Χατζηδάκη να ανακοινώνει «μπόνους» έως και 1,5 δις για να στηριχτούν οι λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης.

Ο κ. Χατζηδάκης μιλώντας στο MEGA για το Ταμείο Ανάκαμψης τόνισε σχετικά με το ύψος των κονδυλίων ότι θα είναι «περίπου δύο ΕΣΠΑ» και ανέλυσε τους τομείς στους οποίους θα κατευθυνθούν οι περισσότεροι πόροι από το Ταμείο: οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, οι πράσινες μεταφορές και η απολιγνιτοποίηση.

Στο μεταξύ, και μέχρι να οριστικοποιηθούν τα ευρωπαϊκά μέτρα στήριξης των περιοχών που πλήττονται οικονομικά από το επικείμενο κλείσιμο λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, η ελληνική κυβέρνηση προχωρά στην υλοποίηση επενδύσεων στις εν λόγω περιοχές, αλλά και στην εκπόνηση συνολικού στρατηγικού σχεδίου αντιμετώπισης των επιπτώσεων.

Εντυπωσιακή αύξηση των πόρων για την πράσινη ανάπτυξη

Σε σχετικές δηλώσεις προς το ΑΠΕ – ΜΠΕ ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης, τονίζει ότι «η πρόταση της Κομισιόν για το πανευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης δεν δίνει απλώς στην Ελλάδα ένα νέο ΕΣΠΑ» και προσθέτει:

«Φέρνει στο επίκεντρο της προσοχής τις περιβαλλοντικές δράσεις (ΑΠΕ, ενεργειακή εξοικονόμηση, πράσινες μεταφορές). Παράλληλα, αυξάνει εντυπωσιακά τον προϋπολογισμό για την απολιγνιτοποίηση. Με τις νέες προτάσεις οι λιγνιτικές περιοχές έχουν πολύ περισσότερους διαθέσιμους πόρους, οι οποίοι, συνδυαζόμενοι με τα φορολογικά κίνητρα, τις δράσεις της ΔΕΗ, του Πράσινου Ταμείου κλπ., μπορούν να εξασφαλίσουν το πέρασμα σε μια νέα εποχή στις περιοχές αυτές».

Όπως είναι γνωστό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποφασίσει τη σύσταση του «Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης» για τη στήριξη των ευρωπαϊκών περιφερειών που βασίζονται κατά μεγάλο ποσοστό σε δραστηριότητες που σχετίζονται με τον άνθρακα, κυρίως την ηλεκτροπαραγωγή και τα ορυχεία άνθρακα και λιγνίτη.

Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, οι πόροι για την Ελλάδα κυμαίνονταν από 3,7 δισ. μέχρι 4,4 δισ. ευρώ.

Όμως, η ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση του κοροναϊού, που ανακοινώθηκε την Τετάρτη, προβλέπει περαιτέρω ενίσχυση του «Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης», στα 40 δισ. ευρώ από 7,5 δισ. ευρώ που είχαν προϋπολογιστεί προ κοροναϊού.

Μπόνους 1,5 δισ στις λιγνιτικές περιοχές

Αρμόδιες πηγές ανέφεραν στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ότι η αύξηση του προϋπολογισμού σημαίνει πρόσθετο όφελος για την Ελλάδα, που θα κυμανθεί τουλάχιστον στο 1 δισ. ευρώ ή ακόμη και πάνω από το 1,5 δισ., υπό την αίρεση φυσικά της οριστικοποίησης των μεγεθών, μια που τόσο ο Κανονισμός του «Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης» όσο και η πρόταση της Κομισιόν για το σχέδιο ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ είναι υπό διαμόρφωση.

Σύμφωνα με το σχέδιο του Κανονισμού, το Ταμείο θα χρηματοδοτεί, μεταξύ άλλων, παραγωγικές επενδύσεις σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων, σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας, στην «πράσινη» ενέργεια και την ενεργειακή απόδοση, στην ψηφιακή οικονομία, στην αποκατάσταση-απορρύπανση εδαφών, στην κυκλική οικονομία και στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού.

Χρηματοδότηση έργων

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται το πρώτο πρόγραμμα για τη χρηματοδότηση έργων στις λιγνιτικές πόλεις (Κοζάνη, Φλώρινα, Αμύνταιο, Πτολεμαΐδα, Μεγαλόπολη) συνολικού ύψους 31,4 εκατ. ευρώ που ενέκρινε το Πράσινο Ταμείο, στα οποία περιλαμβάνονται έργα διαχείρισης αστικών υγρών αποβλήτων στις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας, η δημιουργία Επιχειρηματικού Πάρκου Μεγαλόπολης, η υποστήριξη ανάπτυξης Ενεργειακών Κοινοτήτων, η εφαρμογή σχεδίων επαναχρησιμοποίησης από τους δήμους Μεγαλόπολης, Εορδαίας, Αμυνταίου, Φλώρινας και Κοζάνης, η χορήγηση ενισχύσεων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τη Δυτική Μακεδονία που επηρεάζονται από την απολιγνιτοποίηση, η ανάπτυξη Ζώνης Καινοτομίας στη Δυτική Μακεδονία για Καθαρή Ενέργεια και Περιβαλλοντικές Τεχνολογίες, η εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή και θέρμανση/ψύξη κτιρίων, η αποθήκευση ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων και επιχειρήσεων κ.ά.

Παράλληλα, η Συντονιστική Επιτροπή Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης υπό τον Κωστή Μουσουρούλη προχωρά στην εκπόνηση του στρατηγικού σχεδίου για τις λιγνιτικές περιοχές, που θα περιλαμβάνει ενισχυμένα φορολογικά κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων, συγκεκριμένες χρήσεις γης για τις δεκάδες χιλιάδες στρεμμάτων γης των λιγνιτωρυχείων που αποδεσμεύονται, δράσεις για την ανάπτυξη της εναλλακτικής γεωργίας, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, καθώς και αναλυτικά χρονοδιαγράμματα για την υλοποίηση των επενδύσεων.

2 δισ για την πολιτική προστασία

Βασική προτεραιότητα για την κυβέρνηση είναι επίσης ο ψηφιακός μετασχηματισμός του κράτους καθώς και ενίσχυση της επιτελικότητας και αποτελεσματικότητάς του.

Στην κατεύθυνση αυτή στόχος είναι 2 δισεκ. ευρώ να κατευθυνθούν για την ενίσχυση της πολιτικής προστασίας. Ήταν άλλωστε πρόταση που είχε διακηρύξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το 2018 μετά την τραγωδία στο Μάτι.

Από εκεί και πέρα στις κυβερνητικές προτεραιότητες είναι η στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης, του τουρισμού και φυσικά η στήριξη της κατάρτισης και μέσω αυτής της απασχόλησης και των ανέργων.

Ολοκληρωμένο σχέδιο μεταμόρφωσης της Ελλάδας

Στόχος της κυβέρνησης είναι, με χρονικό ορίζοντα τον Σεπτέμβριο, να έχει εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την επόμενη περίοδο, το οποίο θα ενσωματωθεί και στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα της επόμενης τριετίας, ουσιαστικά μιλάμε για την περίοδο 2021-2024.

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Στέλιο Πέτσα, η κυβέρνηση δεν θα ξοδέψει τα χρήματα αυτά, αλλά θα τα επενδύσει ώστε να «μεταμορφωθεί» η Ελλάδα.

Αναφερόμενος στο γεγονός ότι τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης μπορούν μαζί με το ΕΣΠΑ να φτάσουν τα 50 δις ευρώ για την επόμενη περίοδο, ο κ. Πέτσας σημείωσε ότι «είναι τεράστιο το νούμερο. Και είναι τεράστια και η ευθύνη της Κυβέρνησης να σχεδιάσει ένα συνεκτικό σχέδιο που θα πηγαίνει την Ελλάδα στην επόμενη μέρα και πραγματικά θα την μεταμορφώνει».

Θα συνδράμει

Σε δήλωσή του στα ΝΕΑ ο Γιάννης Στουρνάρας κάνει λόγο για σημαντική ευρωπαϊκή βοήθεια για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, αλλά και μία μεγάλη ευκαιρία ανάπτυξης για το μέλλον, η οποία δεν πρέπει να χαθεί.

Ο κεντρικός τραπεζίτης θεωρεί, μάλιστα, ότι εφόσον η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, πάρει το πράσινο φως από το Συμβούλιο Κορυφής, θα αλλάξει τελείως τα δεδομένα συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αυτό καθώς θα αποτελέσει ένα σημαντικό βήμα που φέρνει πλησιέστερα την ευρωπαϊκή ενοποίηση εμποδίζοντας τον οικονομικό κατακερματισμό της.

Σε κάθε περίπτωση, αναφερόμενος στην αξιοποίηση του ευρωπαϊκού πακέτου από τη χώρα μας, ο διοικητής επισημαίνει ότι η Τράπεζα της Ελλάδος με την εμπειρία που διαθέτει και μέσα στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της μπορεί να συνδράμει την πολιτεία, ώστε να προχωρήσει στο επόμενο μεγάλο βήμα που έχει μπροστά της.

Στέλνει επίσης ένα αισιόδοξο μήνυμα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Επισημαίνει ότι οι αγορές αρχίζουν να προεξοφλούν αισιόδοξα σενάρια για την ύφεση στην Ελλάδα μετά και την επιτυχή αντιμετώπιση της πανδημίας. Άλλωστε, το βασικό σενάριο της Τράπεζας της Ελλάδος προβλέπει ύφεση 6% για το 2019 και ανάπτυξη 5,5% το 2020.

Όροι όπως του ΕΣΠΑ

Ο πρώην υπουργός Οικονομίας και Περιβάλλοντος-Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Σταθάκης, μιλώντας στο MEGA χαρακτήρισε ως «μεγάλο βήμα» το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης για την στήριξη των ευρωπαϊκών οικονομιών από τις επιπτώσεις του κοροναϊού

Ο πρώην υπουργός ανέφερε ότι οι επιχορηγήσεις του Ταμείου θα ευνοήσουν χώρες όπως η Ελλάδα η Ισπανία και η Ιταλία, ενώ πρόσθεσε ότι ενδέχεται να υπάρξει πολιτική σύγκρουση, σε Ελλάδα και Ευρώπη, για τις κατευθύνσεις που θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα αυτά.

Παράλληλα, υποστήριξε ότι οι όροι του προγράμματος δεν θα είναι «μνημονιακού τύπου» αλλά «όροι όπως αυτούς που συναντάμε στα προγράμματα ΕΣΠΑ. Βέβαια πρέπει να δούμε που θα καταλήξει η διαπραγμάτευση με τους σκληρούς της Ευρώπης».

Σπάει δύο ταμπού

Σύμφωνα με τον κ. Σταθάκη, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης σπάει δύο ταμπού.

«Το πρώτο ότι η κομισιόν δεν μπορεί να δανειστεί χρήματα για λογαριασμό όλων. Το δεύτερο είναι ότι η Κομισιόν αναλαμβάνει να αντιμετωπίσει ευρωπαϊκού τύπου προβλήματα με ενιαίο τρόπο και όχι με βάση τα εθνικά ποσοστά. Η κρίση στην Ευρώπη έχει ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά και απαιτεί ευρωπαϊκή λύση» σημείωσε σχετικά.

Δεν είναι νέα εκδοχή μνημονίων

Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι σε αποκλειστική του συνέντευξη στο MEGA τόνισε ότι η εποχή των μνημονίων είναι πίσω μας και αυτό που προτείνει τώρα η Κομισιόν, με το Ταμείο Ανάκαμψης «δεν είναι μια νέα εκδοχή των μνημονίων».

«Θεωρώ πως η απόφαση για το πώς θα διαμορφωθεί το σχέδιο ανάκαμψης της Ελλάδας, θα πρέπει να είναι ελληνική απόφαση. Συνεπώς, δεν αποφασίζουμε στις Βρυξέλλες, ζητάμε από τα κράτη μέλη να κάνουν τις δικές τους προτάσεις» ανέφερε ο κ. Τζεντιλόνι.

Συνδέονται με τον πολυετή προϋπολογισμό

Ως προς το πότε θα πρέπει να περιμένουμε τα πρώτα χρήματα ο Ευρωπαίος Επίτροπος σημείωσε ότι «μεγάλο ποσό αυτού του Ταμείου, εκτός από κάποια μικρά κονδύλια που θα δοθούν από πριν, συνδέονται με τον νέο πολυετή προϋπολογισμό, οπότε από το επόμενο έτος.

Τα εθνικά σχέδια θα πρέπει να εγκριθούν από την επόμενη άνοιξη και στη συνέχεια θα διοχετευθούν με τη μορφή επιδοτήσεων και δανείων. Έχουμε ήδη αποφασίσει για δάνεια ύψους 500 δισ. ευρώ. που είναι εξαιρετικά σημαντικά για χώρες που έχουν υψηλά επιτόκια δανεισμού. Νομίζω είναι σημαντικό για την Ελλάδα να χρησιμοποιήσει αυτά τα εργαλεία. Η εποχή των μνημονίων είναι πίσω μας».

---