Γερμανία: Kρίσιμες εκλογές την Κυριακή με την ΕΕ να κρατά την ανάσα της ενώ η ακροδεξιά δείχνει τα δόντια της

Οι πολίτες στη Γερμανία ψηφίζουν αύριο Κυριακή, μετά από μια σύντομη προεκλογική εκστρατεία, η οποία ξεκίνησε μετά την προκήρυξη πρόωρων εκλογών από τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς τον Δεκέμβριο, έχοντας στο επίκεντρο τις σταθερά κακές οικονομικές προοπτικές και τη μετανάστευση.

Κατά κοινή ομολογία οι κρίσιμες εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου, θα καθορίσουν το μέλλον όχι μόνο της Γερμανίας αλλά θα επηρεάσουν ολόκληρη την Ευρώπη.

Οι εκλογές στη Γερμανία θα διεξαχθούν με φόντο μια οικονομική αποτυχία και όχι επιτυχία, όπως συνήθως

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης της χώρας, η κεντροδεξιά Χριστιανοδημοκρατική Ένωση (CDU), θα έρθει στην πρώτη θέση με 29% των ψήφων, ακολουθούμενη από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) με 20%. Το κεντροαριστερό SPD του Όλαφ Σολτς προβλέπεται να λάβει 16% και ακολουθούν οι Πράσινοι με 13%.

Κρίσιμες κάλπες

Οι εκλογές στη Γερμανία θα διεξαχθούν με φόντο μια οικονομική αποτυχία και όχι επιτυχία, όπως συνήθως. Η γερμανική οικονομία συρρικνώθηκε το 2023 και ξανά το 2024. Φαίνεται πιθανό να παραμείνει σε ύφεση και φέτος. Εμφανίζει τη μεγαλύτερη περίοδο οικονομικής στασιμότητας από την πτώση του Χίτλερ, το 1945 και όποιος αναδειχθεί καγκελάριος θα αντιμετωπίσει επιλογές πολύ παρόμοιες με εκείνες που αντιμετωπίζει ο Κιρ Στάρμερ στην Βρετανία.

Οι λόγοι για την παρακμή της Γερμανίας μπορούν εύκολα να ερμηνευθούν, εξηγεί ο Guardian. Η εξάρτηση της Γερμανίας από τη ρωσική ενέργεια σήμαινε ότι οι τιμές εκτοξεύτηκαν στα ύψη μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Η τρικομματική κυβέρνηση συνασπισμού του Ολαφ Σολτς, που βρίσκεται στην εξουσία από το 2021, έχει περιορίσει αυτή την εξάρτηση, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παράγουν πλέον το 60% της γερμανικής ενέργειας, αλλά δεν την ισορρόπησε εντελώς. Οι γερμανικές εξαγωγές αυτοκινήτων έχουν γίνει πιο ακριβές, ενώ η Κίνα έχει σημειώσει άνοδο στην παραγωγή φθηνότερων ηλεκτρικών οχημάτων. Παράλληλα, επίκειται πόλεμος δασμών με τις ΗΠΑ.

Μια νίκη για το CDU-CSU του Φρίντριχ Μερτς, θα είναι πολύ σημαντική, παρότι ένα ποσοστό κάτω από το ψυχολογικό όριο του 30% θα συνιστά τρομακτική πτώση σε σχέση με το 42% της Μέρκελ το 2013. Θα έδειχνε, όμως, ότι μπορεί να κρατηθεί η γραμμή ενάντια στον λαϊκισμό της Ακροδεξιάς, κάτι που σύμφωνα με τον Guardian, είναι ακόμη πιο σημαντικό μετά την «καταστροφή» των γαλλικών εκλογών. Θα είναι επίσης ψήφος εμπιστοσύνης, αν και σχετικά αδύναμη, προς ένα από τα λίγα εναπομείναντα μεγάλα κόμματα της Κεντροδεξιάς στην Ευρώπη. Στη Γαλλία και τη Βρετανία οι συντηρητικοί έχουν υποστεί όχι απλώς ήττες, αλλά κανονική κατάρρευση. Επίσης, θα ήταν μια ήττα για εκείνους, όπως ο Ελον Μασκ και ο Τζέι Ντι Βανς, που έχουν προωθήσει ενεργά το AfD από το εξωτερικό.

Ο Φρίντριχ Μερτς

Χαλάρωση του φρένου χρέους;

Με τη Γερμανία σε ουσιαστική ύφεση μετά τη συρρίκνωση της οικονομίας για δύο συνεχόμενα χρόνια, το 2023 και το 2024 – και μόνο για τρίτη φορά από τη δεκαετία του 1950 – η επανεκκίνηση της ανάπτυξης και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου είναι ένα κορυφαίο θέμα. Κάθε ένα από τα μεγάλα κόμματα έχει υποσχεθεί να αναζωογονήσει την οικονομία, με πολιτικές είτε για μείωση των φόρων είτε για δραστική αύξηση των δαπανών για την άντληση υψηλών προδιαγραφών ανάπτυξης. Ωστόσο, αυτές οι δαπανηρές επιλογές είναι πιθανό να απαιτήσουν χαλάρωση του φρένου χρέους, που εισήχθη το 2009 από την Άγγελα Μέρκελ και υποχρεώνει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να περιορίσει τον ετήσιο δανεισμό στο 0,35% του ΑΕΠ.

Το CDU είχε υποσχεθεί στο μανιφέστο του να τηρήσει το φρένο χρέους, ή schuldenbremse. Όμως ο Μερτς έχει δηλώσει προθυμία να μεταρρυθμίσει την πολιτική αυτή χάριν της ανάπτυξης. Ωστόσο η Μέρκελ, η προηγούμενη καγκελάριος του CDU, της οποίας οι διαδοχικές κυβερνήσεις απαίτησαν βαθιά λιτότητα από άλλες χώρες της Ευρωζώνης κατά τη διάρκεια της κρίσης του δημοσίου χρέους της δεκαετίας του 2010- ζήτησε να εγκαταλειφθεί.

Οι επικριτές του κόφτη λένε ότι η λιτότητα στις φορολογικές αποφάσεις και τις δαπάνες συνέβαλε στην άνοδο της ακροδεξιάς καθώς τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος επλήγησαν σκληρά. Τρόμαξε επίσης τον συνασπισμό του Σολτς, εν μέσω σκληρών μαχών για τρύπες πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ στον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό, ανοίγοντας το δρόμο για τις εκλογές αυτής της Κυριακής.

Όλαφ Σολτς και Φρίντριχ Μερτς

Ο παράγοντας Τραμπ και η Ουκρανία

Με τα κράτη της ΕΕ να δέχονται πιέσεις για αύξηση των αμυντικών δαπανών, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ εξαφανίζει την παγκόσμια τάξη δεκαετιών, η Γερμανία ειδικότερα θα πρέπει να αλλάξει την προσέγγισή της. Η χώρα δαπανά ιστορικά λιγότερα από το 2% του ΑΕΠ που πρέπει να δαπανούν οι χώρες του ΝΑΤΟ για την άμυνα. Ενώ δήλωσε ότι πέτυχε τον στόχο το 2024, υπολείπεται των εκκλήσεων του Τραμπ για δαπάνες έως και 5%.

Οι αναλυτές λένε ότι μια νέα κυβέρνηση θα μπορούσε να το παρακάμψει αυτό χρησιμοποιώντας οχήματα ειδικού σκοπού που προορίζονται για μακροπρόθεσμες επενδύσεις, τα οποία θα εξαιρούνται από τους λογαριασμούς για τον κανόνα του χρέους, αναφέρει ο Guardian. Οι αμυντικές δαπάνες θα μπορούσαν επίσης να εξαιρεθούν. Τα κράτη μέλη της ΕΕ διερευνούν επίσης την επιλογή κοινών αμυντικών ομολόγων ή μια ρήτρα διαφυγής από το «Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης» του μπλοκ, το οποίο τηρεί σήμερα η Γερμανία, το οποίο περιορίζει τα κρατικά ελλείμματα στο 3% του ΑΕΠ και το χρέος κάτω από το 60%

Ωστόσο, το φρένο μπορεί να χρειάζεται περαιτέρω χαλάρωση για να αντιμετωπίσει ένα κοκτέιλ οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η γερμανική οικονομία – συμπεριλαμβανομένης της ακραίας πίεσης στην παραδοσιακά κυρίαρχη βιομηχανική βάση της χώρας, της παραπαίουσας εγχώριας ζήτησης και του αυξανόμενου ανταγωνισμού από τους Κινέζους κατασκευαστές. Η απειλή του Τραμπ να πλήξει την ΕΕ με δασμούς θα επιτείνει περαιτέρω τη συμπίεση.

Στα διακυβεύματα των εκλογών της Κυριακής, ως εκ τούτου, είναι και τα μεγάλα διεθνή θέματα, από το νέο κεφάλαιο στις ευρωατλαντικές σχέσεις μετά την ανοιχτή πλέον επίθεση της Ουάσινγκτον στην Ευρώπη, μέχρι τη συνέχιση της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς τύπου Taurus, κάτι που προκρίνει ο Φρίντριχ Μερτς,  μέχρι μια μελλοντική αποστολή Γερμανών στρατιωτών στην Ουκρανία, στο πλαίσιο ειρηνευτικής αποστολής.

Μετανάστευση

Βασικό θέμα των εκλογών είναι και αυτό της μετανάστευσης. Μια σειρά επιθέσεων στις οποίες ο ύποπτος ήταν μετανάστης έχει ωθήσει στο προσκήνιο το θέμα αυτό, με την πλειοψηφία των κομμάτων να έχει έχει μετατοπιστεί προς τα δεξιά με διακηρύξεις για αυστηρότερους ελέγχους στα σύνορα.

Ο Μερτς μάλιστα προκάλεσε τεράστιες διαμαρτυρίες όταν το AfD υποστήριξε το νομοσχέδιό του που επιτρέπει στη Γερμανία να γυρίζει τους αιτούντες άσυλο και άλλους μετανάστες στα σύνορά της. Προκάλεσε και μια σπάνια παρέμβαση από τη Μέρκελ, η οποία είπε ότι ο Μερτς γκρέμισε το ιστορικό τείχος προστασίας ενάντια στην ακροδεξιά υποστήριξη.

Πολλοί Γερμανοί εξάλλου, τάσσονται κατά των διωγμών των μεταναστών που ευαγγελίζεται το AfD και επιμένουν πως χωρίς μετανάστες η χώρα θα αντιμετωπίσει χειρότερο έλλειμμα από αυτό που τα τελευταία χρόνια βρίσκει μπροστά της η Βρετανία μετά το Brexit.

Σύμφωνα δε με έρευνα Ινστιτούτου ifo που εδρεύει στο Μόναχο, η αύξηση του αριθμού των μεταναστών δεν σημαίνει και άνοδο των επιπέδων εγκληματικότητας. Δεν βρίσκουμε καμία σχέση μεταξύ του αυξανόμενου ποσοστού αλλοδαπών σε μια περιοχή και του τοπικού επιπέδου της εγκληματικότητας», είπε ο ερευνητής του ifo, Ζαν-Βίκτορ Αλιπούρ. «Τα αποτελέσματα συνάδουν με τα ευρήματα διεθνούς έρευνας, σύμφωνα με την οποία η μετανάστευση δεν έχει συστηματική επίδραση στην εγκληματικότητα στη χώρα υποδοχής», πρόσθεσε.

Κλίμα πόλωσης

Η ταραγμένη προεκλογική περίοδος στη Γερμανία κλείνει έτσι, όπως ουσιαστικά ξεκίνησε η θητεία της απερχόμενης κυβέρνησης Σολτς: με τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις ιστορικές ανακατατάξεις που αυτός επέφερε και με έντονη οικονομική πίεση σε μεγάλα στρώματα της γερμανικής κοινωνίας: Τότε, πριν τρία χρόνια, εξαιτίας της πανδημίας, σήμερα εξαιτίας της ύφεσης, των υψηλών ενοικίων, των υψηλών κοινωνικών εισφορών και της μισθολογικής στασιμότητας, σημειώνει η DW.

Συνδικάτα εργαζομένων και ενώσεις βιομηχάνων απευθύνουν έκκληση για σταθερότητα την επόμενη μέρα, που προδιαγράφεται εξίσου δύσκολη, ακόμα και με μεγάλο συνασπισμό πρώτου και τρίτου κόμματος, δεδομένου ότι στη μέση πάντα θα υπάρχει το ισχυρό φρένο της Ακροδεξιάς αξιωματικής αντιπολίτευσης, με άλλα λόγια μιας ενδυναμωμένης και με ισχυρή κοινοβουλευτική εντολή Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AFD).

Σήμερα αναμένονται και μαζικές διαδηλώσεις κατά της Ακροδεξιάς, με μεγαλύτερη στο Αμβούργο. Εκεί οι αρχές αναμένουν στους δρόμους έως και 65.000 διαδηλωτές, λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες.