Politica 89.8
Πώς η καταδίκη της Λεπέν θα μπορούσε να αναδιαμορφώσει τη γαλλική πολιτική
Η απόφαση που έκρινε την Μαρίν Λεπέν ένοχη, μαζί με άλλα 24 μέλη του ακροδεξιού κόμματός της «Εθνικός Συναγερμός» (RN), για υπεξαίρεση εκατομμυρίων από κονδύλια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προκειμένου να πληρώσει τους εργαζόμενους του RN, εκτός από την ποινή τού κατ’ οίκον περιορισμού και το πρόστιμο, που ανεστάλησαν εν αναμονή της τελεσίδικης κρίσης από το Εφετείο, περιλαμβάνει και την πενταετή απαγόρευση για την ακροδεξιά πολιτικό από τα δημόσια αξιώματα – και αυτή, άρχισε να ισχύει αμέσως.
Αυτό σημαίνει ότι δεν θα είναι υποψήφια για τις προεδρικές εκλογές του 2027 στην Γαλλία, μία στιγμή – ορόσημο για τη γαλλική πολιτική. Και ενώ η Λεπέν δήλωσε το βράδυ της Δευτέρας (31/3), «δεν πρόκειται να επιτρέψω να με εξοντώσουν με αυτό τον τρόπο», υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να χάσει οριστικά.
Λιγότερο ξεκάθαρο είναι, ωστόσο, αν η απόφαση είναι ένα πραγματικό πλήγμα για την υπόθεση της ακροδεξιάς ή μια κινητήρια στιγμή που θα μπορούσε να οδηγήσει τον αντικαταστάτη της στο αξίωμα.
Το δίλημμα της Λεπέν
Υπάρχει μια πιθανή οδός επιστροφής για τη Μαρίν Λεπέν: εάν ασκήσει επιτυχώς έφεση πριν από την προθεσμία των αρχών του 2027 για την εγγραφή της υποψηφιότητάς της για την προεδρική κούρσα, θα μπορούσε θεωρητικά να εξακολουθεί να είναι υποψήφια. Αλλά οι Γάλλοι νομικοί εμπειρογνώμονες δεν αναμένουν πως η διαδικασία θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τότε. Ο Εθνικός Συναγερμός (RN) – γνωστός ως «Εθνικό Μέτωπο» στην προηγούμενη, σαφώς πιο ακραία, ενσάρκωσή του – μπορεί να αποφασίσει ότι δεν αξίζει τον κόπο να την περιμένει.
Επομένως, η ευκαιρία της για την προεδρία έχει πιθανότατα εξανεμιστεί – σηματοδοτώντας ίσως την αρχή του τέλους μιας πολιτικής καριέρας, στην οποία κατάφερε να διατηρήσει τις ακροδεξιές θέσεις της για τη μετανάστευση, πείθοντας παράλληλα τους ψηφοφόρους ότι είναι πιο ευχάριστη και μετριοπαθής από τον πατέρα της, Ζαν-Μαρί Λεπέν.
Ο Ζορντάν Μπαρντελά, το δεξί χέρι της Λεπέν στο RN, μίλησε σίγουρα σαν να είχε τελειώσει η υποψηφιότητά της: «Σήμερα, δεν είναι μόνο η Μαρίν Λεπέν που καταδικάστηκε άδικα. Ήταν η γαλλική δημοκρατία που σκοτώθηκε».
Τώρα, η Μαρίν Λεπέν βρίσκεται αντιμέτωπη με μια επιλογή: Ή αποδέχεται την ετυμηγορία, κάνει εκστρατεία υπέρ του Μπαρντελά ως αντικαταστάτη της και συνειδητοποεί ότι η δική της στιγμή έχει περάσει – ή την πολεμάει, προωθεί το αφήγημα των «ακτιβιστών δικαστών» και προσπαθεί να γκρεμίσει τη γαλλική πολιτική τάξη.
Η καταδίκη της Λεπέν, πλήγμα ή ενίσχυση για την ακροδεξιά στη Γαλλία;
Οι κατηγορίες θα μπορούσαν θεωρητικά να οδηγήσουν στην απαγόρευση για την Λεπέν να διεκδικήσει δημόσια αξιώματα για ακόμη μεγαλύτερο χρονικό διάστημα – έως και 10 χρόνια. Οι εισαγγελείς ζήτησαν πενταετή απαγόρευση και ο δικαστής συμφώνησε, λέγοντας πως «το δικαστήριο έλαβε υπόψη του, εκτός από τον κίνδυνο υποτροπής, τη σημαντική διατάραξη της δημόσιας τάξης εάν ένα πρόσωπο που έχει ήδη καταδικαστεί ήταν υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές».
Και ενώ η απαγόρευση του εκλέγεσθαι για την Μαρίν Λεπέν είναι από τις πιο σημαντικές τέτοιες ποινές που εκδόθηκαν πρόσφατα στην Γαλλία – επειδή παραμένει ένας κρίσιμος πολιτικός παράγοντας – ως θέμα δικαίου δεν είναι πρωτοφανής.
Για παράδειγμα, ο πρώην πρόεδρος Ζακ Σιράκ καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης δύο ετών με αναστολή σε υπόθεση διαφθοράς το 2011. Στον πρώην πρόεδρο Νικολά Σαρκοζί απαγορεύτηκε η άσκηση δημόσιου λειτουργήματος για τρία χρόνια το 2023. Και το 2004, ο Αλέν Ζιπέ, ο οποίος αναμενόταν να είναι υποψήφιος για την προεδρία της κεντροδεξιάς, αποκλείστηκε από τα δημόσια αξιώματα λόγω ενός σκανδάλου χρηματοδότησης του κόμματος τη δεκαετία του 1980.
«Η ειρωνεία είναι ότι η Λεπέν μίλησε υπέρ του νόμου, που σημαίνει ότι τώρα δεν έχει δικαίωμα εκλογής», εξηγούν ειδικοί αναλυτές στην εφημερίδα The Guardian και επισημαίνουν πως «νομικά, ο αποκλεισμός φαίνεται απολύτως ορθός και τα γαλλικά δικαστήρια δεν έχουν διστάσει να καταδικάσουν πολιτικούς στο παρελθόν. Αλλά ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι αυτή είναι η σωστή νομική απόφαση, μπορεί να είναι ανησυχητικό ως προς τις πολιτικές επιπτώσεις».
Πώς θα αντιδράσουν οι Γάλλοι πολίτες;
Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι η Μαρίν Λεπέν είναι το ξεκάθαρο φαβορί για τις εκλογές του 2027. Ο Μπαρντελά, ένα 29χρονο μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, είναι ένας υψηλού προφίλ αλλά άπειρος πιθανός αντικαταστάτης της.
Έχει προετοιμαστεί για να γίνει πρωθυπουργός, αλλά ακόμη και μέσα στο κόμμα του οι περισσότεροι αποδέχονται ότι είναι πολύ νέος. Είναι δημοφιλής στους ψηφοφόρους τους, αλλά μεταξύ των μελών του Εθνικού Συναγερμού, όσο και στην ιεραρχία, θεωρείται ακατάλληλος.
Ορισμένοι στο ακροδεξιό γαλλικό κόμμα παραπονέθηκαν ότι θα έπρεπε να είχαν γίνει περισσότερα για να εκπονηθεί ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση αποκλεισμού της Λεπέν. «Είναι λίγο ερασιτεχνικό», δήλωσε πρόσφατα ένας βουλευτής του Εθνικού Συναγερμού στο Politico, προσθέτοντας πως «δεν υπάρχει κάποιο μεγάλο ταλέντο στο κόμμα και δεν είναι ιδιαίτερα καλά οργανωμένοι».
Το κρίσιμο είναι αν το αναπόφευκτο επιχείρημα της γαλλικής ακροδεξιάς, ότι η ετυμηγορία για την Μαρίλ Λεπέν είναι μια παγίδα του κατεστημένου, θα βρει απήχηση πέρα από τους παραδοσιακούς υποστηρικτές της.
Τι θα σημαίνει η απόφαση για τη γαλλική πολιτική;
Η Μαρίν Λεπέν είναι βουλευτής και η καταδίκη της δεν την αναγκάζει να παραιτηθεί από τον ρόλο αυτό – αν και την εμποδίζει να επιδιώξει επανεκλογή. Μπορεί όμως να υπάρξουν πιο άμεσες συνέπειες για το εύθραυστο κοινοβούλιο της Γαλλίας, όπου ο πρωθυπουργός Φρανσουά Μπαϊρού – σύμμαχος του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν – διοικεί μια κυβέρνηση μειοψηφίας.
«Θα μπορούσε να ρίξει την κυβέρνηση αρκετά εύκολα», εκτιμούν πολιτικοί αναλυτές, τονίζοντας πως «το μόνο που θα έπρεπε να κάνει είναι να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας, την οποία σίγουρα θα υποστήριζε η άκρα αριστερά, ή να υποστηρίξει μια δική της».
Μέχρι τώρα, με μια γεωπολιτική κρίση που επινοήθηκε στην Ουάσινγκτον να καταναλώνει την πολιτική ενέργεια Γαλλίας και Ευρώπης, υπήρχε η αίσθηση ότι οι ταλαντευόμενοι ψηφοφόροι θα θεωρούσαν ανεύθυνο να επιλέξουν αυτόν τον δρόμο. Η Λεπέν, όμως, θα εξετάσει τώρα αν οι υποστηρικτές της είναι αρκετά αγανακτισμένοι για να αλλάξουν αυτό τον υπολογισμό.
