Οι δύο «βαλίτσες» του Αλέξη Τσίπρα για το Χάρβαρντ

Πολύς λόγος έγινε τις τελευταίες ημέρες για την παρουσία του Αλέξη Τσίπρα στο Χάρβαρντ. O πρώην πρωθυπουργός θα βρεθεί στις ΗΠΑ, προκειμένου να συμμετάσχει σε σεμινάρια και διαλέξεις του πανεπιστημίου. Η είδηση έγινε γνωστή μετά από ανακοίνωση του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών του αμερικανικού εκπαιδευτικού Ιδρύματος. Ο Διευθυντής του Κέντρου και καθηγητής του Χάρβαρντ, Daniel Ziblatt ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «έχουμε την τιμή να φιλοξενήσουμε τον Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος ως πρωθυπουργός συμμετείχε και βίωσε μερικές από τις πιο καθοριστικές στιγμές στην ιστορία της Ευρώπης του 21ου αιώνα».

Είναι δεδομένο ότι η είδηση προκάλεσε εντύπωση, με τα σχόλια να ποικίλουν. Τι θα κάνει όμως ο πρώην πρωθυπουργός στις ΗΠΑ και τι είδους μηνύματα θα στείλει; Το σίγουρο είναι πως ο Αλέξης Τσίπρας έχει «πυκνώσει» τις δημόσιες παρεμβάσεις του, με τις εκδηλώσεις του Ινστιτούτου του να βρίσκονται αρκετά συχνά στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης αλλά και της πολιτικής αντιπαράθεσης. Άλλωστε, ανεξαρτήτως κομματικής απόχρωσης, οι παρεμβάσεις και οι ομιλίες των πρώην πρωθυπουργών αποτελούν έτσι κι αλλιώς είδηση. Κατ’ επέκταση η παρουσία Τσίπρα στις ΗΠΑ θα τραβήξει εκ νέου τα βλέμματα.

Σε Βοστώνη και Ουάσιγκτον οι διαλέξεις

Το ταξίδι του πρώην πρωθυπουργού στις ΗΠΑ «κλείδωσε» πριν από περίπου έναν μήνα. Στα μέσα Μαρτίου θα αναχωρήσει για τη Βοστώνη και στη συνέχεια θα δώσει το «παρών» και στην Ουάσιγκτον. Σημειωτέον ότι στην αμερικανική πρωτεύουσα εδρεύει και το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ.

Συνολικά, θα παραμείνει στις Ηνωμένες Πολιτείες για έναν περίπου μήνα και θα επιστρέψει στην Αθήνα προς τα τέλη Απριλίου. Οι διαλέξεις και τα σεμινάρια που θα παραχωρήσει θα είναι κατά κύριο λόγο ακαδημαϊκά, δηλαδή θα είναι ανοιχτά μόνο στην ακαδημαϊκή κοινότητα της Βοστώνης, ενώ θα είναι καθημερινά στη διάθεση των φοιτητών για συναντήσεις προκειμένου να απαντά στις ερωτήσεις τους. Ταυτόχρονα, θα συμμετάσχει και σε σειρά μαθημάτων και σεμιναρίων, που θα οργανωθούν με σκοπό να απαντήσει στις απορίες των φοιτητών για τη κρίση χρέους της Ευρώπης, τη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, τη προσφυγική κρίση και τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Σύμφωνα δε με ασφαλείς πληροφορίες, θα πραγματοποιήσει και συναντήσεις εκτός πανεπιστημιακών campus με πρόσωπα υψηλού κύρους και συμβολισμού, ενώ είναι πιθανόν κάποιες από αυτές να λάβουν χώρα στην Ουάσιγκτον.

Συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα, με τον πρώην Πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα. Πέμπτη 22 Ιουνίου 2023

Υπενθυμίζεται ότι ο Αλέξης Τσίπρας, ως πρωθυπουργός, είχε διαδοχικές συναντήσεις και τετ α τετ τόσο με τον Μπάρακ Ομπάμα, ο οποίος επισκέφτηκε επίσημα την Αθήνα στο τελευταίο του διεθνές ταξίδι πριν αποχωρήσει, όσο όμως και με τον Ντόναλντ Τραμπ, όταν επισκέφτηκε τον Λευκό Οίκο.

Μπορεί αυτό που κάποιοι να θυμούνται από αυτή την επίσκεψη να είναι η «ντρίμπλα» του Έλληνα πρωθυπουργού σε μια δύσκολη ερώτηση που αφορούσε παλιότερη επικριτική δήλωσή του για τον Τραμπ, ότι γνωρίζοντάς τον από κοντά διαπίστωσε ότι είναι «διαβολικά καλός», ωστόσο, επί της ουσίας, η κυβέρνησή του ακολούθησε μία συγκεκριμένη κατεύθυνση. Όπως αναφέρουν πηγές από το περιβάλλον του πρώην πρωθυπουργού, κατάφερε να συνεργαστεί προς όφελος της χώρας και με τους δύο προέδρους. Μεταξύ άλλων, με τον δεύτερο υπήρξε συμφωνία για την αναβάθμιση του στόλου των αεροσκαφών F16, και μια ακόμη που έθετε «εκτός ύλης» την στρατηγική της Τουρκίας για αμφισβήτηση της ελληνικής ΑΟΖ και αφορούσε τον αγωγό EastMed. Πρόκειται για μία συμφωνία που δεν κατάφερε να υλοποιήσει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Από τότε βέβαια έχουν περάσει αρκετά χρόνια. Το τελευταίο διάστημα, ο Αλέξης Τσίπρας, έχοντας πια την ευθύνη να ομιλεί εκπροσωπώντας την Ελλάδα στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, έχει ασκήσει, ουκ ολίγες φορές, έντονη ιδεολογική και πολιτική κριτική στην ακροδεξιά πολιτική Τραμπ.

Από την άλλη πλευρά, η παρουσία του στο Χάρβαρντ δείχνει ότι επιδιώκει να κρατήσει ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με τις ΗΠΑ σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα συγκυρία με μεγάλες πολιτικές ανατροπές και γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι η αμερικανική ακαδημαϊκή κοινότητα αποτελεί ένα ζωντανό «εργαστήρι» πολιτικής σκέψης με ισχυρή την παρουσία της προοδευτικής διανόησης.

Οι δύο «αποσκευές» για το παρελθόν και το μέλλον

Ο Αλέξης Τσίπρας θα αναχωρήσει από την Αθήνα έχοντας δύο πολιτικές «αποσκευές». Κι αυτό γιατί μπορεί οι σχετικές ανακοινώσεις για την παρουσία του στο Χάρβαρντ να αφορούν διαλέξεις που σχετίζονται με την εμπειρία του σε επίπεδο διαπραγματεύσεων, εντούτοις ο ίδιος δεν θα σταθεί μόνο στις κυβερνητικές «μάχες» που έδωσε. Μεγάλη έμφαση αναμένεται να δώσει κατά τις διαλέξεις του και στις τρέχουσες οικονομικές και γεωπολιτικές εξελίξεις.

Όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις που έγιναν επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οι τοποθετήσεις του πρώην πρωθυπουργού θα κινηθούν σε τρία επίπεδα:

-Πρώτον, στην ταραγμένη περίοδο των κυβερνητικών διαπραγματεύσεων με την Τρόικα αλλά και την περίφημη πολύωρη διαπραγμάτευση με την Άνγκελα Μέρκελ.

-Δεύτερον, στις κρίσιμες συζητήσεις που έγιναν σε ανώτατο Ευρωπαϊκό επίπεδο και στις αποφάσεις που ακολούθησαν για το μεταναστευτικό ζήτημα, λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαπραγματεύσεις είχαν τρεις κρίσιμους «πόλους», την Ελλάδα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία.

-Τρίτον, στη Συμφωνία των Πρεσπών, στις διαβουλεύσεις που προηγήθηκαν και στο πώς οι δύο πλευρές κατέληξαν εν τέλει στην ιστορική Συμφωνία.

Σε σχέση με την τρέχουσα συγκυρία, θα σταθεί στην άνοδο της ακροδεξιάς και στον ρόλο των προοδευτικών δυνάμεων, ενώ θα μιλήσει για τους σύγχρονους γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου για την πορεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όσον αφορά τις σχέσεις ΗΠΑ-Ε.Ε., θα κινηθεί στη βάση των όσων είχε πει σε πρόσφατη τοποθέτησή του, όταν και είχε μιλήσει για την ανάγκη αμοιβαίου σεβασμού μεταξύ των δύο πλευρών, τον σεβασμό των συνόρων αλλά και για το γεγονός ότι δεν μπορεί να γίνει ανεκτή η εμπλοκή των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις της Ένωσης και των χωρών της.

Έμφαση αναμένεται να δώσει και στις εξελίξεις της Μέσης Ανατολής αλλά και στο Ουκρανικό, ζήτημα που βρίσκεται το τελευταίο διάστημα στο επίκεντρο των διεθνών συζητήσεων. Δεδομένη πρέπει να θεωρείται και η αναφορά του στην πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων αλλά και στις σχέσεις Ευρώπης και Τουρκίας.

Οι πρόσφατες παρεμβάσεις για ακροδεξιά και Ουκρανικό

Υπενθυμίζεται ότι ο Αλέξης Τσίπρας έχει δώσει ήδη δείγματα γραφής αλλά και κριτικής για τις πολιτικές ανακατατάξεις που συντελούνται σε Ευρώπη και Η.Π.Α. Στα τέλη Ιανουαρίου, κατά την ομιλία του στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, στο Στρασβούργο, είχε προκρίνει μια «πανευρωπαϊκή Συμμαχία Δημοκρατίας και Δικαιοσύνης» ως απάντηση στον ακροδεξιό λαϊκισμό.

Όσον αφορά δε το Ουκρανικό, κατά την ομιλία του στο ΠΑΜΑΚ, στα μέσα Φεβρουαρίου, είχε υποστηρίξει ότι δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμη λύση χωρίς τη συμμετοχή της Ευρώπης. Παράλληλα, είχε άσκησε έντονη κριτική στην επιλογή της Ευρώπης και της Αμερικής να προτάξουν την συζήτηση για την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, καθώς είχε διερωτηθεί «εάν άξιζε τον κόπο, η επιμονή στην αμερικανική πολιτική που άφηνε ανοιχτή την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ την οποία εκμεταλλεύτηκε ο Ρώσος Πρόεδρος για να εισβάλλει παράνομα στην χώρα».