Καταναλωτές εν καμίνω – Η κρίση στην καρδιά της Ευρώπης τρομάζει τα νοικοκυριά

Η πολιτική και οικονομική κρίση στην καρδιά της Ευρώπης δεν τρομάζει μόνο τις αγορές, αλλά και τους καταναλωτές.

Κι ενώ τα βλέμματα  είναι στραμμένα στη Γαλλία, μετά την αναμενόμενη κατάρρευση της κυβέρνησης Μπαρνιέ, οι Γερμανοί καταναλωτές στέλνουν το δικό τους απαισιόδοξο μήνυμα. Οδεύοντας σε εκλογές, μετά τη διάλυση του εύθραυστου κυβερνητικού συνασπισμού, τα νοικοκυριά στην ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης φοβούνται ότι τα χειρότερα έρχονται.

Ο δείκτης καταναλωτικού κλίματος, που δημοσιεύθηκε από τη διεθνή εταιρεία ερευνών GfK σε συνεργασία με το Iνστιτούτο Αποφάσεων Αγοράς της Νυρεμβέργης (ΝIM), δείχνει «δυσοίωνες προοπτικές» για το επόμενο έτος. Οι αναλυτές φοβούνται κατάρρευση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης ήδη από τον Δεκέμβριο, καθώς οι επικείμενες μαζικές απολύσεις στις ισχυρότερες βιομηχανίες της χώρας εντείνουν την ανασφάλεια.

Mείωση εισοδημάτων στη Γερμανία

Τα γερμανικά νοικοκυριά προβλέπουν μείωση των εισοδημάτων τους το 2025, παρασύροντας τον δείκτη καταναλωτικού κλίματος στο χαμηλότερο σημείο από τον Μάιο, διαψεύδοντας αρνητικά ακόμα και τις αρχικές προβλέψεις για ελαφρά υποχώρηση.

Ό,τι πρόοδος είχε γίνει κατά τη διάρκεια του 2024, καθώς το καταναλωτικό κλίμα έδειχνε σημάδια ανάκαμψης, εξανεμίστηκε με το που μπήκε ο Δεκέμβριoς, δηλώνει στο Reuters η Μέλανι Ντεμπόνο, επικεφαλής οικονομολόγος της Pantheon Macroeconomics για την Ευρώπη.

Οι Γερμανοί καταναλωτές είναι ακόμα πιο απαισιόδοξοι για την εξέλιξη της γενικής οικονομικής κατάστασης, καθώς η χρονιά αναμένεται να κλείσει με συρρίκνωση του ΑΕΠ, με τις εκτιμήσεις για το 2025 να είναι εξαιρετικά συγκρατημένες, προβλέποντας αναιμική ανάπτυξη μόλις 0,4%

Όταν οι Γερμανοί ανησυχούν για το μέλλον τους, αποταμιεύουν και μειώνουν τα έξοδά τους, με τη διάθεση για αγορές να βρίσκεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα – κάτω και από την περίοδο των λοκντάουν του 2020 και 2021.

Σε αναμμένα κάρβουνα οι Γάλλοι

Στη Γαλλία η τελευταία έρευνα καταναλωτικού κλίματος  δημοσιοποιήθηκε στις 27 Νοεμβρίου, ενώ τα σύννεφα για την επικείμενη πρόταση δυσπιστίας στην κυβέρνηση είχαν ήδη πυκνώσει.

O δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης, όπως μετρήθηκε από την στατιστική υπηρεσία της Γαλλίας INSEE, υποχώρησε στο χαμηλότερο σημείο από τον Ιούνιο, όταν ο Μακρόν προκήρυξε πρόωρες εκλογές. Η έρευνα έδειξε ότι οι προβλέψεις των Γάλλων καταναλωτών για τις γενικές οικονομικές προοπτικές βρίσκονται στα χειρότερα επίπεδα από τον Οκτώβριο του 2023, όταν τα νοικοκυριά εξακολουθούσαν να παλεύουν με το σοκ του πληθωρισμού.

Οι ανησυχίες για την ανεργία επίσης αυξήθηκαν κατακόρυφα, σκαρφαλώνοντας στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάιο του 2021, όταν η πανδημία του κορονοϊού έπληττε τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης.

Επιφυλακτικοί οι Ευρωπαίοι καταναλωτές

Στην τελευταία πανευρωπαϊκή έρευνα καταναλωτικής συμπεριφοράς της CPS GfK – YouGov, σε 90.000 καταναλωτές σε 21 χώρες, τα σημάδια για το 2025 είναι ανάμικτα.

Η κρίση του κόστους ζωής παραμένει στο προσκήνιο, αν και με πιο ήπιο τρόπο από ό,τι πριν δύο χρόνια. Τα ποσοστά των καταναλωτών που αναφέρουν ότι δυσκολεύονται οικονομικά έχουν υποχωρήσει κατά μέσο όρο στο 32%  στις 21 χώρες, από 37% στον Μάρτιο του 2022.

Σε χώρες όπως η Αυστρία, η Ολλανδία και η Τσεχία τα ποσοστά όσων βγαίνουν «τσίμα-τσίμα» είναι ακόμα χαμηλότερα. Στην Ελλάδα πάλι, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις το 66% τα βγάζει πέρα με δυσκολία, ενώ  για το 55% το εισόδημα δεν επαρκεί ούτε για τις βασικές ανάγκες. Το εύρημα αυτό επιβεβαιώνει και το ΙΟΒΕ, με το ποσοστό όσων «μόλις τα βγάζουν πέρα»  να ανέρχεται στο 67%

Ο βασικός παράγοντας προβληματισμού για τα νοικοκυριά στην Ευρώπη, ενόψει του 2025, παραμένει η οικονομική κατάσταση και ο οικογενειακός προϋπολογισμός, σταθερά στα ίδια επίπεδα από το 2022. Στην Ελλάδα πάλι, η ακρίβεια είναι σταθερά το νούμερο ένα πρόβλημα που απασχολεί τους πολίτες, μαζί με την κατάσταση της οικονομίας.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο ωστόσο, στη λίστα με τα βασικά κριτήρια που διαμορφώνουν τις καταναλωτικές συνήθειες ανεβαίνουν άλλοι παράγοντες, όπως η υγεία και η ευζωία.

Ενώ τα νοικοκυριά εμφανίζονται, κατά μέσο όρο, πιο αισιόδοξα σε ό,τι αφορά το εισόδημά τους το 2025, διστάζουν να προβούν σε δεσμευτικές οικονομικές αποφάσεις.

Η έρευνα της GfK – YouGov διαπιστώνει ότι κατά μέσο όρο οι Ευρωπαίοι καταναλωτές, ακριβώς επειδή έχουν επιβαρυνθεί όλο το προηγούμενο διάστημα από τις διαρκείς ανατιμήσεις, είναι όλο και πιο συγκρατημένοι.

Αντίστροφες τάσεις στην Ελλάδα

Οι Ευρωπαίοι καταναλωτές, σύμφωνα με τη YouGov, προτιμούν να αποταμιεύουν από το διαθέσιμο εισόδημα, παρά να το ξοδεύουν σε επιπλέον καταναλωτικές δαπάνες. Στην Ελλάδα πάλι, η κατάσταση είναι αντίστροφη. Η διάθεση, ή μάλλον η δυνατόητα, για αποταμίευση είναι εξαιρετικά περιορισμένη, ενώ η ανάπτυξη της οικονομίας βασίζεται κυρίως στην ιδιωτική κατανάλωση.

Αυτό εν μέρει εξηγείται από το γεγονός ότι ιδίως τα χαμηλόμισθα νοικοκυριά είναι αναγκασμένα να δαπανούν το σύνολο του διαθέσιμου εισοδήματος ή να χρεώνονται, απλώς για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες.

Όσο για την καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα, παραμένει στα τάρταρα. Οι πανηγυρισμοί της κυβέρνησης για την ανάπτυξη και τα πρωτογενή πλεονάσματα, δεν αντανακλώνται στις προβλέψεις των νοικοκυριών για την προσωπική τους οικονομική κατάσταση. Οι έξι στους δέκα περιμένουν επιδείνωση των οικονομικών τους το επόμενο 12μηνο και μόλις 6% αναμένουν μικρή βελτίωση.

---