Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος: Τα δέκα «παράσημα» του βίου του

1.  Ο κατηχητής

Από την παιδική του ηλικία ο Αναστάσιος ήταν μέλος των Χριστιανικών Μαθητικών Ομάδων της Αδελφότητας Θεολόγων «Η Ζωή» που βρισκόταν διάσπαρτες σε όλη τη χώρα. Αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε να συμμετέχει στις κατασκηνώσεις αρχικά ως μαθητής και αργότερα ως φοιτητής της Θεολογικής Σχολής εντάχθηκε στις τάξεις της Χριστιανικής Φοιτητικής ‘Ενωσης που είχε συστήσει η Αδελφότητα.

Εκεί έμαθε την σημασία της κατήχησης και μέχρι το τέλος της ζωής του, απ΄ όπου και αν πέρασε, δημιούργησε κατασκηνώσεις, κατηχητικά σχολεία και ομάδες όπου πρώτος δίδασκε ο ίδιος ρίχνοντας τη σπορά του Ευαγγελίου.

Εκεί γνώρισε κορυφαίες προσωπικότητες της Ορθοδοξίας όπως ο Αρχιεπίσκοπος πρώην Αμερικής Δημήτριος Τρακετέλλης,  ιστορικούς ηγούμενους μετέπειτα Μονών του Αγίου Ορους, μητροπολίτες όπως ο Μητροπολίτης Πολυανής και Κιλκισίου Απόστολος και Μητροπολίτης πρώην Κορέας και Πισιδίας Σωτήριος και θεολόγους γνωστούς ανά τον κόσμο. Γνώρισε όμως και τη διαίρεση και τη διάσπαση και τις καταστροφικές συνέπειές της αφού ο ίδιος πάντα με στεναχώρια αφηγούνταν την αποχώρηση του μεγάλου θεολόγου Παναγιώτη Τρεμπέλα και της ομάδας που δημιούργησε τον «Σωτήρα».

Αργότερα αποχώρησε και ο ίδιος. Όμως πάντα σεβόταν και τιμούσε τις καταβολές του.

Ως κατηχητής ξεκίνησε την πορεία του στην Πλάκα και την Ομόνοια. Και κατήχησε εκατοντάδες παιδιά  την δεκαετία του ’50 και του ΄60 όπως ο φιλόσοφος Χρήστος Γιανναράς και ο Βασίλειος Γοντικάκης μετέπειτα ηγούμενος στο Αγιο Ορος αλλά και ο Γιάννης Παλαιοκράσσας

2. Ο Πορευόμενος

«Εις πάντα τα Εθνη».  Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ως νεαρός διάκονος και αρχιμανδρίτης αρχίζει να ταξιδεύει και δημιουργεί ιεραποστολικές ομάδες. Και χτίζει και δημιουργεί Ναούς, σχολεία, μονάδες ιατρικής φροντίδας. Με πυλό, πέτρες, ξύλο, άχυρα, τσιμεντόλυφους, τούβλα…

Παντρεύει, χειροτονεί, βαφτίζει: Γουατεμάλα, σύνορα Μεξικού, Ουγκάντα, Τανζανία,  Αιθιοπία, Κόνγκο, Κένυα…

«Όταν πέφτει η νύχτα  η Αφρική παίρνει ένα διαφορετικό πρόσωπο. Θα λεγε κανείς ότι βρίσκει τον εαυτό της. Οι φωνές που σχίζουν, άλλοτε θολές, άλλοτε απότομα ισχυρές, τη σκοτεινή σιωπή, σε πληροφορούν για τον χορό και το αφρικάνικο ξεφάντωμα. Καθώς πλησιάζεις στις καλύβες στυλώνεσαι άφωνος και ακούς και συλλογίζεσαι….» μ’ αυτές τις θύμησες αναφερόταν ο ίδιος στα όσα έζησε στα 1963 όταν άρχισε να επισκέπτεται την Αφρική και έδωσε στους κατοίκους της 30 χρόνια από την ζωή του. Μελέτησε όλα τα θρησκεύματα της ηπείρου και κήρυξε την Ορθοδοξία και το ελληνικό, οικουμενικό πνεύμα.

Δημιουργησε, πριν από 62 χρόνια, τους «Πορευθέντες» και μέχρι και σήμερα εκατοντάδες άνθρωποι διαφόρων ηλικιών, επαγγελματικών και κοινωνικών ομάδων στηρίζουν το έργο που ξεκίνησε στην Αφρική. Ανάμεσά τους και η αφοσιωμένη προσωπική του  γραμματέας Αργυρό Κοντογιώργη που σήμερα στα 102 της χρόνια ζει την απώλεια του ιεραποστόλου.

3. Ο Οικουμενικός

Από τα φοιτητικά του χρόνια άρχισε να διαδραματίζει καίριο ρόλο στον Διεθνή Σύνδεσμο Ορθόδοξης Νεολαίας μαζί με τον μετέπειτα Πατριάρχη Αντιοχείας Ιγνάτιο Χαζίμ και πραγματοποίησε επισκέψεις σε όλες τις Αυτοκέφαλες Εκκλησίες στην προσπάθεια ανεύρεσης νέων στελεχών.

Ηγετικό στέλεχος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών με αποκορύφωμα την Προεδρία της Επιτροπής Παγκοσμίου Ιεραποστολής και Ευαγγελισμού και την Προεδρία του ΠΣΕ. Συζήτησε και ήρθε σε επαφή και διαλέχθηκε με εκατοντάδες κληρικούς και αρχιερείς ανά τον κόσμο ανεξαρτήτου δόγματος ή ομολογίας.

Διατηρούσε εξαιρετικές σχέσεις με την ηγετική ομάδα και εκπροσώπους της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και απολάμβανε τον σεβασμό τους για το τεράστιο έργο του στην Αλβανία.

Πάντα διαλεγόταν με την Αγγλικανική Εκκλησία και διατηρούσε στενές σχέσεις με τους προκαθημένους της.

Και όπως λένε άνθρωποι που τον γνώρισαν ο «Αναστάσιος πάντα προσευχόταν για την ενότητα. Πάντα πίστευε ότι έπρεπε να ξεπεραστεί η διαίρεση που κατατρώει τα σωθικά του Χριστιανισμού».

4. Ο Διοορθόδοξος

Πολλές φορές ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος παρενέβαινε στα μείζονα ζητήματα που απασχολούσαν την Ορθοδοξία. Εσπευσε πολλές φορές να επιλύσει προβλήματα και να ανατρέψει σημεία ανάφλεξης.   Αλλοτε με παραινέσεις, άλλοτε με δηλώσεις και άλλοτε με παρεμβάσεις ο Αναστάσιος προσπαθούσε να συμβάλει στην διευθέτηση κρίσεων.

Δεκάδες φορές δίπλα στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο και ορισμένες φορές σε απόσταση, οι θέσεις του και οι απόψεις του προκαλούσαν προβληματισμό. Μέχρι το τέλος της ζωής του προσπαθούσε να βρει λύση με εκκλησιολογικά κριτήρια στο πρόβλημα που ανέκυψε στις σχέσεις μεταξύ του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Πατριαρχείου  Μόσχας με αφορμή την παραχώρηση αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας.

Και πότε πικραινόταν και πότε πολλοί νόμιζαν ότι πίκραινε. Σήμερα όμως ενώνει όλους τους Ορθοδόξους Προκαθημένους που με δηλώσεις τους σπεύδουν να υποκλιθούν στο θαυμαστο έργο και φωτισμένη προσωπικότητα του.

5. Μαχητής κατά των φονταμενταλιστών

Με παρεμβάσεις του, πολλάκις, προσπαθούσε να δώσει απαντήσεις στις ακραίες εκκλησιαστικές ομάδες οι οποίες έχουν σχηματιστεί γύρω από ηγούμενους και καλόγερους σε κάθε σημείο της Ορθοδοξίας.

Κάθε φορά που εξέφρασαν τις σφοδρές τους αντιδράσεις για τις συναντήσεις με ηγέτες σε διαχριστιανικά και διαθρησκειακά περιβάλλοντα ή το ενδεχόμενο κοινού εορτασμού του Πάσχα των Ορθοδόξων και των Ρωμαιοκαθολικών αλλά και την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθοδοξίας  -την πρώτη μετά το Σχίσμα των Εκκλησιών- που συγκλήθηκε στο Κολυμπάρι της Κρήτης το 2016, ο Αναστάσιος ήταν εκεί για να απαντήσει  σε όλους τους επικριτές.

«Η Μία Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, στην οποία ανήκουμε δεν ζει αποκλειστικά για τον εαυτό της. Ό,τι είναι, ό,τι κατέχει, ό,τι προσφέρει προορίζεται για ολόκληρη την ανθρωπότητα, για την ανύψωση και την ανακαίνιση του κόσμου» έλεγε και πρόσθετε: «Η Εκκλησία δεν δικαιούται να γίνει μία κλειστή θρησκευτική κοινότητα «ευλαβών», που απολαμβάνουν αποκλειστικά τα δώρα του Θεού. Παραμένει διαχρονικά η ευχαριστιακή κοινότητα των πιστών στο Χριστό η οποία, ακτινοβολώντας το δικό Του φως, εορτάζει την εμπειρία της Αναστάσεως, της νίκης πάνω στον Θάνατο. Με αυτή την αλήθεια νοηματοδοτεί, ζωογονεί και μεταμορφώνει με τη ζωή της ανθρωπότητας με ελευθερία και αγάπη».

6. Ο μάγκας Αγιος

Οταν στις αρχές της δεκαετίας του ’90 τα προβλήματα στις σχέσεις με την Αλβανία και την Ελλάδα ήταν πολλά και φάνταζαν

ανυπέρβλητα θρυλείται ότι πολλοί υπουργοί της κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη ανησυχούσαν για την προσπάθεια

του Αναστασίου στην Αλβανία. Μάλιστα, πολλοί συνεργάτες του Αρχιεπισκόπου μετέφεραν μια συζήτηση που διεξήχθη το

1992 σε συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ όταν ο τότε υπουργός Αμυνας Γιάννης Βαρβιτσιώτης εξέφρασε την ανησυχία. Όπως μάλιστα

φέρεται να είπε απευθυνόμενος στον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη «στην Αλβανία έπρεπε να πάει ένας μάγκας και

στέλνουμε έναν άγιο, σοφό άνθρωπο» για να λάβει την απάντηση: «Κάνεις λάθος Γιάννη. Ο πιο μεγάλος μάγκας είναι ο

άγιος και ο σοφός».

7. Ο Αξιωματικός του στρατού

Εφεδρος Αξιωματικός του Ελληνικού Στρατού υπηρέτησε επι δύο χρόνια τη θητεία του στις διαβιβάσεις και εκεί γνώρισε και

συνδέθηκε με τον Πέτρο Μολυβιάτη τον μετέπειτα υπουργό Εξωτερικών.

Εχοντας αδελφό που είχε υπηρετήσει στο Αλβανικό Μέτωπο με τον πατέρα του να προσπαθεί να καταταγεί παρά το βαρύ του τραύμα από τις αιματηρές μάχες των Βαλκανικών Πολέμουν ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος ποτέ δεν ξέχασε το χρέος του προς την πατρίδα.

Και το απέδειξε με τον πλέον περίτρανο τρόπο όταν τελούσε δεκάδες μνημόσυνα καθημερινά εκεί που έπεσαν οι ήρωες του ’40 οι έλληνες αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και φαντάροι. Από βουνά, σε οροπέδια, χαράδρες, χωράφια και γήπεδα, σε χώρους μαζικούς ταφείς αλλά και πρόχειρους όργωσε το Αργυρόκαστρο, του Βουλιαράτες, την Κλεισούρα και την Κορυτσά για να συγκεντρώσει τα οστά των ηρώων. Τα ενταφίασε και τους μνημόνευε διαρκώς. Και κυρίως απέδωσε τις τιμές όπως τις όρισε η αρχαία ελληνική ιστορία και παράδοση και η χριστιανική πίστη.

8. Ο διανοούμενος

Οι θεολογικές του γνώσεις, οι σπουδές του στην Ελλάδα και το εξωτερικό, οι μοναδικές του γνώσεις σε πανορθόδοξο επίπεδο, στο Ισλάμ, και οι μελέτες τους για τις αφρικανικές θρησκείες και της Ασίας κατέστησαν τον Αναστάσιο  έναν σύγχρονο διανοούμενο. Καθηγητής Πανεπιστημίου με μεγάλη αποδοχή βραβεύτηκε και τιμήθηκε από δεκάδες θεολογικές και φιλοσοφικές σχολές ανά τον κόσμο και μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Ενώ μπορούσε και του άρεσε να διαλέγεται και με τους αθέους. Στην Αλβανία κατάφερε και κατήχησε κατά χιλιάδες ο μακαριστός. Και πάντα μιλούσε ακόμη και με τους πιο αθέους εκείνους που σφυρηλατήθηκαν με τον αθεϊσμό.  «Αθεος από χριστιανός ή άθεος από μουσουλμάνος. Εσείς είστε πιο κοντά στο Θεό. Κι εκείνος πιο κοντά σε εσάς παρότι δεν το φαντάζεστε» συνήθιζε να λέει.

9. Ο Αγωνιστής

Σε ολόκληρη της ζωή του ο Αναστάσιος Γιαννουλάτος υπήρξε αγωνιστής. Η μητέρα του αγωνίστηκε για να τον φέρει στη ζωή. Και ο ίδιος αγωνίστηκε κάθε στιγμή της ζωή του. Αγώνες για τις σπουδές του. Αγώνες στην ιεραποστολή. Στην Ορθοδοξία.

Αγώνες για την ίδια του τη ζωή καθώς αντιμετώπισε μεγάλες και πολλές ασθένειες. Αγώνες για τα ιδεώδη του. Ηξερε να αναγνωρίζει και να στηρίζει και όλους όσοι αγωνίζονταν όπως έπραξε όταν βρέθηκε και δίπλα στους φοιτητές της Νομικής σχολής κατά τη διάρκεια της δικτατορίας όταν ήταν βοηθός Επίσκοπος Ανδρούσης του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου Κοτσώνη.

Ο ίδιος στο βιβλίο «Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος Πορευόμενος» – εκδόσεις Πατάκη –  ενθυμούμενος εκείνες τις στιγμές έλεγε: «Μόλις επέστρεψα από το μακρινό ταξίδι στην Απω Ανατολή, οι φοιτητές μου με ενημέρωσαν για αυτή την εξέγερση. Εσπευσα αμέσως στην Νομική Σχολή μαζί με άλλους φοιτητές και κληρικούς. Πήραμε τρόφιμα και φάρμακα και περάσαμε μέσα στη Σχολή (…) Και σ άλλο σημείο προσθέτει ο «Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος όχι μόνο δεν μου έκανε καμία παρατήρηση αλλά αντιθέτως με συμβούλευσε να ακολουθήσω την συνείδηση μου (…). Και ποτέ δεν απαρνήθηκε την σχέση του με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Κοτσώνη για τον οποίο εξέφραζε τον σεβασμό του για μία αυτοδύναμη  Εκκλησία.

10. Ο ενοχλητικός

Σήμερα όλοι υποκλίνονται ενώπιον του σκηνώματος του Αναστασίου Γιαννουλάτου κι όμως επί δεκαετίες ήταν «ενοχλητικός», ο «οργανωσιακός», ο «Ζωικός», ο «ευσεβηστής», ο «ανθέλληνας», ο «πράκτορας της Ελλάδος», το «φάντασμα του Φαναρίου»… Χαρακτηρισμοί που ακολουθούσαν πάντα τον Αναστάσιο.

Η υποκρισία πολλές φορές περίσσεψε και παρά τις προσπάθειες και την αναγνώρισή του ο Αναστάσιος αντιλήφθηκε από νωρίς ότι η θέση του Τιτουλάριου Μητροπολίτη Ανδρούσης  ήταν η τιμητική θέση που του επιφύλασσε η Εκκλησία της Ελλάδος την οποία υπηρέτησε επί δεκαετίες με αυταπάρνηση. Στις προσπάθειες απομάκρυνσής του από την Αποστολική Διακονία επί Αρχιεπισκοπίας Σεραφείμ Τίκκα κατά του «ενοχλητικού» Αναστασίου, ο ίδιος απαντούσε με το έργο του στην Ιεραποστολή έχοντας δίπλα του το μεγάλο του στήριγμα την αδελφή του Αίγλη Μαστρογιαννίτη να υπομένει και την πίστη του στο Θεό.

Ακόμη και την ώρα της ενθρόνισής του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο της Αλβανίας η μικροπρέπεια ορισμένων ξεπερνούσε κάθε προηγούμενο. «Καλά θα δείτε έλεγαν» με νόημα και ας έβλεπαν τις φωτογραφίες με τα τάνκς έξω από τον ερειρωπομένο Ναό που γινόταν η τελετή. Και η Αιγλη, φρουρός, να ρωτάει τους Μητροπολίτες του Οικουμενικού Πατριαρχείου: «πού τον αφήνουμε;»…

Και οι άλλοι από την Ελλαδική ασφάλεια προφήτευαν «θα πάει εκεί θα θαφτεί». Όμως αυτοί οι λίγοι που καθόριζαν πολλές φορές τις τύχες της ιεραρχίας εσωτερικά χαμογελούσαν γιατί η τοποθέτησή του στην Αλβανία απέκλειε κάθε πιθανότητα εκλογής του στον Αρχιεπισκοπικό θρόνο της Αθήνας.

Και μαζί τους και εκείνοι που πολλές φορές μουρμούριζαν τα περί ανθελληνισμού γιατί δεν κήρυσσε τις ακραίες θέσεις ορισμένων περί αγώνων και εκείνοι της παλιάς νομενκλατούρας του καθεστώτος του Χότζα που πάντα τον χαρακτήριζαν πράκτορα της Ελλάδας, φάντασμα του Φαναρίου και του προκαλούσαν διαρκώς προβλήματα. Προβλήματα στην ανέγερση των Ναών, προβλήματα στις χειροτονίες, προβλήματα, διαρκώς προβλήματα… Εκείνος όμως έκανε αυτό που πάντα διακήρυττε: από τα εμπόλεμα χαρακώματα βγήκε στο φως, νικητής.

Πηγή: tovima