Politica 89.8
Κώστας Φραγκούλης: Στις 13 Ιανουαρίου η δίκη για τον θάνατο του 16χρονου από σφαίρες αστυνομικού – To χρονικό της υπόθεσης
Έχουν περάσει λίγο πάνω από δύο χρόνια απ’ όταν ο 16χρονος Κώστας Φραγκούλης έχασε τη ζωή του.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα από τον περασμένο Ιούλιο, η δίκη για τον θάνατο του 16χρονου Ρομά θα λάβει χώρα στο Μικτό Ορκωτό Δικαστήριο Βέροιας την Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2025.
Το χρονικό της υπόθεσης
Τα ξημερώματα της 5ης Δεκεμβρίου του 2022, στην περιοχή των Διαβατών, ο 16χρονος Ρομά Κώστας Φραγκούλης έφυγε από βενζινάδικο με το αυτοκίνητο του πατέρα του χωρίς να έχει πληρώσει, έχοντας βάλει βενζίνη αξίας 20 ευρώ.
Όπως αναφέρεται στο παραπεμπτικό βούλευμα, αστυνομικοί της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. που βρίσκονταν στην περιοχή, αντιλαμβανόμενοι το συμβάν, καταδίωξαν τον 16χρονο.
Ένας εξ αυτών τον πυροβόλησε με το υπηρεσιακό του όπλο δύο φορές από απόσταση 10-15 μέτρων.
Όπως περιγράφεται, μία από τις βολίδες διαπέρασε το τζάμι του αυτοκινήτου και έπληξε το πίσω μέρος του κεφαλιού του 16χρονου, ο οποίος έχασε τις αισθήσεις του και τον έλεγχο του αυτοκινήτου, που έπεσε σε τοίχο.
Το ανήλικο θύμα νοσηλεύτηκε για μέρες στην εντατική του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης και στις 13 Δεκεμβρίου ανακοινώθηκε ότι είναι κλινικά νεκρός.
Τις ημέρες μετά από τον πυροβολισμό ακολούθησαν μεγάλες διαδηλώσεις από τις κοινότητες των Ρομά αλλά και άλλους κινηματικούς φορείς.
Η δικαστική διαδικασία
Στις 19 Δεκεμβρίου μετά την απολογία του στον ανακριτή, ο αστυνομικός αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικό όρο την απαγόρευση εξόδου από την χώρα.
Στις 21 Σεπτεμβρίου 2023 ολοκληρώθηκε η έρευνα από τον Α’ τακτικό ανακριτή Θεσσαλονίκης και ο φάκελος διαβάστηκε στον εισαγγελέα.
Στις 7 Φεβρουαρίου 2024 ο αστυνομικός παραπέμφθηκε με βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης στο Μικρό Ορκωτό Δικαστήριο Θεσσαλονίκης.
Ο αστυνομικός θα καθίσει στο εδώλιο στις 13 Ιανουαρίου για ανθρωποκτονία με ενδεχόμενο δόλο, σε ήρεμη ψυχική κατάσταση και για εκτέλεση παράνομων πυροβολισμών.
Οι Ρομά και η αστυνομική βία
Το περιστατικό πυροδότησε την αντιπαράθεση γύρω από το ζήτημα της υπέρμετρης αστυνομικής βίας απέναντι στις αποκλεισμένες κοινωνικά ομάδες όπως οι Ρομά.
Τον Νοέμβριο του 2023, ο 17χρονος Χρήστος Μιχαλόπουλος έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια καταδίωξης στη Βοιωτία.
Και πριν από αυτό, είχε προηγηθεί η δολοφονία του Νίκου Σαμπάνη το 2021, ενός ανήλικου Ρομά, όταν αστυνομικοί της ομάδας ΔΙΑΣ έριξαν 36 σφαίρες στο όχημα που επέβαινε.
Ένα πανευρωπαϊκό ζήτημα
Όπως το έθεσε η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης (PACE), πρόκειται για μια κατάσταση «θεσμικού ρατσισμού ή συστημικού ρατσισμού των αρχών επιβολής του νόμου κατά των Ρομά και των νομαδικών πληθυσμών».
Η πρόταση των ευρωβουλευτών καταδίκασε την αστυνομική βαρβαρότητα που περιλαμβάνει «απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, βασανιστήρια, υπερβολική χρήση βίας και βία που σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγεί στο θάνατο του θύματος», και δήλωσε ότι ο ‘αντιτσιγγανισμός’ είναι εμφανής στον τρόπο με τον οποίο οι Ρομά αστυνομεύονται και στην «κουλτούρα της ατιμωρησίας που εξακολουθεί πολύ συχνά να επικρατεί για τέτοιες πρακτικές».
Διεθνής κριτική
Στις 10 Δεκεμβρίου του 2024, στις καταληκτικές παρατηρήσεις της για την Ελλάδα, η UNCERD συνέστησε στο κράτος να διεξάγει άμεσες, ενδελεχείς και αμερόληπτες έρευνες για όλους τους ισχυρισμούς περί αστυνομικής βίας με ρατσιστικά κίνητρα και υπερβολικής χρήσης βίας από τα όργανα επιβολής του νόμου.
Η Επιτροπή για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων (UNCERD) εξέφρασε την ανησυχία της για τις αναφορές αστυνομικής βίας με στόχο Ρομά και μη πολίτες, όπως μετανάστες, αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, καθώς και για την έλλειψη λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με τις έρευνες, τις διώξεις, τις καταδίκες και τις κυρώσεις για τέτοιες πράξεις.
18 Δεκεμβρίου: Η δημοσίευση των καταληκτικών παρατηρήσεων της UNCERD συνέπεσε με την τελευταία έκθεση της ERRC Ruthless & Racist: Policing Roma in the Balkans, η οποία διαπίστωσε ότι στην Ελλάδα, «οι Ρομά βρίσκονται στην αιχμή του συστημικού ρατσισμού στον τρόπο με τον οποίο αστυνομεύονται, και η βάναυση, μερικές φορές θανατηφόρα, αστυνομική βία είναι ένα τακτικό φαινόμενο- οι αρχές αποτυγχάνουν να ξεκινήσουν άμεσες και ενδελεχείς έρευνες- και η αστυνομική ατιμωρησία παραμένει, ως επί το πλείστον, άθικτη».
Πρόβλημα ατιμωρησίας
Η αστυνομική βία είναι σύμπτωμα μιας ευρύτερης κρίσης του συστήματος ποινικής δικαιοσύνης, όπου ο δομικός ρατσισμός είναι ενσωματωμένος στις ρουτίνες και τις νόρμες που διαπερνούν τους κρατικούς θεσμούς.
Πρόκειται για μια κρίση που επιτρέπει επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έλλειψη λογοδοσίας και κουλτούρα ατιμωρησίας.
Σύμφωνα με το Greek Helsinki Monitor (GHM), στην τρίτη επέτειο της δολοφονίας, οι δύο συνήγοροι υπεράσπισης των οικογενειών των θυμάτων ζήτησαν δικαιοσύνη σε ένα υπόμνημα διαμαρτυρίας στο οποίο αναφέρεται
«Τρία χρόνια μετά την αστυνομική δολοφονία του 18χρονου Νίκου Σαμπάνη και την παρ’ ολίγον δολοφονία δύο ακόμη 16χρονων, η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου καλείται να επιτελέσει το καθήκον της και να διατάξει την ολοκλήρωση της έρευνας ως απόλυτη προτεραιότητα, ώστε οι δράστες, που συνεχίζουν να υπηρετούν ως ένστολοι αστυνομικοί και παραμένουν ατιμώρητοι, να καθίσουν επιτέλους στο εδώλιο του κατηγορουμένου».
Όπως αναφέρεται στο κείμενο του προγράμματος δικαιοσύνης για τους Ρομά του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δικαιωμάτων των Ρομά: «Τα ποινικά νομικά συστήματα της Ευρώπης δεν είναι διαλυμένα. Λειτουργούν ακριβώς όπως σχεδιάστηκαν. Απλώς δεν σχεδιάστηκαν για να εξυπηρετούν τους Ρομά». in
