Politica 89.8
Πλαφόν στο ρωσικό πετρέλαιο: Ευκολότερο στα λόγια από ότι στις πράξεις – Τα εμπόδια στην εφαρμογή του
Οι χώρες της G7 συμφώνησαν την Παρασκευή να επιβάλουν πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου για να περιορίσουν τη δυνατότητα της Μόσχας να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Η ιδέα είναι να επιτραπεί στο ρωσικό πετρέλαιο να συνεχίσει να ρέει, διατηρώντας τις παγκόσμιες αγορές εφοδιασμένες, αλλά να μειωθούν τα έσοδα που κερδίζει το Κρεμλίνο από τις πωλήσεις πετρελαίου, αποδυναμώνοντας έτσι την οικονομία και την πολεμική του προσπάθεια.
Ακολουθούν ορισμένες από τις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με το ανώτατο όριο τιμών και τις δυσκολίες που έχει στην εφαρμογή του ένα τέτοιο σχέδιο, όπως αναφέρει σε δημοσίευμα του το Reuters.
Έχει εφαρμοστεί ξανά κάτι παρόμοιο;
Ένας κάπως παρόμοιος μηχανισμός καθιερώθηκε ως μέρος του προγράμματος «πετρέλαιο έναντι τροφίμων» από τα Ηνωμένα Έθνη το 1995 για να επιτρέψει στο Ιράκ να πουλήσει πετρέλαιο με αντάλλαγμα τρόφιμα και φάρμακα. Ωστόσο, τότε δεν χρησιμοποιήθηκε ανώτατο όριο τιμών.
Το πρόγραμμα που εισήχθη από την κυβέρνηση του προέδρου των ΗΠΑ Μπιλ Κλίντον είχε ως – διακηρυγμένο τουλάχιστον – στόχο να καλύψει τις ανθρωπιστικές ανάγκες των απλών Ιρακινών και παράλληλα να εμποδίσει την κυβέρνηση του Σαντάμ Χουσεΐν να ενισχύσει τις στρατιωτικές της δυνατότητες.
Οι αγοραστές πετρελαίου κατέβαλαν τα χρήματα σε έναν καταπιστευτικό λογαριασμό που διαχειριζόταν η τράπεζα BNP Paribas. Τα χρήματα χρησιμοποιήθηκαν για να πληρωθούν οι πολεμικές αποζημιώσεις στο Κουβέιτ και οι επιχειρήσεις του ΟΗΕ στο Ιράκ, ενώ η Βαγδάτη είχε τη δυνατότητα να αγοράσει ρυθμιζόμενα είδη με τυχόν εναπομείναντα κεφάλαια. Ωστόσο το πρόγραμμα διαβρώθηκε από εκτεταμένη διαφθορά και κατάχρηση.
Ενώ τα Ηνωμένα Έθνη αντιτάχθηκαν ενωμένα στην κυβέρνηση του Χουσεΐν, το σώμα σήμερα είναι διχασμένο σχετικά με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, την οποία η Ρωσία αποκαλεί «ειδική στρατιωτική επιχείρηση».
Η Κίνα, η Ινδία και το Πακιστάν είναι μεταξύ των 35 χωρών που αρνήθηκαν να καταδικάσουν τη Ρωσία. Η Κίνα και η Ινδία έχουν γίνει οι βασικοί αγοραστές ρωσικού πετρελαίου με μεγάλες εκπτώσεις, καθώς η Ευρώπη μείωσε τις εισαγωγές της.
Ποιος είναι ο στόχος ενός καρτέλ αγοραστών;
Δυτικοί αξιωματούχοι λένε ότι θέλουν να ενθαρρύνουν τις πωλήσεις του ρωσικού πετρελαίου σε επίπεδα ελαφρώς υψηλότερα από το κόστος παραγωγής, ώστε να διασφαλίσουν ότι τα κέρδη της Ρωσίας θα μειωθούν, ενώ θα διατηρήσει την παραγωγή.
Σήμερα, η Ρωσία λαμβάνει περισσότερα έσοδα από ό,τι πριν από την έναρξη της εισβολής στις 24 Φεβρουαρίου, καθώς οι αυξήσεις των παγκόσμιων τιμών αντιστάθμισαν τις επιπτώσεις των κυρώσεων.
Οι χώρες της G7 αγοράζουν ήδη πολύ λίγο πετρέλαιο από τη Ρωσία και οι έμποροι και οι χρηματιστές πετρελαίου δήλωσαν ότι η ιδέα για το ανώτατο όριο τιμών ισοδυναμεί με απόδειξη ότι οι άμεσες απαγορεύσεις στο ρωσικό πετρέλαιο ήταν αντιπαραγωγικές, καθώς τα ρωσικά έσοδα έχουν αυξηθεί.
Αναφέρουν ότι η δημιουργία ενός καρτέλ αγοραστών για να «λιμοκτονήσει» η Ρωσία από πετροδολάρια και ταυτόχρονα να αμβλυνθεί η πληθωριστική πίεση από τις τιμές του πετρελαίου είναι πρόκληση, καθώς ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν θα μπορούσε να σταματήσει τις πωλήσεις πετρελαίου συνολικά.
Την Παρασκευή, το Κρεμλίνο δήλωσε ότι η Ρωσία θα αναστείλει τις πωλήσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου σε όσους υποστηρίζουν το ανώτατο όριο τιμών.
Το πλαφόν στις τιμές θα μπορούσε τότε να γυρίσει μπούμερανγκ και να οδηγήσει σε περαιτέρω άνοδο των παγκόσμιων τιμών ενέργειας.
Πού θα οριστεί το πλαφόν;
Με τις τιμές αναφοράς του Brent στα 90 με 100 δολάρια ανά βαρέλι, το ρωσικό πετρέλαιο πωλείται με εκπτώσεις 18 με 25 δολάρια ανά βαρέλι και οι Κινέζοι και οι Ινδοί αγοραστές το αρπάζουν.
Η ζήτηση για το αργό είναι τέτοια που οι εκπτώσεις περιορίστηκαν από τα 30 στα 40 δολάρια νωρίτερα μέσα στο έτος.
Ορισμένοι υποστηρικτές της εκστρατείας τάσσονται υπέρ ενός πολύ επιθετικού ανώτατου ορίου τιμών, επισημαίνοντας το χαμηλό κόστος παραγωγής της Ρωσίας.
Το ρωσικό κόστος παραγωγής είναι 3 με 4 δολάρια ανά βαρέλι και οι ρωσικές επιχειρήσεις θα μπορούσαν πιθανώς να επωφεληθούν ακόμη και αν οι τιμές του πετρελαίου ήταν 25 με 30 δολάρια ανά βαρέλι.
Μπορεί να διασφαλιστεί η εφαρμογή του πλαφόν μέσω των ναυτιλιακών ασφαλιστικών εταιρειών;
Η επιβολή ανώτατου ορίου τιμών στις πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου θα μπορούσε να γίνει μέσω των ναυτιλιακών ασφαλιστικών εταιρειών, δήλωσαν αναλυτές.
Η International Group of Protection & Indemnity Clubs στο Λονδίνο καλύπτει περίπου το 95% του παγκόσμιου στόλου πετρελαϊκών πλοίων.
Ωστόσο, οι εταιρείες επισημαίνουν ότι υπάρχει πληθώρα παράλληλων στόλων που μπορούν να μεταφέρουν το ρωσικό πετρέλαιο χρησιμοποιώντας μη δυτικές ασφαλιστικές.
Το επόμενο εμπόδιο θα είναι η Κίνα και η Ινδία, οι οποίες αποδέχονται τη ρωσική ασφάλιση.
Η ελεγχόμενη από το κράτος Ρωσική Εθνική Ασφαλιστική Εταιρεία (RNRC) έχει γίνει ο κύριος ασφαλιστής των ρωσικών πλοίων.
Θα συνεργαστούν Κίνα και Ινδία;
Κίνα και Ινδία αγοράζουν μεγάλο μέρος του ρωσικού πετρελαίου με σημαντική έκπτωση. Η Ινδία έχει παράσχει πιστοποίηση ασφαλείας για δεκάδες πλοία, επιτρέποντας τις ρωσικές εξαγωγές πετρελαίου.
Επίσης μεγάλοι παίκτες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Ινδοησία δεν θέλουν να δεσμεύονται από τη δυτική εξωτερική πολιτική, τις κυρώσεις και τα εμπάργκο.
Η Κίνα, για παράδειγμα, δεν επιθυμεί να συμμετάσχει σε ένα σύστημα ελέγχων που μπορεί μια μέρα να χρησιμοποιηθεί εναντίον της. Η Ινδία βασίζεται στη Ρωσία ως προμηθευτή για μεγάλο μέρος του στρατιωτικού της υλικού. Η Ινδονησία δηλώνει ότι σκοπεύει να παραμείνει ουδέτερη.
Πριν από την ανακοίνωση της G7 υπήρχαν αναφορές ότι η Ρωσία επεδίωκε να δεσμεύσει τους Ασιάτες πελάτες με την υπόσχεση μακροπρόθεσμων εκπτώσεων. Οι δυτικές χώρες θα μπορούσαν να απειλήσουν με κυρώσεις την Κίνα και άλλες χώρες ως τιμωρία για την άρνησή τους να συμμετάσχουν στο πρόγραμμα της G7. Αυτό όμως θα προκαλούσε τεράστιες αντιδράσεις, αναφέρει ο Economist.
«Η Ρωσία και ορισμένοι αγοραστές βρίσκουν ήδη εναλλακτικές λύσεις στις ευρωπαϊκές ασφαλιστικές αγορές, χρησιμοποιώντας έναν συνδυασμό τοπικών ασφαλιστών και κρατικών εγγυήσεων. Έτσι, αυτός ο μηχανισμός δεν θα επιβάλει την πλήρη συμμετοχή σε ένα ανώτατο όριο τιμών», δήλωσε ο Richard Bronze από το think-tank Energy Aspects.
Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες ενδέχεται να μην θέλουν να είναι υπεύθυνες για την επίβλεψη του ανώτατου ορίου τιμών και θα μπορούσαν να αποφασίσουν να αποφύγουν την κάλυψη τέτοιων συμφωνιών, ακόμη και αν υπάρχουν διαθέσιμες απαλλαγές, είπε.
Η Γερμανία δήλωσε ότι η G7 ήθελε να επεκτείνει το μέτρο του ανώτατου ορίου τιμών σε ολόκληρη την ΕΕ. Αλλά η ΕΕ θα έπρεπε επίσης να τροποποιήσει τις κυρώσεις που ψήφισε στα τέλη Μαΐου, κάτι που θα απαιτούσε ομόφωνη στήριξη.
