Politica 89.8
Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό: Βίασαν παιδιά όσο μάζευαν νερό – Σοκάρουν οι μαρτυρίες για την σεξουαλική βία
Η δεκαεξάχρονη Νταρκούνα παρακολουθούσε έντρομη έξι οπλισμένους άνδρες να λεηλατούν το σπίτι της στο Κονγκό. «Για όνομα του Θεού, τι θέλετε πραγματικά;» φώναξε.
Ένας από τους μαχητές κοίταξε κατευθείαν το κορίτσι και απάντησε: «Θέλω εσένα». Αφού έκλεψαν τα τιμαλφή της οικογένειας, καθένας από τους ένοπλους άνδρες βίασε την Νταρκούνα και την 18χρονη αδελφή της. Οι γονείς τους, αβοήθητοι, αναγκάστηκαν να παρακολουθούν.
Η Νταρκούνα είναι το ψευδώνυμο της έφηβης, η οποία έδωσε αυτή τη μαρτυρία στην υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τα παιδιά UNICEF μέσω μιας οργάνωσης-εταίρου που βρίσκεται επί τόπου στην Γκόμα, στην ανατολική Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ).
Η τραγική κατάσταση στο Κονγκό
Οι μάχες έχουν κλιμακωθεί στην πλούσια σε ορυκτά περιοχή από τότε που ο συνασπισμός ανταρτών Alliance Fleuve Congo (AFC), του οποίου η διαβόητη ένοπλη ομάδα M23 είναι βασικό μέλος, κατέλαβε βασικά εδάφη νωρίτερα φέτος – συμπεριλαμβανομένης της Γκόμα, η οποία στα τέλη Ιανουαρίου φιλοξενούσε περίπου 3 εκατομμύρια ανθρώπους, εκ των οποίων το 1 εκατομμύριο ήταν εκτοπισμένοι, σύμφωνα με μια έκθεση της Relief Web του Φεβρουαρίου.
Η σύγκρουση έχει επιδεινώσει αυτό που έχει περιγραφεί ως επιδημία βιασμών και σεξουαλικής βίας, η οποία, σύμφωνα με τις ομάδες βοήθειας, συχνά θυματοποιεί τους νεότερους και πιο ευάλωτους, αναφέρει ρεπορτάζ του CNN.
«Η έκταση της σεξουαλικής βίας κατά των παιδιών στην ανατολική ΛΔΚ είναι πέρα από κρίση – είναι τραγωδία. Βλέπουμε μια ανησυχητική αύξηση των περιπτώσεων, που δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και χρόνια, με πολλούς νεαρούς επιζώντες να φέρουν τα αδιανόητα σημάδια του πολέμου», δήλωσε ο Ραμάτου Τουρέ στο ενημερωτικό μέσο, επικεφαλής για την προστασία των παιδιών της UNICEF στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό.
Κατόπιν αιτήματος του CNN, η UNICEF και η Save the Children μοιράστηκαν μαρτυρίες που συγκεντρώθηκαν από επιζώντες βιασμού που αναζήτησαν θεραπεία σε κλινικές που συνδέονται με τις εν λόγω οργανώσεις. Τα ονόματα των θυμάτων και κάθε λεπτομέρεια που θα μπορούσε να τα ταυτοποιήσει έχουν αποκρυβεί για την προστασία τους, ενώ αντ’ αυτών χρησιμοποιούνται ψευδώνυμα.
Οι αφηγήσεις τους ρίχνουν φως στο πώς ο βιασμός είναι μια τρομακτικά συνηθισμένη πτυχή της σύγκρουσης στη ΛΔΚ, που συχνά διαπράττεται ατιμώρητα σε βάρος γυναικών και κοριτσιών όλων των ηλικιών.
«Δεν το είπα σε κανέναν»
Τον Ιανουάριο, ο αφηνιασμένος συνασπισμός ανταρτών AFC εισέβαλε στη Γκόμα και συγκρούστηκε με τον στρατό του Κονγκό. Το ηλεκτρικό ρεύμα, οι βασικές υπηρεσίες και το νερό διακόπηκαν, ενώ οι συνεχείς οδομαχίες βύθισαν την πόλη σε ημέρες αμείλικτης βίας που στοίχισε τη ζωή σε περίπου 7.000 ανθρώπους. Τα πτώματα των νεκρών γέμισαν τους δρόμους.
Παγιδευμένος σε αυτό το κολασμένο τοπίο ήταν η 14χρονη Μουνταράλα, ένα ορφανό. Άκουγε τους πυροβολισμούς και τις εκρήξεις του πυροβολικού να πλησιάζουν όλο και πιο δυνατά στο σπίτι που μοιραζόταν με τον μοναδικό της κηδεμόνα, την ηλικιωμένη γιαγιά της. Αυτή είναι η διήγησή της, όπως την μοιράστηκε με το ενημερωτικό μέσο.
«Δύο άντρες με όπλα εισέβαλαν με τη βία στο σπίτι μας. Η γιαγιά μου δεν μπορούσε να κάνει τίποτα άλλο από το να παρακολουθεί καθώς με βίαζαν. Έκλαιγε, αλλά ήταν ανίσχυρη. Το κρατήσαμε μυστικό. Δεν το είπα σε κανέναν. Η γιαγιά μου ήταν πολύ ντροπιασμένη και φοβισμένη», αναφέρεται στην αφήγηση του κοριτσιού.
«Ο μεγαλύτερος φόβος της γιαγιάς μου είναι ότι μπορεί να είμαι έγκυος ή να έχω κολλήσει κάποια μόλυνση. Δεν ξέρω τι μου επιφυλάσσει το μέλλον».
Ο βιασμός της Μουνταράλα παρέμεινε μυστικός μέχρι περίπου ένα μήνα μετά την επίθεση, όταν ένας εργαζόμενος στην κοινότητα, συνεργαζόμενος με τη UNICEF, επισκέφθηκε τη γειτονιά της και την ενθάρρυνε να λάβει θεραπεία. Αμέτρητα κορίτσια υποφέρουν σιωπηλά και, ακόμη και για όσα αναζητούν βοήθεια, η ιατρική περίθαλψη και η ψυχολογική υποστήριξη είναι ελάχιστες.
«Οι επιζώντες αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια στην πρόσβαση σε άμεση περίθαλψη λόγω των συνεχιζόμενων συγκρούσεων», δήλωσε στο CNN ο Greg Ramm, διευθυντής της Save the Children για τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. «Η κλίμακα αυτών των παραβιάσεων είναι συγκλονιστική και ακατανόητη».
Περίπου 400.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν από το ξέσπασμα των συγκρούσεων νωρίτερα φέτος, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR).
Μέσα στο χάος, εκατοντάδες παιδιά χωρίστηκαν από τις οικογένειές τους, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν ακόμη περισσότερο από τη σεξουαλική βία των μερών της σύγκρουσης, σύμφωνα με τη UNICEF.
Σοκάρουν οι βιασμοί των παιδιών
Για τις οικογένειες που κατάφεραν να παραμείνουν μαζί, δεν υπάρχει ασφαλές μέρος για να πάνε και ελάχιστες υποδομές για να τις προστατεύσουν από τις ένοπλες παρατάξεις. Εργαζόμενοι στην οργάνωση Save the Children λένε ότι το μάζεμα νερού από ένα πηγάδι είναι μια από τις πιο επικίνδυνες δραστηριότητες για τα παιδιά στη ζώνη των συγκρούσεων.
«Οι δύο κόρες μου, η μία 15 ετών και η άλλη 13 ετών, έπεσαν θύματα βιασμού σήμερα το πρωί», αναφέρει η μαρτυρία μιας μητέρας. «Όταν πήγαιναν να αντλήσουν νερό, έξι ένοπλοι άνδρες τις απομόνωσαν και τις βίασαν με τη σειρά. Ήθελα να επέμβω, αλλά μόλις είχα γλιτώσει το θάνατο αφού με πυροβόλησαν δύο φορές. Οι κόρες μου βρίσκονται σε πολύ κρίσιμη κατάσταση. Παρακαλώ προσευχηθείτε γι’ αυτές».
Μια άλλη μαρτυρία που έλαβε η Save the Children περιγράφει την επίθεση σε ένα νεαρό κορίτσι που, ενώ έβγαζε νερό κοντά στο σπίτι της, συνελήφθη από ένοπλους μαχητές που προσπάθησαν να της επιβληθούν με τη βία. Όταν αντιστάθηκε, οι άνδρες πυροβόλησαν το κορίτσι δύο φορές στην πλάτη. Επέζησε και έλαβε ιατρική περίθαλψη.
Η αντάρτικη ομάδα AFC, η οποία κατηγορείται για σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συνεχίζει την ταχεία προέλασή της στις ανατολικές περιοχές της ΛΔΚ, διεκδικώντας πρόσφατα τον έλεγχο της στρατηγικής σημασίας πόλης Μπουκάβου, όπου οι εργαζόμενοι σε οργανώσεις αρωγής λένε ότι λαμβάνουν ήδη αναφορές για περισσότερα θύματα βιασμών παιδιών.
Για τους επιζώντες υπάρχει μικρή προοπτική απονομής δικαιοσύνης. Ενώ οι καταγγελίες για βιασμούς αυξάνονται κατακόρυφα εν μέσω των τελευταίων μαχών, η σεξουαλική βία έχει στοιχειώσει τη ΛΔΚ κατά τη διάρκεια δεκαετιών συγκρούσεων, ιδίως στα πλούσια σε ορυκτά ανατολικά της. Μόνο το 2024, δεκάδες χιλιάδες παιδιά έλαβαν υποστήριξη αφού επέζησαν από σεξουαλική βία ή βιασμό, σύμφωνα με την οργάνωση Save the Children.
Ο βιασμός είναι ένα πολεμικό όπλο που χρησιμοποιείται από όλα τα μέρη της σύγκρουσης με συγκλονιστικό ρυθμό, αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις σεξουαλικής βίας δεν διερευνώνται ούτε διώκονται ποτέ, και πολύ λίγες καταγγέλλονται καν, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Ομάδες δικαιωμάτων λένε ότι η ατιμωρησία προστατεύει και ενθαρρύνει τους δράστες, τροφοδοτώντας έναν κύκλο βιασμών και βίας που έχει επιταχυνθεί από την έξαρση των μαχών.
Φέτος, με τη σύγκρουση να ξεφεύγει από τον έλεγχο, οι εργαζόμενοι σε οργανώσεις αρωγής φοβούνται ότι μια γενιά παιδιών θα σημαδευτεί σωματικά και ψυχικά από τέτοιες επιθέσεις.
