Politica 89.8
Ουκρανία: Το επικίνδυνο ρήγμα που ανοίγει ο Τραμπ σπεύδοντας να τερματίσει τον πόλεμο
Η Ευρώπη στέκει αμήχανη και αδύναμη απέναντι στις διαπραγματεύσεις που ξεκινούν η Ρωσία και οι ΗΠΑ για την Ουκρανία, με τον Ντόναλντ Τραμπ να ανοίγει ένα επικίνδυνο ρήγμα σπεύδοντας να τερματίσει τον πόλεμο.
Σύμφωνα με το CNN, ο πρόεδρος των ΗΠΑ θέλει να πετύχει έναν πολιτικό θρίαμβο ονειρευόμενος ένα Νόμπελ Ειρήνης. Αλλά ένα δίκαιο τέλος της του πολέμου μπορεί να μην περνά από μια γρήγορη λύση, εάν αυτή θέτει υπαρξιακά ζητήματα για την Ουκρανία και την ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Ο Τραμπ μεγάλωσε την ένταση αποκλείοντας την Ουκρανία και την Ευρώπη τις συνομιλίες ΗΠΑ-Ρωσίας στο Ριάντ. Η συνάντηση διήρκεσε περισσότερες από τέσσερις ώρες και χαρακτηρίστηκε ως θετική από ένα μέλος της διαπραγματευτικής ομάδας της Ρωσίας.
Οι ΗΠΑ και η Ρωσία συμφώνησαν να αντιμετωπίσουν τα «αγκάθια» στις διμερείς τους σχέσεις και να ξεκινήσουν τη διαδικασία διαλόγου για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, ανακοίνωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Ο Τραμπ θέλει μια συμφωνία – ίσως οποιαδήποτε συμφωνία
Το CNN λέει ότι στην πραγματικότητα ο Τραμπ δεν νοιάζεται τόσο για τον πόλεμο. Περισσότερο τον ενδιαφέρει να καθίσει στο ίδιο τραπέζι με τον Πούτιν, που αποτελεί έναν από τους πιο ισχυρούς άνδρες στον κόσμο και τον οποίον θαυμάζει.
Έτσι, τόσο η ισχύς του Τραμπ όσο και η βιασύνη του, μαζί με τη συμπάθειά του για τον Πούτιν, ενδέχεται να οδηγήσουν στον τερματισμό του πολέμου. Αλλά με τι όρους; «Μέσα σε λίγους μήνες, ο πρόεδρος Τραμπ άλλαξε ολόκληρη την παγκόσμια συζήτηση από το αν θα τελειώσει ο πόλεμος στο πώς θα τελειώσει. Μόνο ο πρόεδρος Τραμπ μπορούσε να το κάνει αυτό», είπε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών μετά τις συνομιλίες στο Ριάντ.
Για τον Τραμπ υπάρχει μια πραγματικότητα την οποία, σε ιδιωτικό επίπεδο, τη συνομολογούν εδώ και μήνες πολλοί Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι: ότι η Ουκρανία δεν μπορεί πλέον να κερδίσει τον πόλεμο και να διώξει τη Ρωσία από όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει.
Ο Τραμπ μοιάζει να κατανοεί ελάχιστα τους ιστορικούς κινδύνους
Οι υφιστάμενοι του Τραμπ τον επαινούν ασταμάτητα ως τον κορυφαίο διαπραγματευτή στον πλανήτη. Οι έως τώρα προσπάθειές του, όμως, μοιάζουν αφελείς: Έχει αποδεχθεί μερικούς από τους κορυφαίους στόχους της Ρωσίας, συχνά μοιάζει να συμμερίζεται τους στόχους της εισβολής και έχει γυρίσει την πλάτη τους Ευρωπαίους συμμάχους των ΗΠΑ, που έχουν μοιραστεί το κόστος της υποστήριξης της πολεμικής προσπάθειας της Ουκρανίας.
Αυτοί είναι οι ίδιοι σύμμαχοι που ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Πιτ Χέγκσεθ, λέει ότι οφείλουν να εξασφαλίζουν από μόνοι τους την υπόθεση της ειρήνης, σημειώνει το CNN. Επιπλέον, όπως αναμενόταν, ο Τραμπ προσπάθησε να διεκδικήσει τον μισό από τον πλούτο της Ουκρανίας σε σπάνιες γαίες – Ο πρόεδρος των ΗΠΑ προσπάθησε να εκμεταλλευτεί την αγωνία του ουκρανικού έθνους, αλλά ο Ζελένσκι απέρριψε την προσφορά του Τραμπ.
Ο Τραμπ μοιάζει να κατανοεί ελάχιστα τους ιστορικούς κινδύνους, είτε στην Ουκρανία είτε στη Μέση Ανατολή, δεδομένου του σχεδίου του να μετακινήσει τους Παλαιστίνιους από τη Γάζα ώστε να μπορέσει να χτίσει παραλιακά θέρετρα, προσθέτει το CNN.
Η οπτική του Τραμπ γύρω από κάθε γεωπολιτική κρίση ως ένα deal ακίνητης περιουσίας που περιμένει να κλειστεί, υποδηλώνει ότι είναι πιθανόν ν’ ασπαστεί μια συμφωνία που θα επιτρέψει στον Πούτιν να κρατήσει όλα τα εδάφη που έχει καταλάβει προκειμένου να σταματήσει την επέλασή του.
Αλλά και ο Πούτιν έχει μπει στο παιχνίδι της διαμόρφωσης ενός καλύτερου κλίματος. Εν όψει των συνομιλιών στο Ριάντ, ο Ρώσος ηγέτης χάρισε λίγες νίκες στον Τραμπ, απελευθερώνοντας αρκετούς Αμερικανούς κρατουμένους, συμπεριλαμβανομένου του 28χρονου Kalob Byers, που συνελήφθη την περασμένη εβδομάδα για λαθρεμπόριο ναρκωτικών.
Θα έσπερνε τους σπόρους για έναν ακόμη χειρότερο μελλοντικό πόλεμο
Ακόμη, ο Πούτιν και Τραμπ δεσμεύτηκαν την περασμένη εβδομάδα να ανοίξουν συζητήσεις για μια σαρωτική μείωση των πυρηνικών όπλων. Αυτός είναι ένας λόγος για τον οποίον οι συνομιλίες στο Ριάντ με τη συμμετοχή του Ρούμπιο και του Συμβούλου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Μάικ Βαλτς, ήταν τόσο σημαντικές: Έπρεπε να δοκιμάσουν τη σοβαρότητα της Ρωσίας και να προστατεύσουν τον Τραμπ από υπερβολικές ερμηνείες των ρωσικών παραχωρήσεων.
Το διακύβευμα είναι τεράστιο, επισημαίνει το CNN. Μια εσπευσμένη ειρηνευτική συμφωνία που ενισχύει τη Ρωσία και αποδυναμώνει την ευρωπαϊκή ασφάλεια επικυρώνοντας τον επεκτατισμό του Πούτιν πιθανότατα θα έσπερνε τους σπόρους για έναν ακόμη χειρότερο μελλοντικό πόλεμο.
Στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου, ο πρόεδρος Τζορτς Μπους ο πρεσβύτερος διαχειρίστηκε την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης και των κρατών-δορυφόρων της στην Ανατολική Ευρώπη – μερικές φορές υπερισχύοντας των περιφερειακών ηγετών για τα ευρύτερα συμφέροντα της Δύσης και τη δική τους ασφάλεια. Δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι ο Τραμπ αισθάνεται το ίδιο για την Ευρώπη ή το μέλλον της.
Μπορεί η Ουκρανία να σωθεί;
Το CNN υποστηρίζει ότι ενώ ο Τραμπ αγαπά την πολιτική δόξα, ο Ζελένσκι αγωνίζεται για κάτι πολύ πιο βαθύ: την επιβίωση της χώρας του, στο παρόν αλλά και στον μέλλον. Για να είναι ένα ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος. Η απόφαση του Τραμπ να ξεκινήσει συνομιλίες με τη Ρωσία στο Ριάντ χωρίς την Ουκρανία ενίσχυσε του φόβους που τον θέλουν να στοχεύει σε μια γρήγορη συμφωνία με τον Πούτιν, την οποία θα επιβάλει στη συνέχεια στο Κίεβο.
Ο Ζελένσκι προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου: «Δεν θα δεχθώ ποτέ συμφωνίες που θα γίνουν πίσω από την πλάτη μας χωρίς τη δική μας εμπλοκή». Αλλά, εάν ο Τραμπ αποχωρήσει, τότε ο Ζελένσκι θα πρέπει να αποφασίσει εάν θα συνεχίσει να πολεμά χωρίς τα όπλα και τα πυρομαχικά των ΗΠΑ, βασιζόμενος στις μικρότερες δυνατότητες της Ευρώπης.
Αντιλαμβανόμενος ότι δεν μπορεί να υπολογίζει στην υποστήριξη των ΗΠΑ με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο Ζελένσκι είπε την περασμένη εβδομάδα ότι ήρθε η ώρα να σχηματιστεί ένας ευρωπαϊκός στρατός, διότι «οι εποχές που οι ΗΠΑ υποστήριζαν την Ευρώπη μόνο και μόνο επειδή το έκαναν πάντα, έχουν παρέλθει».
Ο Τραμπ έχει δώσει ελάχιστα σημάδια ότι έχει στο μυαλό του τα συμφέροντα της Ουκρανίας. Την περασμένη εβδομάδα, για παράδειγμα, επανέλαβε τη ρητορική του Πούτιν ότι οι φιλοδοξίες της Ουκρανίας για το ΝΑΤΟ οδήγησαν τη Ρωσία στην εισβολή.
Αυτό το παλαντζάρισμα των ΗΠΑ, τη μια με τον εισβολέα την άλλη κόντρα στον εισβολέα, είναι ο λόγος για τον οποίο η συμμετοχή της Ευρώπης στις ειρηνευτικές συνομιλίες είναι απαραίτητη ακόμη και για τα πεδία των μαχών. Ο Τραμπ, όμως, ήδη κοιτάζει πέρα από τον Ζελένσκι, ο οποίος ήταν ο αποδέκτης του τηλεφωνήματος που οδήγησε στην πρώτη παραπομπή του Τραμπ στην πρώτη του θητεία. Την περασμένη εβδομάδα, ο Τραμπ είπε ότι στην Ουκρανία θα πρέπει να γίνουν εκλογές «κάποια στιγμή» όταν επιτευχθεί μια ειρηνευτική συμφωνία. Παράλληλα, επεσήμανε ότι οι δημοσκοπήσεις δεν είναι καλές για τον Ζελένσκι. Αυτή είναι άλλα μια ρητορική του Πούτιν την οποίαν επαναλαμβάνει ο Τραμπ.
Η Ρωσία το απολαμβάνει
Ο Τραμπ δήλωσε την Κυριακή πως στην τηλεφωνική συνομιλία που είχε με τον Πούτιν πείστηκε ότι ο Ρώσος ηγέτης θέλει να τερματίσει τον πόλεμο. «Νομίζω ότι θέλει να σταματήσει να πολεμά. Το βλέπω αυτό. Μιλήσαμε πολύ και θίξαμε δύσκολα ζητήματα», είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ.
Αλλά, στρατηγικά, ο Πούτιν μπορεί να έχει λόγους να συνεχίσει να πολεμά. Παρά τις τρομακτικές απώλειες, οι δυνάμεις του σημειώνουν εκπληκτική πρόοδο στα πεδία των μαχών.
Μια μεγάλη ακτογραμμή κατά μήκος της στρατηγικά ζωτικής σημασίας ακτής
Προτού αρχίσει να συνομιλεί με τον Τραμπ, ο Ρώσος ηγέτης είχε ήδη πετύχει κάποιους από τους στόχους του. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ μίλησε, δε, μ’ ενθουσιασμό για την πιθανότητα να γίνουν σύνοδοι κορυφής τόσο στις ΗΠΑ όσο και στη Ρωσία, έχοντας ήδη αποκλείσει το μονοπάτι για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ καθώς και για ανάπτυξη οποιωνδήποτε αμερικανικών στρατευμάτων για τη διατήρηση μιας τελικής ειρήνης – η κυβέρνηση Τραμπ έχει εγκαταλείψει θεμελιώδεις μοχλούς πίεσης.
Ο Πούτιν μπορεί να απέτυχε στην προσπάθειά του να καταλάβει ολόκληρη την Ουκρανία, να καταλάβει το Κίεβο και να αντικαταστήσει τον Ζελένσκι με έναν ηγέτη που τάσσεται υπέρ της Μόσχας, αλλά έχει καταλάβει ένα μεγάλο κομμάτι γης στα νοτιοανατολικά, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει για να προστατεύσει την Κριμαία και συνάμα του προσφέρει μια μεγάλη ακτογραμμή κατά μήκος της στρατηγικά ζωτικής σημασίας ακτής της Μαύρης Θάλασσας.
Η Ρωσία καλείται πλέον να υπολογίσει εάν τα κέρδη που θα αποκομίσει από μια ειρηνευτική συμφωνία με τον Τραμπ θα υπερβαίνουν τα οφέλη από τη συνέχιση του πολέμου. Η άρση των αμερικανικών και ευρωπαϊκών κυρώσεων, για παράδειγμα, θα απελευθέρωναν τη ρωσική οικονομία, ενώ ο Τραμπ ήδη απαιτεί την επανένταξη της Ρωσίας στις G8 (οι 8 πιο ισχυρές βιομηχανικές χώρες στον πλανήτη).
Τα περισσότερα σενάρια για τον τερματισμό του πολέμου προβλέπουν σύνορα μεταξύ της ανατολικής και της δυτικής Ουκρανίας – που θυμίζει την κομμουνιστική Ανατολική Γερμανία και τη Δυτική Γερμανία που προέκυψαν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
«Τρέχει βιαστικά για μια γρήγορη συμφωνία»
Η ιστορία δείχνει ότι ο Πούτιν θα προχωρούσε σε μια μερική στρατιωτικοποίηση του ανατολικού τμήματος, εν όψει μιας πιθανής μελλοντικής επανάληψης των εχθροπραξιών ή για να αποσταθεροποιήσει την υπόλοιπη Ουκρανία, ελπίζοντας στην εγκαθίδρυση -τελικά- μιας πιο φιλορωσικής κυβέρνησης στο Κίεβο.
Το CNN εκτιμά πως ο Πούτιν επιθυμεί ν’ ανασυστήσει την ιστορική ρωσική αυτοκρατορία και την περιφερειακή σφαίρα επιρροής της Μόσχας, και ότι η εν λόγω επιθυμία του δεν μοιάζει πλέον και τόσο μακρινή όσο άλλοτε. Το CNN λέει δηκτικά ότι ο Πούτιν ποντάρει πολλά στο κουτσό αμερικανικό άλογο που ακούσει στο όνομα Τραμπ, που «τρέχει βιαστικά για μια γρήγορη συμφωνία».
Η Ευρώπη αγωνίζεται να βρει έναν ρόλο στην αυλή της
Μέχρι πριν από λίγες εβδομάδες, ορισμένοι ευρωπαίοι διπλωμάτες και χαράκτες εξωτερικής πολιτικής υποστήριζαν ότι ο συναγερμός για την επανεκλογή του Τραμπ ήταν υπερβολικός και ότι η αστάθεια του νέου προέδρου ήταν δυνατόν ν’ αντιμετωπιστεί.
Έτσι, η εχθρική διάθεση έναντι της Ευρώπης την οποίαν επέδειξαν την περασμένη εβδομάδα ο Πιτ Χέγκσεθ και ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Τζέι Ντι Βανς, αφύπνισε τους περισσότερους. Το ίδιο έκανε και το γεγονός ότι ο Τραμπ έστειλε την ομάδα του να συζητήσει με την ομάδα του Πούτιν για την Ουκρανία χωρίς να συμβουλευτεί την Ευρώπη.
Εκ των υστέρων, μοιάζει παράξενο το γιατί οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πέφτουν από τα σύννεφα. Το μόνο που κάνει ο Τραμπ, είναι να πραγματοποιεί όσα είχε τάξει στους ψηφοφόρους του. Το ότι δεν πίστευαν πως θα τα πραγματοποιήσει είναι αυτό που δημιούργησε και το ντροπιαστικό για τους Ευρωπαίους ηγέτες θέαμα που είδαμε τη Δευτέρα: με τους ίδιους να σπεύδουν σχεδόν πανικόβλητοι στο Παρίσι μήπως και σώσουν οτιδήποτε, αν σώζεται, κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή.
Η έκβαση του ουκρανικού πολέμου είναι ζωτικής σημασίας, τόσο για την Ευρώπη όσο και για την Ουκρανία, σημειώνει το CNN. Αλλά οι Ευρωπαίοι ηγέτες μοιάζουν ανήμποροι, την ίδια στιγμή που ο Τραμπ επαληθεύει πως το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να εξυπηρετήσει ό,τι μπορεί να έχει στο ιδιοτελές μυαλό του, καταλήγει.
