Μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη, απελπισία: Σε κίνδυνο η ψυχική υγεία των προσφύγων

Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο, πραγματοποίησε πάνω από 1.500 συνεδρίες ψυχικής υγείας μεταξύ Ιανουαρίου και Αυγούστου 2024. Οι ψυχολόγοι των Γιατρών Χωρίς Σύνορα αναφέρουν ότι οι περισσότεροι ασθενείς πάσχουν από διαταραχή μετατραυματικού στρες, κατάθλιψη και διαταραχή οξέου στρες. Τα συμπτώματα των ανθρώπων περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων δυσκολία στον ύπνο, αναδρομές, χρόνια κόπωση, απελπισία, αποπροσωποποίηση και αδυναμία.

Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι ακόμη και ο ήχος των άγριων θαλάσσιων κυμάτων μπορεί να ξυπνήσει μνήμες ενός τραυματικού ταξιδιού;

Οι αναξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή της Λέσβου που φιλοξενεί περίπου 1.200 άτομα, επιδεινώνονται από τα αυξανόμενα μέτρα ασφαλείας και τον περιορισμό της μετακίνησης των ανθρώπων, έχουν καταστροφικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική τους υγεία. Αυτό προστίθεται στην ταλαιπωρία που υφίστανται κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους.

Ο αγώνας της επούλωσης των ψυχικών τραυμάτων σε δύσκολες συνθήκες διαβίωσης

Για τα ευάλωτα άτομα, όπως εκείνα που αναζητούν ασφάλεια φτάνοντας στη Λέσβο και ζώντας μέσα στην Κλειστή Ελεγχόμενη Δομή, η 10η Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, είναι μια ημέρα αναγνώρισης των αγώνων που αντιμετωπίζουν λόγω των δύσκολων συνθηκών διαβίωσής και του αντίκτυπου που έχουν αυτές οι συνθήκες στην ψυχική τους ευεξία. Οι Γιατροί Χωρις Σύνορα θέλουν να τονίσουν τη σημασία της κοινοτικής υποστήριξης, το τι μπορεί να κάνει αυτή για να ενισχύσει την ανθεκτικότητα και να βοηθήσει στην επούλωση.

Οι συνθήκες διαβίωσης με τις οποίες έρχονται αντιμέτωποι οι ασθενείς μας είναι συχνά άθλιες και επιβαρύνουν την ψυχική τους υγεία. Πολλά από τα άτομα  δεν κουβαλούν μόνο τα σημάδια από τα ταξίδια τους ή τις εμπειρίες τους από τις χώρες καταγωγής τους, αλλά και το βάρος της αβεβαιότητας για το μέλλον τους. Οι άνθρωποι νιώθουν ότι στερούνται την ελευθερία τους να επιλέγουν ή να ελέγχουν τις επιλογές τους. Κάθε απόφαση λαμβάνεται γι’ αυτούς – από το φαγητό που τρώνε μέχρι την ώρα που μπορούν να κάνουν ντους με βάση το διαθέσιμο νερό. Η περιορισμένη πρόσβαση σε βασικά αγαθά – νερό, τρόφιμα, υγειονομική περίθαλψη και ρούχα, για παράδειγμα – δημιουργεί μια συνεχή κατάσταση ανασφάλειας.

Παράλληλα, οι ίδιες οι συνθήκες διαβίωσης μπορεί να λειτουργούν ως υπενθύμιση παλαιότερων τραυμάτων, πυροδοτώντας οδυνηρές αναμνήσεις και συναισθήματα.

Έχετε σκεφτεί ποτέ ότι ακόμη και ο ήχος των ισχυρών ανέμων και των άγριων θαλάσσιων κυμάτων μπορεί να ξυπνήσει μνήμες ενός τραυματικού ταξιδιού με μια μικρή βάρκα στο Αιγαίο για ένα άτομο που έχει αναζητήσει ασφάλεια στη Λέσβο; Και τώρα, ζώντας σε μια σκηνή δίπλα στη θάλασσα, οι ασθενείς μας ξαναζούν αυτόν τον εφιάλτη κάθε βράδυ.

H αβεβαιότητα

Επιπλέον, η αβεβαιότητα που περιβάλλει τη διαδικασία χορήγησης ασύλου επιτείνει την ψυχολογική επιβάρυνση του ατόμου. Η έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με την αίτησή τους μπορεί να εντείνει το άγχος και τον φόβο. Οι διαδικασίες ή οι χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες επιδεινώνονται από τα γλωσσικά εμπόδια και τις πολιτισμικές διαφορές, τα οποία περιπλέκουν την πρόσβαση στις υπηρεσίες και εμποδίζουν την κατανόηση της διαθέσιμης υποστήριξης. Όλα αυτά δυσκολεύουν το άτομο να υπερασπιστεί τις ανάγκες του.

Μέσα από την ιδιότητα των ψυχολόγων και των κοινωνικών λειτουργών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο, γίνεται προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον, όπου οι ασθενείς μπορούν να μοιραστούν τις ιστορίες τους. Οι άνθρωποι μοιράζονται συναισθήματα άγχους, φόβου, απώλειας και απελπισίας. Είναι αποκαρδιωτικό το γεγονός ότι όλες οι προηγούμενες και τρέχουσες εμπειρίες βλάπτουν την ευημερία τους, οδηγώντας συχνά σε διαταραχή μετατραυματικού στρες, κατάθλιψη, άγχος και ψύχωση.

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα προσπαθούν να οικοδομήσουν ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης με τους ασθενείς, κατανοώντας ότι για πολλούς το να μοιραστούν την ιστορία τους είναι τρομακτικό και δύσκολο. Απαιτείται επίσης χρόνος για κάθε άτομο ξεχωριστά, ο οποίος συχνά δεν είναι εφικτός επειδή οι άνθρωποι μπορεί να μεταφερθούν ξαφνικά από τη δομή στην ηπειρωτική χώρα. Παρόλα αυτά, κάθε αλληλεπίδραση μαζί τους φέρνει νέες γνώσεις για την ανθεκτικότητα του ανθρώπινου πνεύματος. Εκθέτει επίσης στη σκληρή πραγματικότητα της ζωής στη δομή.

Τι μπορείτε να πείτε σε μια νεαρή μητέρα η οποία, αφού πέρασε άστεγη και μόνη, αφού βρέθηκε να κοιμάται σε ένα πάρκο στην Τουρκία ενώ ήταν έγκυος, κατέληξε σε μια υπερπλήρη δομή όπου δεν έχει ιδέα ποιο θα είναι το μέλλον της ίδιας και του μωρού της;

Οι εμπειρίες αυτές υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για ολοκληρωμένη υποστήριξη της ψυχικής υγείας. Οι συνθήκες διαβίωσης που αντιμετωπίζουν πολλοί άνθρωποι δεν είναι απλώς σωματικές προκλήσεις – είναι κρίσεις ψυχικής υγείας που περιμένουν να ξεδιπλωθούν.

«Είναι ζωτικής σημασίας να υποστηρίξουμε τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και την πρόσβαση σε πόρους ψυχικής υγείας για τους ανθρώπους που έχουν φτάσει στη Λέσβο. Πρέπει να δημιουργήσουμε έναν χώρο όπου η ψυχική υγεία θα έχει προτεραιότητα, όπου η θεραπεία θα είναι δυνατή και όπου η αξιοπρέπεια κάθε ατόμου θα υποστηρίζεται. Ας συνεχίσουμε να εργαζόμαστε από κοινού για να διασφαλίσουμε ότι η ψυχική ευεξία αναγνωρίζεται ως θεμελιώδης πτυχή της υγείας – ειδικά για όσους έχουν υποστεί το αδιανόητο» αναφέρουν οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα.

————————————————————————-

Οι Δράσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο

Η ομάδα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στη Λέσβο παρέχει βασικές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης με μια ολοκληρωμένη προσέγγιση ψυχικής υγείας, σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας, καθώς και επείγουσα ιατρική βοήθεια για τους νεοαφιχθέντες. Επιπλέον, για να διασφαλίσουν ότι οι άνθρωποι λαμβάνουν την απαραίτητη υποστήριξη, η διεπιστημονική προσέγγιση περιλαμβάνει επίσης την προαγωγή της υγείας, τη διαπολιτισμική διαμεσολάβηση τις κοινωνικές και νομικές υπηρεσίες.

Κείμενο από την ομάδα ψυχικής υγείας και κοινωνικών λειτουργών των Γιατρών Χωρίς Σύνορα στο νησί της Λέσβου

---