Politica 89.8
Το μισό χρόνο δουλεύουμε για την Εφορία – «Φορολογική δουλεία» στην Ελλάδα
Συνολικά 178 ημέρες εργάστηκαν οι Έλληνες το 2019, μόνο και μόνο για να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους προς το Δημόσιο.
Η ημέρα «Φορολογικής Ελευθερίας» ήταν πέρυσι στις 28 Ιουνίου και σε σχέση με το 2018, τα στοιχεία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών-Μάρκος Δραγούμης (ΚΕΦΙΜ) δείχνουν βελτίωση κατά τρεις ημέρες, καθώς το 2018 δουλέψαμε μόνο και μόνο για να πληρώσουμε φόρους και εισφορές, 181 ημέρες.
Η χειρότερη επίδοση της Ελλάδας ως προς την Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας σημειώθηκε το 2016, όταν χρειάστηκαν 182 ημέρες εργασίας για να χρηματοδοτηθούν οι ανάγκες του κράτους.
Όπως σημειώνει το ΚΕΦίΜ, «Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας είναι η μέρα που οι Έλληνες φορολογούμενοι θα απελευθερώνονταν από το βάρος των φόρων, αν με τα χρήματα που κέρδιζαν από την εργασία τους έπρεπε, πριν καλύψουν τις δικές τους ανάγκες, να αποπληρώσουν πρώτα τις υποχρεώσεις τους προς το κράτος».
Ωστόσο η σημαντική μείωση του χρονικού διαστήματος για τον «εορτασμό» της Ημέρας Φορολογικής Ελευθερίας φαίνεται ότι θα αργήσει, με το οικονομικό επιτελείο να καλλιεργεί ήδη κλίμα και να προετοιμάζει το έδαφος ότι οι μειώσεις φόρων και εισφορών που σχεδίαζε -και προεκλογικά είχε υποσχεθεί- θα είναι πολύ μικρότερες και θα απλωθούν σημαντικά στο χρόνο, λόγω της πανδημίας και των τεράστιων κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας.
Ενδεικτικές οι δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, Χρήστου Σταϊκούρα που μίλησε για την κατάρτιση του πιο δύσκολου προϋπολογισμού το 2021 λόγω της πανδημίας, επισημαίνοντας χαρακτηριστικά ότι «με τόσο μεγάλη αβεβαιότητα είναι πολύ δύσκολο να στοιχειοθετήσεις συγκεκριμένες πολιτικές με χαρακτηριστικά μονιμότητας».
Ο υπουργός σημειώνοντας πως «δεν γνωρίζουμε πόσο θα διαρκέσει η υγειονομική κρίση», φρόντισε ωστόσο να προσθέσει ότι «στον προϋπολογισμό θα ενσωματωθούν οι μέγιστες δυνατές παρεμβάσεις για τον περιορισμό των συνεπειών σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις και εάν είναι εφικτό- όπου είναι εφικτό- να υπάρχουν και παρεμβάσεις στη φορολογική πολιτική με μειώσεις φόρων».
Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο πρόεδρος του ΚΕΦίΜ Αλέξανδρος Σκούρας: «Την καλή αρχή του 2019, όταν η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας ήρθε 3 ημέρες νωρίτερα σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ανέκοψε φέτος η έκτακτη συνθήκη της πανδημίας, που ανέτρεψε σχεδιασμούς και επέβαλε τη δική της πραγματικότητα».
» Το σίγουρο είναι πως η ανάγκη να ξαναμπεί η χώρα μας με αποφασιστικότητα στον δρόμο της περαιτέρω μείωσης φόρων και εισφορών παραμένει επιτακτική, ιδιαίτερα μάλιστα σήμερα, που η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και η ισχυρή βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας μας είναι η αναγκαία προϋπόθεση για την ανακούφιση των συνεπειών της νέας αυτής κρίσης στα νοικοκυριά και στην επιχειρηματικότητα».
Πληρώνουμε για φόρους διπλάσιο ποσό από ό,τι για κάλυψη βασικών αναγκών
Η έρευνα δείχνει πως η συνολική επιβάρυνση πολιτών και επιχειρήσεων από φόρους και εισφορές το 2019 (76,5 δισ. ευρώ) είναι σχεδόν διπλάσια από το ποσό που κατέβαλαν τα νοικοκυριά την προηγούμενη χρονιά (43,1 δισ. ευρώ το 2018) για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών (διατροφή, ένδυση, στέγαση, οικιακά αγαθά, μεταφορές και επικοινωνίες).
Αναλυτικά, σύμφωνα με τα ευρήματα της φετινής μελέτης του ΚΕΦίΜ, το 2019 οι Ελληνίδες και οι Έλληνες εργάστηκαν 178 από τις 365 μέρες του χρόνου, για να πληρώσουν φόρους και εισφορές στο κράτος -τρεις ημέρες λιγότερο απ’ ό,τι το 2018. Η ετήσια αυτή μείωση αποτελεί ρεκόρ δεκαετίας, καθώς αντίστοιχη μεταβολή είχε να σημειωθεί από τη διετία 2008-2009 (από 150 σε 147 ημέρες).
Τα κύρια ευρήματα της φετινής έρευνας:
▶ Το 2019, η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας για την Ελλάδα ήταν η 28η Ιουνίου. Από τις 365 ημέρες του χρόνου, εργαστήκαμε τις 178 μόνο για να πληρώσουμε φόρους και εισφορές στο κράτος, τρεις ημέρες λιγότερο απ’ ό,τι το 2018.
Η ετήσια αυτή μείωση αποτελεί ρεκόρ δεκαετίας, καθώς αντίστοιχη μεταβολή είχε να σημειωθεί από τη διετία 2008-2009 (από 150 σε 147 ημέρες).
▶ Η συνολική επιβάρυνση πολιτών και επιχειρήσεων από φόρους και εισφορές το 2019 (76,5 δισ. ευρώ) είναι σχεδόν διπλάσια από το ποσό που κατέβαλαν τα νοικοκυριά την προηγούμενη χρονιά (43,1 δισ. ευρώ το 2018) για την κάλυψη των βασικών τους αναγκών (διατροφή, ένδυση, στέγαση, οικιακά αγαθά, μεταφορές και επικοινωνίες).
▶ Σύμφωνα με τις αρχικές προβλέψεις του προϋπολογισμού του 2020 -πριν δηλαδή ξεσπάσει η πανδημία-, η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας επρόκειτο φέτος να είναι η 27η Ιουνίου, δηλαδή μία ημέρα λιγότερη απ’ ό,τι το 2019.
Ωστόσο, η αναμενόμενη μεγάλη μεταβολή των μεγεθών της ελληνικής οικονομίας ακυρώνει εκ των πραγμάτων κάθε πρόβλεψη που βασίζεται στον προϋπολογισμό.
Το ΚΕΦίΜ θα υπολογίσει την Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας για το 2020 απολογιστικά, βάσει των σχετικών δημοσιονομικών στοιχείων όπως αυτά θα διαμορφωθούν στην πράξη.
▶ Το κράτος δαπάνησε το 2018 το 40,5% των συνολικών του εσόδων στην κοινωνική προστασία. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χρημάτων (28,1% των συνολικών εσόδων) αφορούσε συντάξεις γήρατος. Το ποσοστό αυτό είναι το μεγαλύτερο σε όλες τις χώρες της ΕΕ, 6,1 ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
▶ Η χειρότερη επίδοση της Ελλάδας ως προς την Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας σημειώθηκε το 2016, όταν χρειάστηκαν 182 ημέρες εργασίας για να χρηματοδοτηθούν οι ανάγκες του κράτους.
Η πρόβλεψη για την Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας του 2020 πριν την πανδημία
Στον Προϋπολογισμό του 2020, που ψηφίστηκε στην Ελληνική Βουλή τον Δεκέμβριο του 2019, η κυβέρνηση προέβλεπε φορολογικά έσοδα συνολικού ύψους €78 δις. Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα από έμμεσους φόρους εκτιμώνταν στα €31,6 δις, τα έσοδα από άμεσους φόρους στα €19,5 δις, ενώ οι ασφαλιστικές εισφορές θα έφθαναν τα €26,8 δις. Αντιστοίχως, το Καθαρό Εθνικό Εισόδημα προβλεπόταν να ανέλθει στα €161,9 δις.
Από τη διαίρεση των φορολογικών εσόδων με το εκτιμώμενο Καθαρό Εθνικό Εισόδημα προκύπτει πως η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας για το 2020 θα ήταν η 27η Ιουνίου.
Ωστόσο, η ενσκύψασα πανδημία του COVID-19 προβλέπεται να προκαλέσει σημαντική μείωση του ΑΕΠ, η οποία σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική μπορεί να κυμανθεί από -4,4% (ήπιο σενάριο) έως και -9,4% (δυσμενές σενάριο)1. Η εξέλιξη αυτή, σε συνδυασμό με την τεράστια μεταβολή των φορολογικών εσόδων μετά τα δημοσιονομικά μέτρα που ήδη ελήφθησαν και πρόκειται να ληφθούν, ακυρώνουν την προοπτική της έστω και κατά προσέγγισης επιβεβαίωσης των προβλέψεων του ψηφισμένου προϋπολογισμού και συνεπώς καθιστούν άνευ πρακτικού νοήματος την πρόβλεψη της Ημέρας Φορολογικής Ελευθερίας για το τρέχον έτος.
Βεβαίως, η Ημέρα Φορολογικής Ελευθερίας για το 2020 θα υπολογιστεί από το ΚΕΦίΜ απολογιστικά βάσει των στοιχείων για τα δημόσια έσοδα και το Καθαρό Εθνικό Εισόδημα όπως αυτά θα εξελιχθούν στην πράξη και αμέσως μόλις δημοσιευθούν.
