Ανατροπή στο Ασφαλιστικό: Ιδιωτικές συντάξεις για τη νέα γενιά!

Τις μεγάλες αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα για τη νέα γενιά και τους νεοεισερχομένους στην αγορά εργασίας προετοιμάζει μεθοδικά η κυβέρνηση. Από το 2021 ή το αργότερο το 2022 βάζει στο παιχνίδι την ιδιωτική ασφάλιση υιοθετώντας το Pan European Pension Product (PEPP), ένα εθελοντικό προσωπικό σύστημα συνταξιοδότησης που θα προσφέρει στους καταναλωτές μια νέα πανευρωπαϊκή επιλογή για αποταμίευση και εγγυημένη συνταξιοδότηση, παρότι θα διατίθεται από τράπεζες, επενδυτικές και ασφαλιστικές εταιρείες.

Πρόκειται για τον τρίτο πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος, που παρέχει ιδιωτικές συντάξεις και αποτελεί τον κορμό του συστήματος ασφάλισης στις ΗΠΑ και είναι αναπτυγμένος (αλλά όχι κυρίαρχος) στις ευρωπαϊκές χώρες.

Κατά τις πληροφορίες, η κυβέρνηση έχει συστήσει νομοπαρασκευαστική επιτροπή, η οποία εξετάζει όλο το ευρωπαϊκό πλαίσιο για την «πανευρωπαϊκή σύνταξη», όπως έχει διατυπωθεί σε σχετικό Κανονισμό, ενώ ταυτόχρονα παρακολουθεί την προετοιμασία των άλλων χωρών.

Στόχος της είναι να γίνει νόμος προσαρμογής στον Κανονισμό αφού επιλεγούν τα κίνητρα που θα δοθούν για τη στήριξη του νέου αυτού προϊόντος και τα οποία προφανώς θα ισχύσουν και για τις επικουρικές συντάξεις και το εφάπαξ και τα οποία θα φύγουν από τον ΕΦΚΑ και θα περάσουν σε ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία (επαγγελματικής ασφάλισης).

Το πλέον άμεσο και ορατό κίνητρο είναι η έκπτωση των εισφορών στο συνταξιοδοτικό αυτό προϊόν από το φορολογητέο εισόδημα, όπως ακριβώς ισχύει για τις εισφορές κύριας ασφάλισης ή αναγνώρισης χρόνου ασφάλισης, και το δεύτερο είναι ο αυστηρός καθορισμός του κόστους του προϊόντος (δαπάνες διαχείρισης και προμήθειες) με τη θέσπιση αυστηρού ορίου (π.χ. 1% των εισφορών) ώστε να μεγιστοποιηθεί το όφελος – η απόδοση – για τον δικαιούχο.

Επίσης αυτό που πρέπει να καθοριστεί είναι πότε θα καταβάλλεται η σύνταξη, στην προκειμένη περίπτωση στον επενδυτή, και ποιο όριο θεωρείται ως ο ελάχιστος χρόνος συσσώρευσης κεφαλαίου.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι πρόκειται ξεκάθαρα για τον τρίτο πυλώνα του ασφαλιστικού συστήματος, παρότι χαρακτηριστικά του συστήματος διαχείρισης των PEPPs θα συναντήσουμε νωρίτερα, όταν η κυβέρνηση αποφασίσει να καταργήσει την υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση (δεύτερος πυλώνας) των εργαζομένων στον ΕΦΚΑ και καθιερώσει την ιδιωτική ασφάλιση (κεφαλαιοποιητικό σύστημα) για όσους θέλουν να πάρουν επικουρικό ή εφάπαξ όταν συνταξιοδοτηθούν.

Με ανοιχτά χαρτιά

Το πλαίσιο αυτών των αλλαγών που θέλουν να υλοποιήσουν η κυβέρνηση και ο νέος υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Πάνος Τσακλόγλου περιγράφεται επακριβώς στην έκθεση Πισσαρίδη, στην οποία αναφέρονται τα εξής:

«Για να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της δημογραφικής γήρανσης πρέπει να ενισχυθούν οι κεφαλαιοποιητικοί πυλώνες ώστε να επιμεριστεί το βάρος της χρηματοδότησης των συντάξεων και ένα μέρος της να καλυφθεί από συσσωρευμένη αποταμίευση. Οι κεφαλαιοποιητικοί πυλώνες είναι επιθυμητό να δρουν συμπληρωματικά με τον κύριο, έχοντας έναν δευτερεύοντα αλλά κρίσιμο ρόλο.

Σήμερα, μόνο το 5% των πληρωμών ασφαλισμένων για συντάξιμες εισφορές είναι κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα.

Δεδομένης της υφιστάμενης δομής του ασφαλιστικού συστήματος, ο βέλτιστος τρόπος συμπλήρωσης του κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα είναι ο μετασχηματισμός της επικουρικής σύνταξης (σήμερα νοητής κεφαλαιοποίησης) σε νέα επικουρική που θα λειτουργεί πλήρως κεφαλαιοποιητικά.

Δεδομένης της καθυστέρησης της ανάπτυξης του κεφαλαιοποιητικού πυλώνα στη χώρα, η μεταρρύθμιση της επικουρικής πρέπει να προχωρήσει τάχιστα και με ευρύ πεδίο εφαρμογής (ενδεικτικά, για όλους τους νέους εργαζομένους και εθελοντικά για όσους παλαιότερους ασφαλισμένους το επιλέξουν)».

Τι είναι η πανευρωπαϊκή σύνταξη;

Το νέο στοιχείο είναι η «πανευρωπαϊκή σύνταξη», στην οποία δίνεται μεγάλο βάρος εν όψει των αλλαγών που έρχονται στην κοινωνική ασφάλιση. Απαντήσεις δίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Τι είναι ένα πανευρωπαϊκό συνταξιοδοτικό προϊόν;

Το Pan European Pension Product (PEPP) είναι ένα εθελοντικό προσωπικό σύστημα συνταξιοδότησης που προσφέρει στους καταναλωτές μια νέα πανευρωπαϊκή επιλογή για αποταμίευση για συνταξιοδότηση. Το νέο προϊόν θα είναι συμπληρωματικό των υπαρχόντων συνταξιοδοτικών προϊόντων και σχεδίων και δεν θα τα αντικαταστήσει.

Το προϊόν παρέχει τη δυνατότητα μεταφοράς του δεδουλευμένου κεφαλαίου μεταξύ παρόχων εντός και εκτός των ευρωπαϊκών συνόρων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστά στα μεμονωμένα κράτη-μέλη να αντιμετωπίζουν το προϊόν με φιλικό φορολογικό τρόπο όπως παρόμοια εθνικά συνταξιοδοτικά προϊόντα, παρότι δεν είναι υποχρέωση.

Πότε θα δούμε το πρώτο PEPP;

Πιθανότατα δεν θα δούμε το πρώτο PEPP πριν από το 2022, καθώς θα χρειαστεί πολύς χρόνος πριν από τη θέσπιση των κανονισμών. Οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμη επεξεργαστεί, και το επόμενο έτος η Επιτροπή θα συνεργαστεί με την EIOPA σχετικά με τα τεχνικά πρότυπα και σε ορισμένες κατ’ εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις.

Ο παρών κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ μόνο 12 μήνες μετά την επίσημη δημοσίευση τεχνικών προτύπων και πράξεων. Η ΕΚ αναμένει χρονικό πλαίσιο περίπου 2,5 ετών.

Ποιος μπορεί να προσφέρει PEPP;

Το PEPP θα μπορούσε να προσφερθεί από ένα ευρύ φάσμα χρηματοοικονομικών παρόχων, όπως ασφαλιστικές εταιρείες, διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, τράπεζες και ορισμένα επαγγελματικά συνταξιοδοτικά ταμεία. Αυτό θα ανοίξει περαιτέρω την αγορά συντάξεων στην Ευρώπη απευθείας στους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, οι οποίες μέχρι τώρα κυριαρχούσαν από ασφαλιστές και συνταξιοδοτικά ταμεία.

Μόνο τα ιδρύματα για την παροχή επαγγελματικών συνταξιοδοτικών παροχών (IORP) που έχουν εξουσιοδότηση και εποπτεία για την παροχή προσωπικών συνταξιοδοτικών προϊόντων επιτρέπεται να παρέχουν PEPP.

Πώς είναι το PEPP;

Λόγω των διαφορετικών φορολογικών καθεστώτων μεταξύ των κρατών-μελών, ο αποταμιευτής PEPP θα έχει έναν δευτερεύοντα λογαριασμό ανά χώρα. Σε κάθε χώρα, ο αποταμιευτής θα έχει πολλές (επενδυτικές) επιλογές. Κάθε πάροχος PEPP πρέπει να προσφέρει εθνικούς δευτερεύοντες λογαριασμούς για τουλάχιστον δύο κράτη-μέλη.

Μόλις ο αποταμιευτής αποσυρθεί, θα λάβει μια πληρωμή από κάθε πιθανό δευτερεύοντα λογαριασμό. Για κάθε δευτερεύοντα λογαριασμό, το κράτος-μέλος θα καθορίσει την πιθανή ημερομηνία έναρξης της πληρωμής, το είδος της πληρωμής παροχών (ετήσιο ποσό, εφάπαξ ποσό, καθορισμένη διάρκεια) και το ποσό των φόρων που θα χρεωθούν.

Ισχυρά κίνητρα

Η προεργασία για τα κίνητρα που θα δοθούν ώστε να στηριχθούν τα νέα αυτά προϊόντα και προγράμματα έχει γίνει από τον Μάρτιο, όταν όλοι οι φορείς της κεφαλαιαγοράς, οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές, εκλήθησαν από τον υφυπουργό Οικονομικών, αρμόδιο για το χρηματοπιστωτικό σύστημα Γιώργο Ζαββό, να υποβάλουν ιδέες και προτάσεις για δράσεις και κίνητρα που θα μπορούν να στηρίξουν τους αποταμιευτικούς-επενδυτικούς λογαριασμούς και να δώσουν αξία, ειδικά στις μικροκαταθέσεις, τώρα που βρισκόμαστε στην περίοδο μηδενικών επιτοκίων.

Η ανάγκη είναι προφανής και η συγκυρία απαιτητική, καθώς όλα δείχνουν ότι το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα κλονίζεται για ακόμη μία φορά λόγω της κρίσης του κορονοϊού που οδήγησε στην πρωτοφανή ύφεση την οικονομία.

Οι συζητήσεις αυτές θα επανεκκινήσουν καθώς όλα τα μέτρα που θα αποφασίσει η κυβέρνηση θα πρέπει να συνδεθούν με το Ταμείο Ανάκαμψης και τις μεταρρυθμιστικές δράσεις που θα αναλάβει η κυβέρνηση το φθινόπωρο και να προσαρμοστούν στις μεταρρυθμίσεις που προτείνει η Επιτροπή Πισσαρίδη.

---