Politica 89.8
Η Ευρώπη σε κρίση: Ο ρόλος του Τραμπ και της Ρωσίας στην αποσταθεροποίηση της Δύσης
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν, το 2007, είχε ζητήσει τη μείωση της αμερικανικής επιρροής και μια νέα ισορροπία δυνάμεων στην Ευρώπη, κάτι που τότε δεν πέτυχε. Ωστόσο, σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, στην ίδια διάσκεψη ασφαλείας, αξιωματούχοι από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται να αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας φιλορωσικής στροφής των ΗΠΑ.
Οι δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ και του αντιπροέδρου JD Vance προκάλεσαν ανησυχίες ότι οι ΗΠΑ μπορεί είτε να συμμαχήσουν με τη Ρωσία είτε να εγκαταλείψουν την Ευρώπη.
Αναλυτές εκτιμούν ότι μια τέτοια αλλαγή στάσης θα αποτελούσε για τον Πούτιν μια ιστορική νίκη, πολύ μεγαλύτερη από οποιαδήποτε επιτυχία στην Ουκρανία, σύμφωνα με τους New York Times.
«Από την αυγή του Ψυχρού Πολέμου, στα τέλη της δεκαετίας του 1940, το Κρεμλίνο ονειρευόταν να εκδιώξει την Αμερική από το ρόλο της ως ακρογωνιαίο λίθο της ευρωπαϊκής ασφάλειας», δήλωσε ο Andrew S. Weiss, αντιπρόεδρος μελετών στο Carnegie Endowment for International Peace. «Ο Πούτιν είναι σίγουρα αρκετά έξυπνος ώστε να εκμεταλλευτεί τα όποια ανοίγματα του παρέχει η νέα κυβέρνηση».
Aλλαγή στάσης των ΗΠΑ απέναντι στην Ευρώπη
Ο υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, μιλώντας στη Βαρσοβία, προειδοποίησε ότι η παρουσία των αμερικανικών στρατευμάτων, που έχει εξασφαλίσει την ειρήνη στη Δυτική Ευρώπη εδώ και 80 χρόνια, δεν είναι δεδομένη για πάντα.
Αργότερα, στη Διάσκεψη του Μονάχου, ο αντιπρόεδρος JD Vance έκανε ακόμα πιο ανησυχητικές δηλώσεις, υποστηρίζοντας ότι ο πραγματικός εχθρός δεν είναι η Ρωσία ή η Κίνα, αλλά η ίδια η Ευρώπη.
Επιτέθηκε στις ευρωπαϊκές χώρες για τις προσπάθειές τους να περιορίσουν ακροδεξιά κόμματα, μερικά από τα οποία έχουν δεσμούς με τη Ρωσία. Υποστήριξε ότι η Ευρώπη πρέπει να σεβαστεί τις επιθυμίες των ψηφοφόρων της και να σταματήσει να ελέγχει την παραπληροφόρηση με «αντιδημοκρατικές» μεθόδους, επιτρέποντας στα ακροδεξιά κόμματα να αναπτυχθούν.
Σύμφωνα με τον JD Vance, αν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φοβούνται τους ίδιους τους ψηφοφόρους τους, τότε οι ΗΠΑ δεν μπορούν να τους βοηθήσουν και ούτε και εκείνες μπορούν να προσφέρουν κάτι στους Αμερικανούς που εξέλεξαν τον ίδιο και τον Ντόναλντ Τραμπ.
Στη συνέχεια, επιτέθηκε στη Ρουμανία, όπου το συνταγματικό δικαστήριο ακύρωσε τον Δεκέμβριο τις προεδρικές εκλογές, στις οποίες φαινόταν ότι θα κέρδιζε ένας υπερεθνικιστής υποψήφιος, ο οποίος φέρεται να είχε υποστήριξη από ρωσική εκστρατεία επιρροής. Οι εκλογές προγραμματίστηκαν ξανά για τον Μάιο.
Ο JD Vance υποβάθμισε τις ανησυχίες για ξένη παρέμβαση, λέγοντας ότι αν μια δημοκρατία μπορεί να καταστραφεί από μερικές εκατοντάδες χιλιάδες δολάρια σε ψηφιακή διαφήμιση από το εξωτερικό, τότε δεν ήταν ποτέ ισχυρή εξαρχής.
Η Μόσχα, η άνοδος της ακροδεξιάς και η διασπάσει της Δύσης
Το Κρεμλίνο εδώ και χρόνια προσπαθεί να αποδυναμώσει την Ευρώπη, ενισχύοντας κόμματα που, σύμφωνα με τον JD Vance, πρέπει να αφεθούν να αναπτυχθούν.
Την ίδια μέρα που έκανε αυτές τις δηλώσεις στη Διάσκεψη του Μονάχου, ο JD Vance συναντήθηκε με τον ηγέτη του γερμανικού ακροδεξιού κινήματος, το οποίο συμμετέχει στις εθνικές εκλογές του μήνα. Με αυτόν τον τρόπο, φάνηκε να ενισχύει ένα κόμμα που η Ρωσία έχει προσπαθήσει να νομιμοποιήσει.
Η Μόσχα επιδιώκει εδώ και καιρό να διασπάσει τις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης, συνειδητοποιώντας ότι η κατάρρευση της διατλαντικής συμμαχίας εκ των έσω θα δημιουργούσε έναν κόσμο όπου η Ρωσία θα μπορούσε να ασκήσει πολύ μεγαλύτερη επιρροή.
Οι προκλήσεις της Ευρώπης
Η Ευρώπη καλείται να αντιμετωπίσει ορισμένες προκλήσεις, καθώς η Γερμανία και η Γαλλία – οι δύο μεγαλύτερες χώρες της Ε.Ε. – βρίσκονται σε κρίση ηγεσίας, εν μέρει λόγω της ανόδου πολιτικών κινημάτων που χρησιμοποιούν τη ρητορική του Τραμπ. Το 2015, αυτές οι δύο χώρες ηγήθηκαν των διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό της πρώτης εισβολής του Πούτιν στην Ουκρανία.
Το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο αποχώρησε από την Ε.Ε. με μια εκστρατεία που ο Τραμπ είχε στηρίξει δημόσια, έχει δει την επιρροή του στην ήπειρο να μειώνεται σημαντικά.
Δεν είναι σαφές πόσο μακριά θα φτάσει η προσέγγιση του Τραμπ με τον Πούτιν, και αυτή η αρχική προσέγγιση θα μπορούσε να διαλυθεί στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, οι οποίες ξεκινούν αυτή την εβδομάδα με συνάντηση εκπροσώπων των ΗΠΑ και της Ρωσίας στη Σαουδική Αραβία.
Ωστόσο, ξένοι ηγέτες στο παρελθόν έχουν καταφέρει να πείσουν τον Τραμπ να υιοθετήσει θέσεις που τους ευνοούν, και μέχρι στιγμής η Ρωσία φαίνεται να κερδίζει από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση.
Η Ευρώπη στο πιο ευάλωτο σημείο της
Το Κρεμλίνο έχει σημειώσει μια σειρά από νίκες από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο.
Λιγότερο από έναν μήνα μετά την έναρξη της δεύτερης θητείας του, ο Τραμπ έχει διαλύσει την U.S.A.I.D., την αμερικανική υπηρεσία εξωτερικής βοήθειας, την οποία η Μόσχα θεωρούσε εδώ και καιρό εχθρική.
Έχει τοποθετήσει σε θέσεις-κλειδιά αξιωματούχους που αναπαράγουν τις θέσεις του Κρεμλίνου, συμπεριλαμβανομένης της νέας επικεφαλής των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, Tulsi Gabbard.
Έχει οξύνει τις εντάσεις με την Ευρώπη, απειλώντας τους στενότερους συμμάχους των ΗΠΑ με εμπορικό πόλεμο.
Έχει ενισχύσει τον Έλον Μασκ, ο οποίος διαδίδει ψευδείς πληροφορίες που ευνοούν τη Ρωσία στο X και έχει εκφραστεί δημόσια υπέρ του γερμανικού ακροδεξιού κινήματος.
Ο Τραμπ θα έχει πλέον επιρροή – πιθανώς χωρίς την παρουσία Ευρωπαίων ηγετών – στον τρόπο με τον οποίο θα επιλυθεί η μεγαλύτερη σύγκρουση στην ήπειρο από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι αποφάσεις του θα μπορούσαν να επηρεάσουν όχι μόνο την Ουκρανία, αλλά και τη συνολική ισορροπία ασφαλείας στην Ευρώπη.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, που βλέπουν την άνοδο των ακροδεξιών λαϊκιστικών κινημάτων ως απειλή για την Ε.Ε. και την ελευθερία στην ήπειρο, ανησυχούν ιδιαίτερα, δεδομένης της φαινομενικής σύμπλευσης του Τραμπ με τον Πούτιν εναντίον τους.
«Αυτή είναι η στιγμή που είμαστε πιο ευάλωτοι», δήλωσε η Nathalie Tocci, διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων στη Ρώμη.
«Αν τελικά ο στόχος είναι η καταστροφή αυτού του εγχειρήματος», πρόσθεσε, αναφερόμενη στην Ε.Ε., «τώρα είναι η στιγμή να το κάνεις».
