ΕΕ-ΗΠΑ: Ποια είναι τα  τέσσερα πιο αδύναμα σημεία της Ευρώπης απέναντι στην προεδρία του Τραμπ

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συγκεντρώνονται σήμερα στη Βουδαπέστη και θα προσπαθήσουν να βρουν τρόπο να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις που θέτει η επάνοδος του Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ.

Το καθήκον τους δεν είναι εύκολο. Πόσο μάλλον όταν η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, βιώνει νέους κλυδωνισμούς. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς απέλυσε χθες τον υπουργό Οικονομικών του Κρίστιαν Λίντνερ και ανακοίνωσε ψήφο δυσπιστίας για τον Ιανουάριο, προαναγγέλλοντας  το πρόωρο τέλος του κυβερνητικού συνασπισμού του και αφήνοντας ένα κενό στην καρδιά της Ευρώπης αυτή την κρίσιμη στιγμή.

Εν μέσω αυτών των εξελίξεων οι συνεδριάσεις των Ευρωπαίων ηγετών στη Βουδαπέστη, μόνο ανέμελες δεν προβλέπονται.

Tα προβλήματα που καλούνται να διαχειριστούν είναι πολλά. Ωστόσο οι βασικότερες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει η ΕΕ υπό τον Τραμπ συνοψίζονται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: κλιματική πολιτική, εμπόριο, πόλεμος στην Ουκρανία, ασφάλεια και άμυνα.  Οι Financial Times μεταφέρουν το κλίμα από τη Βουδαπέστη.

Κλιματική πολιτική

Όπως ανακοίνωσε χθες το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο για το κλίμα Copernicus, είναι «πρακτικά βέβαιο» ότι η φετινή χρονιά θα είναι η θερμότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, ξεπερνώντας το ρεκόρ του 2023.  Αλλά η νίκη του Τραμπ μπορεί κάλλιστα να αφήσει την ΕΕ να παλεύει μόνη της στη μάχη ενάντια στην κλιματική αλλαγή.

Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα αποσύρει και πάλι τις ΗΠΑ από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα – που έχει στόχο να συγκρατήσει την υπερθέρμανση του πλανήτη στα όρια του 1,5 βαθμού Κελσίου.

Ο Τραμπ είναι επίσης πρόθυμος να προχωρήσει σε περεταίρω εκμετάλλευση των ορυκτών καυσίμων, αψηφώντας τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας για σταδιακή μείωσης της χρήσης τους.

Εξάλλου το προεκλογικό του σύνθημα ήταν «drill  baby, drill» (τρύπησε μωρό μου, τρύπησε)  αναφερόμενος στα έργα εξόρυξης υδρογονανθράκων, ιδίως στο διαβόητο και άκρως επικίνδυνο fracking.

Στον αντίποδα, η ΕΕ έχει από τους πιο φιλόδοξους στόχους για το κλίμα παγκοσμίως και είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης των δράσεων ενάντια στην κλιματική αλλαγή.

Αλλά η οικονομία της υποφέρει επίσης από την πολύπλοκη γραφειοκρατία και τις υψηλές τιμές της ενέργειας.

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ έδειξαν χθες ένα γενναίο πρόσωπο. Η δράση για το κλίμα θα πρέπει να εξακολουθεί να θεωρείται «θέμα ασφάλειας αλλά και ευκαιρίας τόσο για την Ευρώπη όσο και για τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ένας από αυτούς.

Αλλά πολλοί ανησυχούν ότι οι ακροδεξιές κυβερνήσεις στην ΕΕ μπορεί να ενθαρρυνθούν από μια προεδρία Τραμπ να πολεμήσουν σκληρότερα κατά των κλιματικών στόχων του ευρωπαϊκού μπλοκ, ιδίως αν οι αμερικανικές επιχειρήσεις δεν εμποδίζονται από αντίστοιχους περιορισμούς.

Εμπόριο

Η Ευρώπη είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στα σχέδια οικονομικής πολιτικής του Τραμπ, καθώς οι ΗΠΑ αντιπροσώπευαν πέρυσι το ένα πέμπτο των συνολικών εξαγωγών του μπλοκ, σύμφωνα με τη Eurostat. Ο Τραμπ θέλει να μειώσεις το εμπορικό έλλειμμα των 158 δισ. ευρώ που έχουν οι ΗΠΑ με την ΕΕ και σχεδιάζει να επιβάλλει οριζόντιους δασμούς 20% στις εισαγωγές από την ΕΕ.

Η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιρλανδία είναι οι χώρες της ΕΕ με το υψηλότερο επίπεδο εξαγωγών προς τις ΗΠΑ και θα επηρεαστούν περισσότερο.

Σύντομα θα αρχίσουν φρενήρεις συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων της ΕΕ και της μεταβατικής ομάδας του Τραμπ σχετικά με το πώς μπορούν να αποφευχθούν οι δασμοί, με ένα πιθανό μείγμα καρότου και μαστίγιου.

Ο επερχόμενος επίτροπος εμπορίου της ΕΕ Μάρος Σέφτσοβιτς δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι θα συνεργαστεί με τον νικητή των αμερικανικών εκλογών, αλλά θα «υπερασπιστεί τα συμφέροντά μας».

Πόλεμος στην Ουκρανία

Η Ουκρανία είναι πιθανό να είναι το πρώτο «γεωπολιτικό θύμα» του Τραμπ.

Στην προεκλογική του εκστρατεία ο Τραμπ υποσχέθηκε να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία πριν από την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου. Ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι θα αναγκάσει το Κίεβο να αποδεχθεί όρους που έχει απορρίψει ως επαχθείς, όπως η παραχώρηση εδαφών στη Ρωσία.

Έχει τη δύναμη να το κάνει; Η απάντηση είναι θετική, εφόσον ως πρόεδρος των ΗΠΑ θα κρατά στα χέρια του, σε μεγάλο βαθμό, τη μοίρα της Ουκρανίας.

Μια πανευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας θα κόστιζε 500 δισ. ευρώ, 50% περισσότερο από ό,τι δαπανούν όλες οι χώρες της ΕΕ για άμυνα κάθε χρόνο

Το Κίεβο εξαρτάται από τη στρατιωτική, οικονομική και διπλωματική υποστήριξη των ΗΠΑ, μεγάλο μέρος της οποίας ο Λευκός Οίκος μπορεί να σταματήσει ή να περιορίσει. Μπορεί επίσης να ενεργοποιήσει εκτελεστικά διατάγματα για την άρση των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.

Κάποιοι εξακολουθούν να ελπίζουν ότι αυτό ήταν απλώς ένα προεκλογικό σύνθημα, αλλά τα σημάδια δείχνουν ότι ακόμη και το Κίεβο αναγνωρίζει τη νέα πραγματικότητα: Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι χθες χαιρέτισε την ικανότητα του Τραμπ να φέρει «μια δίκαιη ειρήνη» στη χώρα του.

Η άμυνα της ΕΕ

Εάν ο Τραμπ αναστείλει τη βοήθεια προς την Ουκρανία, το βάρος θα πέσει στην Ευρώπη.

Ευρωπαίοι αξιωματούχοι παραδέχονται ότι δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις αμερικανικές αποστολές πολεμικού υλικού στην Ουκρανία, καθώς οι ΗΠΑ έχουν πολύ μεγαλύτερα αποθέματα όπλων.

Θεωρούν ωστόσο ότι μπορούν να βρεθούν κονδύλια για όπλα, αν και πρόκειται για μια δύσκολη πολιτικά απόφαση.

Όμως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει τώρα η Ευρώπη δεν είναι η Ουκρανία, αλλά η δική της ασφάλεια και άμυνα. Ο Τραμπ έχει απειλήσει ότι θα αφήσει τη Ρωσία να κάνει «ό,τι διάολο θέλει» στους Ευρωπαίους συμμάχους του ΝΑΤΟ που θεωρεί ότι δεν πληρώνουν αρκετά για τη δική τους άμυνα.

Παράλληλα έχει πει επανειλημμένα ότι σχεδιάζει να αποσύρει αμερικάνικα στρατεύματα και όπλα από την Ευρώπη.

Αν αυτό συμβεί, τότε το κόστος για να αναπληρωθεί η απώλεια θα είναι αστρονομικό.

Μια πανευρωπαϊκή ασπίδα αεράμυνας, για παράδειγμα, θα κόστιζε 500 δισ. ευρώ, δήλωσε χθες ο νέος επίτροπος άμυνας της ΕΕ Άντριους Κουμπίλιους. Πρόκειται για 50% περισσότερα χρήματα από ό,τι δαπανούν συνολικά όλες οι  χώρες της ΕΕ για την άμυνα κάθε χρόνο, πρόσθεσε.

«Θα πρέπει να αναλάβουμε όλο και περισσότερες ευθύνες στους ώμους μας. Πρέπει να ξοδεύουμε περισσότερα … εξαιτίας του Πούτιν», δήλωσε ο Κουμπίλιους.

Χαράς ευαγγέλια για τους εμπόρους όπλων, κακά μαντάτα για τους λαούς.

---