Συρία: Τα πρώτα μηνύματα των ανταρτών σε εσωτερικό και εξωτερικό – Στάση αναμονής από τις μεγάλες δυνάμεις

Μετά από 54 χρόνια η δυναστεία των Άσαντ δεν κυβερνά πια τη Συρία. Η είδηση της πτώσης του καθεστώτος γέμισε ενθουσιασμό τους Σύρους σε όλον τον κόσμο που βγήκαν πανηγυρίζοντας στους δρόμους.

Μετά από 14 χρόνια ο Μπασάρ αλ Άσαντ αφού κατέπνιξε στο αίμα την εξέγερση του 2011 και προκάλεσε έναν αιματηρό εμφύλιο στον οποίο ενεπλάκησαν στρατιωτικά ξένες χώρες, κατέφυγε τελικά στη Ρωσία καθώς κανείς στη Συρία δεν φάνηκε πρόθυμος να πολεμήσει για να τον υπερασπιστεί όσο ο συνασπισμός των ισλαμιστών ανταρτών προχωρούσε προς τη Δαμασκό.

Η οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλο Σαμ (HTS) με επικεφαλής τον Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζουλάνι, που ηγείται του συνασπισμού των ανταρτών, δεν ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στη Συρία αλλά η πτώση του Άσαντ είναι κάτι που ήλπιζαν οι περισσότεροι Σύροι.

Η αναπάντεχα γρήγορη επιτυχία των ανταρτών που κατάφεραν να φτάσουν στη Δαμασκό μέσα σε δύο εβδομάδες διαταράσσει τις ήδη εύθραυστες ισορροπίες στη Μέση Ανατολή, με τους περιφερειακούς και διεθνείς «παίκτες» να προσπαθούν να προσαρμόσουν γρήγορα τη στάση τους στις νέες εξελίξεις.

Η προσπάθεια της μετριοπάθειας

Ο Τζουλάνι που προαλείφεται για τη θέση του νέου ηγέτη προέρχεται από την Αλ Κάιντα αλλά εδώ και καιρό προσπαθεί να φανεί ως μετριοπαθής. Όταν ο εμφύλιος σάρωνε τη Συρία ο Τζουλάνι και η τότε οργάνωσή του είχαν στοχοποιήσει κομμάτια της αντιπολίτευσης στον Άσαντ με δολοφονίες και βασανισμούς.

Ο ίδιος εμφανίζεται πλέον ως αναγεννημένος και προβάλει μία άλλη αφήγηση. Στην πανηγυρική του ομιλία έκανε λόγο για μια «Συρία για όλους» ενώ οι αντάρτες συναντήθηκαν με την ηγεσία της καθολικής εκκλησίας της Δαμασκού για να τους «διαβεβαιώσουν» ότι θα σεβαστούν τις διαφορετικές θρησκείες και τους Χριστιανούς.

Ανάλογες διαβεβαιώσεις δόθηκαν τις τελευταίες εβδομάδες σε Αλεβίτες και άλλες θρησκευτικές μειονότητες με τον Τζουλάνι να υπόσχεται ένα μέλλον χωρίς διαχωρισμούς και σεχταρισμούς του παρελθόντος.

Παρόμοια είναι η μέχρι τώρα στάση του και με τις εξωτερικές δυνάμεις. Απέναντι στη Ρωσία και το Ιράν που στήριξαν τον Άσαντ ο Τζουλάνι δίνει διαβεβαιώσεις πολιτικής συνέχειας. Οι ρωσικές βάσεις θα παραμείνουν και θα προστατευθούν, ενώ η Τεχεράνη δήλωσε ότι πήρε διαβεβαιώσεις ότι η πρεσβεία της αλλά και ο σιίτικος πληθυσμός θα είναι ασφαλής.

Χαιρετίζουν την πτώση του καθεστώτος

Τα μηνύματα «μετριοπάθειας» απευθύνονται και στη Δύση με τις ΗΠΑ να λένε ότι εκτός από λόγια θέλουν να δουν και έργα, ενώ επιχειρούν παράλληλα εναντίον στόχων προκειμένου να μην αφήσουν χημικά όπλα (σσ που το καθεστώς Άσαντ είχε χρησιμοποιήσει εναντίον των Σύρων) να πέσουν σε λάθος χέρια.

Το Ισραήλ κατέλαβε την νεκρή ζώνη στα σύνορα με τη Συρία στα υψίπεδα του Γκολάν ενώ βομβάρδισε τη Δαμασκό χρησιμοποιώντας επίσης το επιχείρημα των χημικών όπλων. Μπορεί το καθεστώς Άσαντ να ήταν σύμμαχος του Ιράν και του λεγόμενου «άξονα της αντίστασης», αλλά η ισραηλινή ηγεσία φαίνεται να ανησυχεί για το τι μπορεί να σημαίνει η ανάληψη εξουσίας στη Συρία από κάποιους που είναι ή μπορεί να γίνουν ανεξέλεγκτοι.

Παρόμοιες είναι οι ανησυχίες και των υπολοίπων που φαίνεται πως κρατούν στάση αναμονής για να δουν πως θα διαμορφωθεί η κατάσταση και να επανεξετάσουν τη θέση τους. Τουλάχιστον μέχρι στιγμής άπαντες συμφωνούν, και οι μέχρι πρότινος σύμμαχοι του Άσαντ, ότι η Συρία αλλάζει σελίδα και διατρανώνουν την πίστη τους στο δικαίωμα των Σύρων για αυτοδιάθεση.

Η πτώση του καθεστώτος χαιρετήθηκε επίσης και από τους Κούρδους της Συρίας που βρίσκονται σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση καθώς η Τουρκία που έπαιξε ρόλο στο να ενισχύσει τους αντάρτες και κατέχει ούτως ή άλλως εδάφη θέλει να τσακίσει την όποια αυτονομία.

Στάση αναμονής

Ο Τζουλάνι υπόσχεται ομαλή μετάβαση αλλά όλοι γνωρίζουν ότι αυτό δεν θα είναι εύκολο. Τα συμφέροντα επίσης των μεγάλων δυνάμεων στην περιοχή αλλά και των γειτονικών χωρών μπαίνουν σε νέες δοκιμασίες. Η Ρωσία που είχε καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της Συρίας στηρίζοντας τον Άσαντ, έχασε ένα σύμμαχο αλλά διαπραγματεύεται για τη διάδοχη κατάσταση.

Οι ΗΠΑ που έχουν επικηρύξει τον Τζουλάνι ως τρομοκράτη και διατηρούν μία μικρή δύναμη στη Συρία σε γενικές γραμμές δεν είχαν λόγο να ανησυχούν για τη «σταθερότητα» της χώρας, τώρα βρίσκονται με μία νέα καυτή πατάτα στα χέρια την ώρα που ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζει να βάζει φωτιά σε όλη την περιοχή.

Το Ιράν διαμηνύει ότι δεν θα ανακατευτεί στα εσωτερικά της Συρίας αφού οι πολιτοφυλακές του αποσύρθηκαν, και στο Ισραήλ η αντιπολίτευση πιέζει ότι είναι η ώρα να προχωρήσουν οι συμφωνίες του Αβραάμ (σσ συμφωνίες εξομάλυνσης με αραβικά καθεστώτα) προειδοποιώντας ότι οι εξελίξεις μπορεί να σημάνουν ανεξέλεγκτη ανάφλεξη.

Το Τελ Αβίβ βέβαια βρίσκεται όπως έδειξε σε πολεμική ετοιμότητα και περιμένει να εκμεταλλευτεί οποιαδήποτε ευκαιρία.

Η Τουρκία έχει λόγους να είναι χαρούμενη καθώς έπαιξε ρόλο στην κίνηση των ανταρτών αλλά μένει να φανεί αν και πόσο τους ελέγχει.

Οι εξελίξεις προκαλούν ανησυχία και στα υπόλοιπα αραβικά καθεστώτα της περιοχής καθώς φοβούνται ότι η πτώση του Άσαντ μπορεί να ανοίξει χαραμάδες για να κάνει την εμφάνισή του ξανά το αραβικό πεζοδρόμιο την ώρα που η δυσαρέσκεια στις περισσότερες χώρες συσσωρεύεται και εξαιτίας της παθητικής στάσης τους απέναντι στην Παλαιστίνη.

Κρίσιμο είναι επίσης και το πώς θα αντιδράσει ο λαός της Συρίας που τώρα πανηγυρίζει για την απελευθέρωσή του από τη δικτατορία και εάν θα καταφέρει να οικοδομήσει μία πραγματική δημοκρατία βάζοντας φρένο στους πολέμαρχους που επιδιώκουν την εξουσία.

Ο φόβος ανάφλεξης θρησκευτικών και εθνοτικών συγκρούσεων που είχαν φουντώσει ένα προηγούμενο διάστημα εν μέσω του εμφυλίου είναι πραγματικός, όπως και ο κίνδυνος η Συρία να μετατραπεί σε Λιβύη.

Ωστόσο είναι ακόμα νωρίς να προεξοφληθεί κάτι τέτοιο τη στιγμή μάλιστα που η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε τεντωμένο σχοινί εδώ και πάνω από ένα χρόνο με τις συμμαχίες να δοκιμάζονται και τις σταθερές να καταρρίπτονται.

---