Politica 89.8
Συρία: Το μωσαϊκό των ένοπλων οργανώσεων – Ποιες περιοχές ελέγχουν, από ποιον υποστηρίζονται
Μέσα σε λίγες ημέρες, ένα καθεστώς, αυτό του Μπασάρ αλ Άσαντ, που κυβερνούσε με σιδερένια πυγμή τη Συρία και είναι υπεύθυνο για εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους και εκατομμύρια πρόσφυγες, αποτελεί παρελθόν.
Οι ένοπλες οργανώσεις στη Συρία δεν έχουν ούτε την ίδια αφετηρία ούτε την ίδια ατζέντα, αν και ορισμένες συνασπίστηκαν για να γκρεμίσουν το καθεστώς Άσαντ
Ο συνασπισμός των ανταρτών – με βασικό «παίκτη» τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) – κατάφερε να καταλάβει τη Δαμασκό την Κυριακή 8 Δεκεμβρίου μετά από μια αστραπιαία εκστρατεία.
Σήμερα Δευτέρα ο ηγέτης της HTS, Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι, ο οποίος πλέον χρησιμοποιεί το πραγματικό του όνομα Άχμεντ αλ Σαράα, συναντήθηκε με τον πρώην πρωθυπουργό Μοχάμεντ αλ Τζαλάλι για να συζητήσουν τις εκκρεμότητες σχετικά με τη «μεταβίβαση της εξουσίας».
Μπορεί η HTS να είναι η βασική δύναμη ανάμεσα στους αντάρτες, όμως δεν είναι η μοναδική οργάνωση που ελέγχει εδάφη στη Συρία και θα παίξει ρόλο στη διαμόρφωση του νέου τοπίου στη χώρα.
Το Al Jazeera παρουσιάζει χάρτες που δείχνει πώς άλλαξαν τα πράγματα μέσα στις προηγούμενες ημέρες.
Στις 26 Νοεμβρίου η κατάσταση στη Συρία είχε ως εξής:
Πηγή: Al Jazeera
Στις 8 Δεκεμβρίου, ο χάρτης ήταν τελείως διαφορετικός:
Πηγή: Al Jazeera
Το Sky News από την πλευρά του επιχειρεί να παρουσιάσει το μωσαϊκό των οργανώσεων που δρουν στη Συρία και αναφέρεται στις περιοχές που ελέγχουν και από το ποιον υποστηρίζονται ή έχουν σχέση.
Η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS)
Η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, η κύρια δύναμη ανάμεσα στον συνασπισμό των ανταρτών, είναι μια ισλαμιστική οργάνωση που επιδιώκει να παρουσιαστεί πιο μετριοπαθής από τότε που ήταν παρακλάδι της Αλ Κάιντα και γνωστή ως Μέτωπο Νούσρα.
Η HTS λέγεται ότι διαθέτει από 10.000 έως 30.000 μαχητές και έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, Ρωσία και Τουρκία. Η βρετανική κυβέρνηση δήλωσε ότι θα μπορούσε να την αφαιρέσει από τη λίστα με τις τρομοκρατικές οργανώσεις και αυτή η απόφαση θα παρθεί «γρήγορα».
Με το πράσινο η περιοχή που εκτιμά το Sky News ότι ελέγχει η HTS στη Συρία.
Ο ιδρυτής της οργάνωσης, Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι διαφοροποιήθηκε από την Αλ Κάιντα το 2016, σε μια προσπάθεια να παρουσιαστεί ως πιο μετριοπαθής.
Ο Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι.
Όπως σημειώνει το Sky News, η οργάνωσή του άλλαξε μια σειρά από ονόματα μέχρι να καταλήξει στο HTS και να γίνει η πιο δυνατή οργάνωση ενάντια στο καθεστώς Άσαντ γύρω από την πόλη Ιντλίμπ στα βορειοδυτικά της Συρίας.
«Πρόκειται για μια ισλαμική οργάνωση που εκπροσωπεί το πολιτικό Ισλάμ», δήλωσε στο Sky News ο στρατιωτικός αναλυτής και καθηγητής, Μάικλ Κλαρκ.
«Ο Τζουλάνι ισχυρίζεται ότι είναι απλώς Σύροι εθνικιστές που θα είναι ανεκτικοί απέναντι σε όλες τις μειονότητες. Αλλά αποκλείουν ρητά τη δημοκρατία, επειδή αυτή αφαιρεί τη δικαιοδοσία από τον Θεό», τόνισε.
«Έτσι, το καλύτερο που μπορούμε να ελπίζουμε από την HTS θα ήταν ένα είδος ‘καλοσυνάτης δικτατορίας’ με ανοχή στο μωσαΐκό των διαφορετικών λαών της Συρίας», εκτίμησε ο ίδιος.
«Αλλά οι πιθανότητες να μπορέσουν να τους συγκεντρώσουν όλους κάτω από το λάβαρο του συριακού πατριωτισμού δεν είναι μεγάλες – οπότε υποψιάζομαι ότι δεν θα κρατήσουν για πολύ», σημείωσε ο Κλαρκ.
Ο Κλαρκ θεωρεί ότι η HTS επιθυμεί τον έλεγχο ολόκληρης της Συρίας – σε αντίθεση με τις αντίπαλες οργανώσεις που απλά «θέλουν να αναγνωριστούν οι ατζέντες τους».
Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF)
Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) συγκροτήθηκαν το 2015. Αποτελούνται σε μεγάλο βαθμό από Κούρδους μαχητές που επιθυμούν ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος σε εδάφη στη Συρία, το Ιράκ και την Τουρκία – αν και υπάρχουν και χριστιανικές και αραβικές πολιτοφυλακές που πολεμούν για λογαριασμό τους.
Οι SDF αποτελούνται κυρίως από μέλη των κουρδικών Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG), οι οποίες δημιουργήθηκαν το 2012 και ανέλαβαν τελικά τον έλεγχο μεγάλων τμημάτων της βορειοανατολικής Συρίας, ενώ οι δυνάμεις του Άσαντ αντιμετώπιζαν τους αντάρτες στα δυτικά.
Πολλοί από τους μαχητές του YPG είναι βετεράνοι του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο πολεμούσε επί δεκαετίες στο εσωτερικό της Τουρκίας με στόχο την εγκαθίδρυση του Κουρδιστάν ως ανεξάρτητου κράτους, σημειώνει το Sky News.
Καθώς το Ισλαμικό Κράτος προωθήθηκε στη Συρία από το 2014, οι YPG το συγκράτησαν – γεγονός που τους χάρισε, και αργότερα στις SDF, την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών.
«Οι SDF είναι ο κύριος εταίρος της Δύσης στην καταπολέμηση του Ισλαμικού Κράτους», δήλωσε ο καθηγητής Κλαρκ.
«Οι ΗΠΑ δεν θέλουν να εμπλακούν υπερβολικά – αν και όπως πολλά δυτικά έθνη, υποστηρίζουν σε γενικές γραμμές μια κουρδική πατρίδα. Έτσι, βοηθούν με δύναμη και πληροφορίες, ενώ οι SDF κάνουν τη βρώμικη δουλειά στο έδαφος», πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο καθηγητής Κλαρκ τις περιγράφει ως «καλά οργανωμένες» και ισχυρότερες στρατιωτικά από άποψη «αριθμού και ικανότητας», αλλά προσθέτει ότι «δεν θέλουν να καταλάβουν ολόκληρη τη Συρία» και επικεντρώνεται αποκλειστικά στον αγώνα των Κούρδων.
Μέλη των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων μετά που κατέλαβαν την Ντέιρ ελ Ζορ στην ανατολική Συρία στις 7 Δεκεμβρίου.
Ο Εθνικός Συριακός Στρατός (SNA)
Μετά την αποστολή στρατευμάτων από την Τουρκία στη Συρία για να απωθήσουν το Ισλαμικό Κράτος και τις κουρδικές οργανώσεις το 2016, σχηματίστηκε ένα δίκτυο πολιτοφυλακών που υποστηρίζεται από την Τουρκία, το οποίο έγινε ο Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA) το επόμενο έτος.
Αυτή η οργάνωση ενσωμάτωσε πολλά στοιχεία αυτού που ήταν προηγουμένως γνωστό ως Ελεύθερος Συριακός Στρατός (FSA).
Στη συνέχεια, ο Εθνικός Συριακός Στρατός (SNA) κράτησε μια περιοχή κατά μήκος των συροτουρκικών συνόρων – βόρεια από το Χαλέπι – ως ένα είδος νεκρής ζώνης για να κρατήσει τις κουρδικές δυνάμεις έξω από το έδαφός του.
«Όπως και οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), έχουν μια αντι-ισλαμιστική ατζέντα, αλλά βοηθούνται από την Τουρκία αντί για τις ΗΠΑ», δήλωσε ο καθηγητής Κλαρκ.
Αν και ο Εθνικός Συριακός Στρατός (SNA) ήταν πρόθυμος να συνταχθεί με τις δυνάμεις της HTS για να εκδιώξουν τον Άσαντ, η ατζέντα του είναι τελικά «ανταγωνιστική» προς αυτή, πρόσθεσε.
Ο Εθνικός Συριακός Στρατός (SNA) κατέχει επί του παρόντος εδάφη κατά μήκος των τουρκικών συνόρων, τα οποία χωρίζονται από μεγαλύτερες περιοχές που ελέγχονται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) στα βορειοανατολικά και βορειοδυτικά.
Μέλη του Εθνικού Συριακού Στρατού στην επαρχία Σανλιούρφα στην Τουρκία το 2019.
Άλλες οργανώσεις που δρουν στη Συρία
Υπάρχουν πολλές άλλες ένοπλες οργανώσεις που δρουν στη Συρία.
Παρόλο που το Ισλαμικό Κράτος εξαλείφθηκε σχεδόν πλήρως στη Συρία από τις ΗΠΑ το 2019, εξακολουθεί να έχει κάποια παρουσία σε τμήματα της χώρας.
Ο στρατός των ΗΠΑ διατηρεί περίπου 900 στρατιώτες εντός της Συρίας για να καταστείλει κάθε δραστηριότητα, με τις επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους να γίνονται πιο συχνές από το 2023, γράφει το Sky News.
Υπάρχουν διάφοροι άλλοι ευρύτεροι συνασπισμοί ανταρτικών οργανώσεων, σύμφωνα με το βρετανικό μέσο.
Η Οργάνωση Επιχειρήσεων του Νότου σχηματίστηκε ως νέος συνασπισμός ανταρτών εν μέσω της εξέγερσης αυτού του μήνα και περιλαμβάνει περίπου 50 οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων Χριστιανών, Δρούζων και Αλαουιτών μαχητών.
«Οι περισσότερες από αυτές τις μικρότερες πολιτοφυλακές αλλάζουν όνομα και στρατόπεδο αρκετά τακτικά», σημείωσε ο καθηγητής Κλαρκ.
«Αλλά όλοι ανταγωνίζονται για να αναγνωριστούν οι δικές τους ατζέντες από αυτόν που θα υπερισχύσει», κατέληξε ο καθηγητής.
