Ταμείο Ανάκαμψης: Οι γκρίζες ζώνες και η σκληρή μάχη που προμηνύουν οι πρώτες αντιδράσεις

Με την πρότασή της για το Ταμείο Ανάκαμψης ύψους 750 δισ. ευρώ η Κομισιόν είναι αδιαμφισβήτητο ότι ανοίγει νέο κεφάλαιο στην ιστορία της  ΕΕ, κάνοντας βήμα υπέρβασης και καταφέροντας γερό χτύπημα στο ταμπού της μη αμοιβαιοποίησης του χρέους και ανάληψης κινδύνων από κοινού. Επίσης προτείνει επιχορηγήσεις, αν και η πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προσπάθησε να συμβιβάσει τα πράγματα με το μεικτό σχέδιο δανείων/επιχορηγήσεων- ενώ σταματά να αντιμετωπίζει του αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες και τα Σύμφωνα Σταθερότητας ως Ευαγγέλιο.

Ακριβώς αυτοί είναι και οι λόγοι που αναμένεται να «πολεμήσουν» την πρότασή της οι οπαδοί του δόγματος της λιτότητας, της πειθαρχίας και των «εθνικών λύσεων».

Οι γκρίζες ζώνες που υπάρχουν στην πρόταση, και αφορούν κυρίως τους όρους και τις προϋποθέσεις που θα συνοδεύουν τα κεφάλαια που εισηγείται η Κομισιόν να δοθούν σε κάθε κράτος-μέλος, είναι αυτό που τρομάζει τους υποστηρικτές και ευνοημένους της πρότασης και ταυτόχρονα αυτό που καθησυχάζει τους επικριτές της αφού τους δίνει περιθώριο για αλλαγές και καίριες παρεμβάσεις.

Οι σκληροί του Βορρά δεν έχουν πει ακόμη την τελευταία λέξη τους που μπορεί να μετατρέψει τους χθεσινούς πανηγυρισμούς και τα γέλια σε κλάματα, προειδοποιούν οι απαισιόδοξοι.

Ήδη οι αντιδράσεις από τις δύο «αντιμαχόμενες» πλευρές είναι ενδεικτικές της σκληρής μάχης που θα ακολουθήσει. Το ενδιαφέρον δε είναι ότι στα περισσότερα κράτη-μέλη υπάρχουν και αντιδράσεις από την εσωτερική πολιτική σκηνή που οι ηγεσίες τους καλούνται να αντιμετωπίσουν.

Η έμπειρη Μέρκελ προειδοποίησε ήδη από χθες για δύσκολες διαπραγματεύσεις, ενώ μετά το πρώτο 24ωρο που η πρόταση της Κομισιόν έπεσε στο τραπέζι πολλοί μιλούν και για μαραθώνιες διαπραγματεύσεις που στο καλό σενάριο θα διαρκέσουν ως τον Ιούλιο και στο κακό μπορεί να τραβήξουν και ως το τέλος του χρόνου.

 

Τους φόβους αυτούς επιβεβαιώνει η επιμονή των αξιωματούχων της Κομισιόν να τονίζουν δοθείσης ευκαιρίας πόσο σημαντικό είναι να υπάρξει το ταχύτερο δυνατό συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης και τον Ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό.

Μάλιστα προκειμένου να επισπεύσει τις διαδικασίες η πρόεδρος της Κομισιόν έστειλε σήμερα μήνυμα στους σκληρούς του Βορρά αποκαλύπτοντας την «πολύ καλή και στενή επαφή» με τον καγκελάριο της Αυστρίας, που άσκησε επιρροή στην διαμόρφωση του προγράμματος, την ίδια στιγμή που παραδέχθηκε ότι θα υπάρξουν περαιτέρω συζητήσεις ως προς το ύψος του Ταμείου Ανάκαμψης και πόσα θα είναι επιχορηγήσεις και πόσα δάνεια.

Οι γκρίζες ζώνες της πρότασης

Με τέτοιες αποκαλύψεις και παραδοχές είναι φυσικό να «ζώνουν τα φίδια» τις χώρες του πιο αδύναμου Νότου που σύμφωνα με την αρχική πρόταση της Κομσιόν, όπως αυτή κατατέθηκε χθες, αναμένουν να πάρουν σημαντική βοήθεια και στήριξη.

Με δεδομένο όμως ότι τίποτα δεν έχει κλειδώσει ακόμη ούτε ως προς τον τρόπο και τους όρους που θα δοθούν τα χρήματα, ούτε ως προς το τελικό μείγμα και την αναλογία επιδοτήσεων και δανείων η προσγείωσή τους στην πραγματικότητα μπορεί να είναι βίαιη.

Στις γκρίζες ζώνες της πρότασης οι αναλυτές αναφέρουν καταρχάς το εάν η διάθεση επιχορηγήσεων θα συνοδεύεται και από σύναψη δανείου, κάτι που θα δέσμευε περισσότερο τη χώρα-λήπτη και θα καθιστούσε πιο εύκολο τον έλεγχό της αξιοποίηση των χρημάτων που πήρε.

Αδιευκρίνιστο παραμένει επίσης ποιες δεσμεύσεις σε επίπεδο πολιτικών θα συνεπάγεται η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης. Εδώ, ήδη στην πρόταση της Κομισιόν αναφέρεται πως όποια χώρα καταθέτει αίτηση χρηματοδότησης θα πρέπει να υποβάλει και συγκεκριμένο σχέδιο «δημοσίων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων» οι οποίες θα διασφαλίζουν «την ανθεκτικότητα των οικονομιών της ΕΕ» σε πιθανές μελλοντικές κρίσεις.

«Τα σχέδια θα πρέπει να καθορίζουν μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που εντοπίζονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ιδίως εκείνων που σχετίζονται με την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση» προστίθεται.

Η διατύπωση αυτή -αν και προσεκτική- παραπέμπει στην δέσμευση επί συγκεκριμένων δημοσιονομικών πολιτικών, οι οποίες θα εγκρίνονται και θα παρακολουθούνται.

Ο μεγαλύτερος δε κίνδυνος οι γκρίζες αυτές ζώνες να καταλήξουν σε διακεκαυμένη ζώνη για τον Νότο είναι ότι η τελική συμφωνία θα είναι προϊόν συμβιβασμού με τους σκληρούς της Ευρώπης – Αυστρία, Σουηδία, Ολλανδία και την Δανία, ενώ μην ξεχνάμε ότι ούτε η Γερμανία πετάει τη σκούφια της να «πληρώσει» τον Νότο.

Ξεκίνησαν οι εσωτερικές αντιδράσεις στη Γερμανία

Υποστήριξη αλλά και κριτική για το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ από τα γερμανικά κόμματα στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο

Τα σχέδια για ένα ευρωπαϊκό αναπτυξιακό πρόγραμμα μετά την κρίση του κορονοϊού βρίσκουν μεγάλη αποδοχή στο ομοσπονδιακό κοινοβούλιο (Bundestag), όπως προκύπτει σαφώς από την σχετική σημερινή συζήτηση. Αντίθετο είναι το (ακροδεξιό) κόμμα Εναλλακτική για την Γερμανία (AfD), ενώ επί μέρους κριτική άσκησε το Φιλελεύθερο κόμμα της Γερμανίας (FDP).

Ο αναπληρωτής εκπρόσωπος της κοινοβουλευτικής ομάδας του Φιλελεύθερου Κόμματος της Γερμανίας (FDP) Αλεξάντερ Γκραφ Λάμπσντορφ προέτρεψε την Ε.Ε. «να προσδιορίσει προηγουμένως τις ακριβείς ανάγκες (των χωρών οι οποίες θα λάβουν την βοήθεια). Επιπλέον, θα πρέπει η χρήση των εν λόγω κονδυλίων να μην αφεθεί στην απόλυτη δικαιοδοσία των εθνικών κυβερνήσεων, ενώ το πρόγραμμα να μπορεί να ισχύσει μεσοπρόθεσμα, διότι δεν πρόκειται για μηχανισμό ταχείας επίλυσης της κρίσης».

Σύμφωνα με τον βουλευτή του κόμματος Εναλλακτική για την Γεραμνία (AfD), Κάι Γκότσαλκ «η βοήθεια είναι μια προσπάθεια να σωθεί από την πίσω πόρτα το ευρώ με το αίμα, τον ιδρώτα και τα δάκρυα των Γερμανών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση γνωρίζει την αλληλεγγύη μόνο όταν πρόκειται να πάρει χρήματα από την τσέπη των γερμανών φορολογομένων».

Οι Πράσινοι και η Αριστερά υποστήριξαν τα σχέδια. «Αν η Ιταλία και η Ισπανία έχουν πυρετό, ούτε η Γερμανία μπορεί να αναρρώσει», δήλωσε ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας της Αριστεράς (Die Linke) Φάμπιο Ντε Μάζι. Η επικεφαλής Ευρωπαϊκής Πολιτικής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Πρασίνων, Φραντσίσκα Μπράντνερ, επέμεινε να διασφαλισθεί ότι «αυτά τα χρήματα δεν θα τα λάβουν καταστροφείς της δημοκρατίας. Η λήψη των κονδυλίων θα πρέπει να συνδεθεί με την τήρηση των αρχών του κράτους δικαίου», τόνισε.

Ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας των Xριστιανοδημοκρατών (CDU) Αντρέας Γιούνγκ υπερασπίστηκε τα σχέδια για το Ταμείο Ανάκαμψης χαρακτηρίχοντάς το «επένδυση στο μέλλον της Ευρώπης». Ωστόσο, η συνάδελφός του στο κόμμα Πατρίτισια Λιπς έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, ώστε να μην αποτελέσει προηγούμενο. «Πρέπει κάθε χώρα της ΕΕ να ευθύνεται για τα δικά της χρέη», είπε. Κατά τον βουλευτή του Σοσιαλδημοκρατικού κόμματος της Γερμανίας (SPD) Αντρέας Σβαρτς το σχέδιο ανάκαμψης «αφορά την ίδια την διατήρηση της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς».

(πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ,  dpa, Reuters)

---