Politica 89.8
Ναρκωτικά: Αύξηση της χρήσης αποκαλύπτει ανάλυση των λυμάτων – Ποιες χώρες κάνουν… πρωταθλητισμό
Τα ναρκωτικά σαν κοινωνικό φαινόμενο είναι αποτέλεσμα μιας βαθιάς κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, που αφορά όλες τις σημερινές κοινωνίες και αφορά ανθρώπους όλων των ηλικιών, από όλα τα κοινωνικοοικονομικά στρώματα και όλες τις βαθμίδες της κοινωνίας, ανεξαρτήτως μορφώσεως.
Το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανάλυσης υγρών αποβλήτων αποκάλυψε αύξηση της χρήσης μεθυλαινοδιοξυμεθαμφεταμίνης (MDMA), κοκαΐνης και αμφεταμίνης σε 128 πόλεις σε 26 διαφορετικές χώρες.
Aύξηση της κατανάλωσης διεγερτικών ουσιών σε όλο το μπλοκ, σύμφωνα με νέα μελέτη
Η ανάλυση λυμάτων είναι ένας ταχέως αναπτυσσόμενος επιστημονικός κλάδος με δυνατότητες παρακολούθησης δεδομένων σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τις γεωγραφικές και χρονικές τάσεις της χρήσης παράνομων ναρκωτικών. Η μέθοδος χρησιμοποιήθηκε αρχικά τη δεκαετία του 1990 για την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των υγρών οικιακών αποβλήτων και έκτοτε έχει χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της κατανάλωσης ναρκωτικών σε διάφορες πόλεις (Daughton, 2001- van Nuijs et al., 2011- Zuccato et al., 2008).
87 εκατομμύρια ενήλικες έχουν κάνει χρήση ναρκωτικών
Η μελέτη, η οποία διεξήχθη από την ομάδα SCORE, ένα πανευρωπαϊκό δίκτυο αναλυτών λυμάτων και τον Οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Ναρκωτικά (EUDA), εξέτασε τις συμπεριφορές λήψης ναρκωτικών από περίπου 68,8 εκατομμύρια ανθρώπους, εξετάζοντας τα απόβλητά τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕ, 87 εκατομμύρια ενήλικες έχουν κάνει χρήση παράνομων ναρκωτικών τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Η κάνναβη και η κοκαΐνη είναι τα πιο διαδεδομένα ναρκωτικά στην ΕΕ. Ωστόσο, η χρήση ουσιών όπως το MDMA (γνωστό και ως έκσταση), η ηρωίνη και άλλα οπιοειδή, οι ψυχεδελικές ουσίες και τα συνθετικά ναρκωτικά βρίσκονται σε άνοδο.
Τα δείγματα λυμάτων αναλύθηκαν για ίχνη πέντε διεγερτικών ναρκωτικών -αμφεταμίνης, κοκαΐνης, μεθαμφεταμίνης, MDMA και κεταμίνης- καθώς και κάνναβης. Η προσέγγιση αυτή επιτρέπει στους επιστήμονες να εκτιμήσουν την κατανάλωση ναρκωτικών σε μια κοινότητα μετρώντας τα επίπεδα των παράνομων ναρκωτικών και των μεταβολιτών τους που αποβάλλονται στα ούρα.
Κάνναβη
Η κάνναβη είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο ναρκωτικό στην Ευρώπη, με περίπου 22,8 εκατομμύρια χρήστες πέρυσι. Οι εθνικές έρευνες για τη χρήση κάνναβης υποδηλώνουν ότι συνολικά, περίπου το 8 % των ευρωπαίων ενηλίκων (22,8 εκατομμύρια ηλικίας 15 έως 64 ετών) εκτιμάται ότι έχει κάνει χρήση κάνναβης τον τελευταίο χρόνο.
Στα λύματα, η χρήση κάνναβης εκτιμάται με τη μέτρηση του κύριου μεταβολίτη της, THC-COOH, ο οποίος είναι ο μόνος κατάλληλος βιοδείκτης που έχει βρεθεί μέχρι στιγμής. Παρόλο που αποβάλλεται σε χαμηλό ποσοστό και χρειάζονται ακόμη περισσότερες έρευνες (Causanilles et al., 2017a), χρησιμοποιείται συνήθως για την αναφορά της χρήσης κάνναβης στη βιβλιογραφία (Zucatto et al., 2016- Bijlsma et al., 2020).
Τα φορτία THC-COOH που παρατηρήθηκαν στα λύματα δείχνουν ότι η χρήση κάνναβης ήταν υψηλότερη στις πόλεις της νότιας και κεντρικής Ευρώπης, ιδίως στις πόλεις της Ισπανίας, των Κάτω Χωρών, της Πορτογαλίας, αλλά και στις πόλεις της Νορβηγία.
Επί του παρόντος, η κατοχή και η κατανάλωση είναι παράνομες στις περισσότερες χώρες, ωστόσο εννέα ανέχονται ορισμένες πρακτικές, ενώ η κάνναβη είναι νόμιμη υπό ορισμένες προϋποθέσεις στη Γερμανία, το Λουξεμβούργο και τη Μάλτα.
Στην έκθεσή του για τα ναρκωτικά το 2024, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ναρκωτικών δήλωσε ότι, ενώ η τρέχουσα δυναμική δημόσια και πολιτική συζήτηση για τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να ρυθμιστεί η κάνναβη είναι πιθανό να συνεχιστεί στην Ευρώπη, «δεν είναι σαφές ποια κατεύθυνση θα ακολουθήσουν οι μελλοντικές ευρωπαϊκές πολιτικές».
Κοκαΐνη
Τα φορτία ΒΕ που παρατηρήθηκαν στα λύματα δείχνουν ότι η χρήση κοκαΐνης παραμένει υψηλότερη στις πόλεις της δυτικής και νότιας Ευρώπης, ιδίως στις πόλεις του Βελγίου, των Κάτω Χωρών και της Ισπανίας. Χαμηλά επίπεδα βρέθηκαν στην πλειονότητα των πόλεων της ανατολικής Ευρώπης, αλλά τα πιο πρόσφατα στοιχεία συνεχίζουν να δείχνουν σημάδια αύξησης. Κατά τη σύγκριση με τοποθεσίες μελέτης εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι πόλεις της Βραζιλίας, της Χιλής και της Ελβετίας παρουσιάζουν παρόμοια επίπεδα χρήσης με τις πόλεις της Ευρώπης με τα υψηλότερα φορτία.
Τα δεδομένα του 2024 αποκάλυψαν περαιτέρω αύξηση των υπολειμμάτων κοκαΐνης στις περισσότερες πόλεις, με 39 από τις 72 να καταγράφουν υψηλότερα επίπεδα σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Στο Βέλγιο, οι αναλύσεις λυμάτων στις Βρυξέλλες και την Αμβέρσα έδειξαν αύξηση από το 2023.
Στις Βρυξέλλες, η ημερήσια κατανάλωση κοκαΐνης ανά χίλιους κατοίκους εκτιμάται ότι θα είναι 1186,34 χιλιοστόγραμμα το 2024, σχεδόν διπλάσια από το 2023 με 5598,22 mg. Η μελέτη εντοπίζει το Σάββατο ως την ημέρα της εβδομάδας με τις υψηλότερες συγκεντρώσεις.
Η μελέτη υπογραμμίζει ότι ενώ παρατηρήθηκε ένα «σχετικά σταθερό» πρότυπο χρήσης κοκαΐνης μεταξύ 2011 και 2015 στις περισσότερες πόλεις, το 2016 σηματοδότησε ένα σημείο καμπής, με την κατανάλωση να αυξάνεται ετησίως στις περισσότερες τοποθεσίες από τότε.
Η χρήση κοκαΐνης παραμένει υψηλότερη στις πόλεις της δυτικής και νότιας Ευρώπης, με το Βέλγιο, την Ολλανδία και την Ισπανία να αναφέρουν τα υψηλότερα ποσοστά.
«Έκσταση»
Τα υψηλότερα μαζικά φορτία MDMA (μεθυλαινοδιοξυμεθαμφεταμίνης) βρέθηκαν στα λύματα σε πόλεις του Βελγίου, της Τσεχίας, των Κάτω Χωρών και της Πορτογαλίας. Όπου υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, κατά τη σύγκριση με τις τοποθεσίες μελέτης εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μόνο οι πόλεις της Νέας Ζηλανδίας παρουσιάζουν παρόμοια επίπεδα χρήσης με τις πόλεις της Ευρώπης με τα υψηλότερα φορτία, ενώ όλες οι άλλες τοποθεσίες παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα χρήσης MDMA.
Εξετάζοντας τις μακροπρόθεσμες τάσεις, στις περισσότερες περιπτώσεις τα φορτία του MDMA, γνωστού και ως έκσταση, αυξήθηκαν μεταξύ 2011 και 2016 και μετά από αυτό παρουσίασαν διακυμάνσεις.
Η ανάλυση δείχνει επίσης ότι η κατανάλωση αυτού του διεγερτικού είναι μεγαλύτερη κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, αντανακλώντας «την κυρίαρχη χρήση του έκσταση σε περιβάλλοντα αναψυχής».
Αμφεταμίνη και μεθαμφεταμίνη
Η αμφεταμίνη και η μεθαμφεταμίνη, δύο στενά συγγενείς διεγερτικές ουσίες, καταναλώνονται και οι δύο στην Ευρώπη, αν και η αμφεταμίνη χρησιμοποιείται πολύ πιο συχνά. Η κατανάλωση μεθαμφεταμίνης περιοριζόταν ιστορικά στην Τσεχία και, πιο πρόσφατα, στη Σλοβακία, αν και τα τελευταία χρόνια παρατηρήθηκε αύξηση της χρήσης σε άλλες χώρες.
Τα φορτία αμφεταμίνης που ανιχνεύθηκαν στα λύματα διέφεραν σημαντικά μεταξύ των περιοχών μελέτης, με τα υψηλότερα επίπεδα να αναφέρονται σε πόλεις της βόρειας και ανατολικής Ευρώπης. Τα υψηλότερα φορτία βρέθηκαν σε πόλεις της Σουηδίας, της Γερμανίας, της Νορβηγίας, του Βελγίου και των Κάτω Χωρών. Η αμφεταμίνη βρέθηκε σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα σε πόλεις της νότιας Ευρώπης, αν και τα πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν κάποια σημάδια αύξησης.
