Καλώς (;) ήλθε το πετρέλαιο

Η στατιστική πολλές φορές μπορεί να είναι παραπλανητική αν δεν ληφθούν υπόψη όλες οι παράμετροι. Ένα καλό παράδειγμα είναι η οικονομική έκρηξη στη Γουιάνα. Αν και τα στοιχεία δείχνουν ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας έχει εκτοξευθεί και προσεγγίζει τα επίπεδα των ΗΠΑ, αυτό δεν σημαίνει ότι οι πολίτες της Γουιάνας ζουν με τον ίδιο τρόπο με τους Αμερικάνους.

Από το 2015, όταν η Exxon Mobil ανακάλυψε 11 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου στις ακτές της μικρής χώρας της Λατινικής Αμερικής, η οικονομία της Γουιάνας έχει σημειώσει θεαματική ανάπτυξη. Το 2022, το ΑΕΠ της αυξήθηκε κατά 62,3%, και συνεχίζει να αυξάνεται ταχύτατα. Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Γουιάνας έχει αυξηθεί από 12.000 δολάρια το 2017 σε περίπου 80.000 δολάρια το 2024, προσεγγίζοντας τα επίπεδα των ΗΠΑ.  Συνολικά έχει πάει από 5,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019 σε 21,18 δισεκατομμύρια δολάρια σήμερα. Δηλαδή, το μέγεθος της οικονομίας έχει πολλαπλασιαστεί επί τέσσερα σε μια πενταετία χάρη στα έσοδα από το πετρέλαιο και τις ξένες επενδύσεις. Έγινε… Αμερική; Όχι.

Αν και τα έσοδα από το πετρέλαιο έχουν δημιουργήσει τεράστια ανάπτυξη, ο πλούτος δεν έχει διανεμηθεί ακόμη ευρέως στον πληθυσμό. Τα περισσότερα από τα έσοδα πηγαίνουν στους επενδυτές και στο κρατικό ταμείο της Γουιάνας. Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί αυτά τα έσοδα για επενδύσεις σε υποδομές, αλλά οι βελτιώσεις στο βιοτικό επίπεδο δεν είναι ακόμη μεγάλες.

Ορισμένοι πολίτες έχουν αρχίσει να βλέπουν θετικές αλλαγές. Έχουν βρει δουλειά στις πετρελαιοπηγές. Ωστόσο, η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού και οι ανισότητες παραμένουν προκλήσεις.

Η Γουιάνα στοχεύει να μιμηθεί την επιτυχημένη διαχείριση πετρελαίου της Νορβηγίας μέσω του κρατικού ταμείου της. Αν και έχει πολύ δρόμο μπροστά της, η οικονομική ανάπτυξη είναι εντυπωσιακή και υπόσχεται περαιτέρω βελτιώσεις στο μέλλον.

Υπάρχουν πολλά ακόμα να αλλάξουν σε αυτή την χώρα των 800.000 κατοίκων. Χρόνια φτώχειας και κακοδιαχείρισης δεν εξαφανίζονται με μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Η έλλειψη θέσεων εργασίας, ευκαιριών εκπαίδευσης και μισθών προκάλεσε περίπου το ήμισυ του πληθυσμού της χώρας να ζήσει στο εξωτερικό.

Η κυβέρνηση λέει ότι χρησιμοποιεί τα έσοδα από το πετρέλαιο για επενδύσεις σε υποδομές, όπως δρόμους, νοσοκομεία και σχολεία, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμη βελτίωση της ποιότητας ζωής.

Η Γουιάνα πάντως δεν διαθέτει αρκετό εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό για να καλύψει τις ανάγκες της ταχέως αναπτυσσόμενης βιομηχανίας πετρελαίου. Αυτό αναγκάζει τις εταιρείες να εισάγουν εργατικό δυναμικό από το εξωτερικό, με τα έσοδα να μην διανέμονται επαρκώς στους ντόπιους εργαζόμενους​.

Μπορεί κάποιος να πάει ως οικονομικός μετανάστης και να δουλέψει στις πετρελαιοπηγές της; Μπορεί, αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνά ότι οι συνθήκες διαβίωσης στη Γουιάνα μπορεί να διαφέρουν σημαντικά από αυτές σε ανεπτυγμένες χώρες. Η πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση και άλλες βασικές υπηρεσίες είναι περιορισμένη σε ορισμένες περιοχές, ιδιαίτερα εκτός των μεγάλων πόλεων όπως το Τζορτζτάουν.

Θυμίζουμε ότι η Γουιάνα έγινε ανεξάρτητη από το Ηνωμένο Βασίλειο στις 26 Μαΐου 1966. Μέχρι τότε, η Γουιάνα ήταν βρετανική αποικία γνωστή ως Βρετανική Γουιάνα. Μετά την ανεξαρτησία της, η χώρα έγινε μέλος της Κοινοπολιτείας των Εθνών. Τώρα είναι μια νεόπλουτη, αλλά έχει πολλά ακόμη να μάθει για το πως θα διαχειρίζεται τα χρήματά της…