Ο 13χρονος, η εμπόλεμη Γάζα και η λογοκρισία: Ένα ντοκιμαντέρ έχει κάνει άνω κάτω το BBC

Ένα ντοκιμαντέρ με αφηγήσεις ιστοριών από την εμπόλεμη Γάζα έχει προκαλέσει αναταραχή στο BBC. Αφορμή στάθηκε μια επιστολή Εβραίων δημοσιογράφων και άλλων τηλεοπτικών στελεχών.

Μια ομάδα 45 επιφανών Εβραίων δημοσιογράφων και μελών των μέσων ενημέρωσης της Βρετανίας, μεταξύ των οποίων και η πρώην κυβερνήτης του BBC Ρουθ Ντιτς, απηύθυνε επιστολή στον ραδιοτηλεοπτικό φορέα με την οποία ζητούσε να αφαιρεθεί η ταινία από το iPlayer. Αίτημα το οποίο έχει γίνει δεκτό από το ραδιοτηλεοπτικό φορέα της χώρας, μέχρι να διαλευκανθεί η υπόθεση.

«Gaza: How to Survive a Warzone»

Λόγος φαίνεται να είναι ένας υπουργός της Γάζας και της κυβέρνησης Χαμάς, αφού ο γιος του, Αμπντάλα Αλ-Γιαζούρι, έκανε αφήγηση στο ντοκιμαντέρ του BBC με τίτλο «Gaza: How to Survive a Warzone», ενώ εξετάζεται και η ανάμειξη άλλων δυο παιδιών με το πολιτικό κίνημα.

Οι περισσότερες επικρίσεις έχουν επικεντρωθεί στο γεγονός, το οποίο ανέφερε για πρώτη φορά ο ερευνητής Ντέιβιντ Κόλιερ, ότι ο 13χρονος αφηγητής του ντοκιμαντέρ είναι γιος ενός υπουργού της κυβέρνησης της Χαμάς στη Γάζα.

Η επιστολή προς το BBC αναφέρεται στον υπουργό, Δρ Αϊμάν Αλ-Γιαζούρι, ως «ηγέτη τρομοκρατών», σύμφωνα με το Middle East Eye.

Το φιλμ ακολουθεί τη ζωή τεσσάρων παιδιών που προσπαθούν να επιβιώσουν από τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς καθώς ελπίζουν σε μια κατάπαυση του πυρός, σε ένα γλαφυρό και τολμηρό ντοκιμαντέρ για τη ζωή σε μια εμπόλεμη ζώνη, όπως αναφέρει στην περιγραφή της η εταιρεία παραγωγής Hoyo Films, με έδρα το Λονδίνο.

Το ντοκιμαντέρ κινηματογραφήθηκε από δύο εικονολήπτες στη Λωρίδα της Γάζας, μέσα σε διάστημα 9 μηνών, σε σκηνοθεσία εξ αποστάσεως από δύο παραγωγούς στο Λονδίνο.

To BBC

Το BBC, το οποίο δήλωσε ότι θα απαντήσει στην επιστολή των στελεχών, συνήθως διερευνά τα παράπονα μέσω ενός καθιερωμένου πλαισίου, πράγμα που σημαίνει ότι οι ανησυχίες σχετικά με την ταινία θα μπορούσαν να κλιμακωθούν στη Μονάδα Παραπόνων Εκτελεστικών Στελεχών (ECU) του BBC, η οποία εξετάζει αν η παραγωγή παραβίασε τους συντακτικούς κανόνες.

Η οργή έχει φτάσει σε νέα ύψη τις τελευταίες δύο ημέρες – με τον πρεσβευτή του Ισραήλ στο Λονδίνο να διαμαρτύρεται στον ραδιοτηλεοπτικό φορέα και την υπουργό Πολιτισμού της Βρετανίας Λίζα Νάντι να δηλώνει ότι θα «συζητήσει» το θέμα με το BBC.

Πολυάριθμες αναφορές στον βρετανικό Τύπο τον περιγράφουν ως «τρομοκρατικό ηγέτη», «ηγέτη της Χαμάς» και «ανώτερο μέλος της Χαμάς».

Ποιος είναι όμως πραγματικά ο Αλ-Γιαζούρι;

Η εκπαίδευση και η Χαμάς

Ο υπουργός της Γάζας που προκάλεσε μεγάλη διαμάχη στη Βρετανία, εργαζόταν προηγουμένως για το υπουργείο Παιδείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και σπούδασε σε βρετανικά πανεπιστήμια, όπως διαπίστωσε το Middle East Eye.

Ο Κόλιερ ισχυρίστηκε ότι ο υπουργός έχει συγγένεια με τον Δρ Αϊμάν Αλ-Γιαζούρ, τον εκλιπόντα εξέχοντα ηγέτη της Χαμάς, ο οποίος συμμετείχε στη συγκρότηση της ομάδας.

Σύμφωνα με το Middle East Eye ο Αιμάν Αλ-Γιαζούρι, αναπληρωτής υπουργός Γεωργίας στη Γάζα, φαίνεται να είναι τεχνοκράτης με επιστημονικό και όχι πολιτικό υπόβαθρο.

Οι υπουργοί, οι γραφειοκράτες και οι δημόσιοι υπάλληλοι στη Γάζα διορίζονται από τη Χαμάς, ενώ στη Δυτική Όχθη διορίζονται από την Παλαιστινιακή Απελευθερωτική Οργάνωση.

Το προφίλ και το βιογραφικό σημείωμα του Αλ-Γιαζούρι στο LinkedIn αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για το ιστορικό του που δεν είχαν αναφερθεί προηγουμένως.

Μεταξύ 1995 και 2003, ο Αλ-Γιαζούρι δίδασκε χημεία σε λύκειο στο Ντουμπάι.

Σύμφωνα με το βιογραφικό του σημείωμα, σπούδασε επίσης σε βρετανικά πανεπιστήμια, αποκτώντας μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών στην αναλυτική χημεία από το Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin στο Κέιμπριτζ το 2004.

Στη συνέχεια, ο Αλ-Γιαζούρι έκανε διδακτορικό στην περιβαλλοντική αναλυτική χημεία στο Πανεπιστήμιο του Huddersfield, το οποίο ολοκλήρωσε το 2010.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μεταξύ 2003 και 2011, ήταν διορισμένος στο υπουργείο Παιδείας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σχεδιάζοντας εγχειρίδια και επιμελούμενος το πρόγραμμα σπουδών για τις φυσικές επιστήμες.

Το 2011 έγινε βοηθός αναπληρωτή υπουργού στο υπουργείο Παιδείας της Γάζας.

Ο σημερινός του ρόλος ως αναπληρωτής υπουργός γεωργίας, τον οποίο ξεκίνησε τον Ιούλιο του 2021, περιλαμβάνει την εποπτεία και την υποστήριξη «γεωργικών δραστηριοτήτων» στη Γάζα, «ιδίως στον τομέα της καλλιέργειας καλλιεργειών, της κτηνοτροφίας και της αλιείας», σύμφωνα με το προφίλ του στο LinkedIn.

«Ανώτερο μέλος της Χαμάς»

Ο Ντάνι Κόεν, πρώην διευθυντής της τηλεόρασης του BBC, δήλωσε στην Daily Mail την Πέμπτη: «Το BBC φαίνεται ότι έδωσε μια ώρα κάλυψης σε ώρα αιχμής στον γιο ενός ανώτερου μέλους της τρομοκρατικής ομάδας Χαμάς».

«Είτε δεν γνώριζαν τις τρομοκρατικές διασυνδέσεις επειδή δεν πραγματοποίησαν τους πιο βασικούς δημοσιογραφικούς ελέγχους είτε το BBC γνώριζε και παραπλάνησε το κοινό σχετικά με τη βαθιά εμπλοκή της οικογένειας με την τρομοκρατία».

Το BBC ζήτησε συγγνώμη για την οικογενειακή σχέση του αφηγητή, λέγοντας ότι την ανακάλυψε μόνο μετά την προβολή του ντοκιμαντέρ.

Ένα νέο κείμενο που προβάλλεται στην ταινία στο διαδίκτυο αναφέρει: «Ο αφηγητής αυτής της ταινίας είναι ο 13χρονος Αμπντάλα. Ο πατέρας του έχει εργαστεί ως αναπληρωτής υπουργός Γεωργίας για την κυβέρνηση της Χαμάς στη Γάζα. Η ομάδα παραγωγής είχε τον πλήρη συντακτικό έλεγχο των γυρισμάτων με τον Αμπντάλα».

Ο υπουργός Πολιτισμού Νάντι, μιλώντας στο LBC για το ντοκιμαντέρ την Πέμπτη, δήλωσε: «Το παρακολούθησα χθες το βράδυ. Είναι κάτι που θα συζητήσω μαζί τους, ιδιαίτερα γύρω από τον τρόπο με τον οποίο προμηθεύτηκαν τους ανθρώπους που παρουσιάστηκαν στο πρόγραμμα».

Η Χαμάς θεωρείται «απαγορευμένη τρομοκρατική οργάνωση» στη Βρετανία, αλλά δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι ο 13χρονος Αμπντάλα είναι μέλος της Χαμάς – ή ότι η αφήγησή του επηρεάστηκε από τον πατέρα του.

Ο Αμπντάλα φέρεται να είπε ότι ήθελε να συμμετάσχει στο ντοκιμαντέρ του BBC «για να εξηγήσει τα δεινά που βλέπουν οι άνθρωποι εδώ στη Γάζα με τη γλώσσα που καταλαβαίνει ο κόσμος, τα αγγλικά».

«Δεν αναιρείται η εμπειρία του παιδιού»

Το Διεθνές Κέντρο Δικαιοσύνης για τους Παλαιστίνιους επέκρινε τις ανησυχίες που διατυπώθηκαν σχετικά με το ντοκιμαντέρ και ζήτησε από το BBC να «μην υποχωρήσει σε αυτές τις προσπάθειες να αποτραπεί μαρτυρίες από πρώτο χέρι για τη ζωή στη Γάζα να φτάσουν στο κοινό».

«Για ορισμένους, σχεδόν οποιαδήποτε παλαιστινιακή οπτική φαίνεται να θεωρείται απαράδεκτη. Σε αυτή την περίπτωση, έχουν διατυπωθεί αντιρρήσεις επειδή ο πατέρας του Αμπντάλα έχει κυβερνητικό ρόλο στην κυβέρνηση της Χαμάς της Γάζας. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί τη εμπειρία του παιδιού ούτε ακυρώνει τη μαρτυρία του», συμπλήρωσε.

«Η Χαμάς αποτελεί βασικό στοιχείο της ζωής των Παλαιστινίων»

Δεν είναι παράνομο στη Βρετανία οι δημοσιογράφοι να παίρνουν συνεντεύξεις από μέλη «απαγορευμένων ομάδων».

Για παράδειγμα, οι Βρετανοί podcasters και πρώην πολιτικοί Άλεστερ Κάμπελ και Ρόρι Στούαρντ πήραν πρόσφατα συνέντευξη από τον Αχμέντ Χουσεΐν αλ Σαράα, τον ηγέτη της Συρίας και επικεφαλής της απαγορευμένης ομάδας Hay’at Tahrir al-Sham (HTS).

Σχολιαστές έχουν επισημάνει ότι πολλοί άνθρωποι στη Γάζα έχουν οικογενειακές ή άλλες διασυνδέσεις με τη Χαμάς, η οποία είναι η κυβερνητική δύναμη.

Ο διακεκριμένος κινηματογραφιστής και δημοσιογράφος Ρίτσαρντ Σάντερς, ο οποίος παρήγαγε πολλά ντοκιμαντέρ για τη Γάζα για το Al Jazeera κατά τη διάρκεια του πρόσφατου πολέμου του Ισραήλ εναντίον του θύλακα, δήλωσε ότι οι αντιδράσεις κατά της ταινίας του BBC ήταν «αναπόφευκτες».

Ο Σάντερς σημείωσε ότι «η Χαμάς αποτελεί βασικό στοιχείο της ζωής των Παλαιστινίων».

«Κέρδισαν τις τελευταίες εκλογές και ήταν η κυβέρνηση στη Γάζα», πρόσθεσε. «Το να αποκλείσουμε οποιονδήποτε συνδέεται με οποιονδήποτε τρόπο μαζί τους, σημαίνει να φιμώσουμε τους Παλαιστίνιους – κάτι που, φυσικά, είναι ο στόχος».

Ο Σάντερς δήλωσε ότι η διαμάχη ήταν μια «τεράστια δοκιμασία» για το BBC. «Αν δεν καταφέρει να σταθεί σταθερά απέναντι στους κινηματογραφιστές, θα στείλει ένα τρομακτικό μήνυμα».

*Πηγές: Deadline, Middle East Eye