Ρήτρα αναπροσαρμογής: Η εμμονή της Κυβέρνησης και η παγίδα του ΣΥΡΙΖΑ

Του Χρήστου Κώνστα*

Στη καθιερωμένη μεσημβρινή ενημέρωση του Κυβερνητικού Εκπρόσωπου την Πέμπτη 28 Απριλίου επαναβεβαιώθηκε η θέση του Μαξίμου να μην “πειράξει” το νόμο με τον οποίο οι πάροχοι ηλεκτρικής ενέργειας εξασφάλισαν “εγγυημένα” κέρδη, με την νομοθετική επιβολή της ρήτρας αναπροσαρμογής. “Δεν εξετάζουμε την αναθεώρηση ή ακύρωση της ρήτρας” δήλωσε ο Γιάννης Οικονόμου αφού προηγουμένως είχε φροντίσει να υποστηρίξει οτι σύμφωνα με τα στοιχεία του, οι διακοπές ηλεκτροδότησης λόγω απλήρωτων λογαριασμών είναι λιγότερες σε σύγκριση με παλαιότερα χρόνια. Ως εκ τούτου ,σύμφωνα με το κυβερνητικό θεώρημα, δεν αποδεικνύεται συσχέτιση της ρήτρας αναπροσαρμογής και των απλήρωτων λογαριασμών.

Η κυβερνητική εμμονή έχει εξήγηση και φυσικά παρελθόν. Πίσω στο 2013.Η τότε ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος ,Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής εισήγαγε  με υπουργική απόφαση στον Κώδικα Προμήθειας Ηλεκτρικής Ενέργειας που εκδόθηκε με απόφαση του τον Απρίλιο του 2013 (ΦΕΚ Β΄ 832/9.4.2013), τη περιβόητη ρήτρα αναπροσαρμογής. Τότε που η αγορά των ιδιωτών παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας μόλις είχε ανθίσει και αναζητούσαν “λίπασμα” που θα εξασφάλιζε σταθερή σοδειά ανεξάρτητα με τις καιρικές συνθήκες. Μαντέψτε ποιο κόμμα ήταν κυβέρνηση το 2013; Έχουμε βραχεία μνήμη αλλά όχι τόσο για να μη θυμηθούμε οτι τη διακυβέρνηση της χώρας μεταξύ 2012-2014 είχε η ΝΔ με τη συνεργασία του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ. Μάλιστα το ενδιαφέρον είναι οτι η ηγεσία του αρμόδιου για το θέμα Υπουργείου που επέβαλε τη ρήτρα δεν ήταν μονοκομματική καθώς το συνδιοικούσαν Υπουργός, Αναπληρωτής Υπουργός και  Υφυπουργός προερχόμενοι από ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Από την άλλη πλευρά ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει τη κυβέρνηση για την ρήτρα αναπροσαρμογής καθώς και για την ασύδοτη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, έτσι όπως είχε διαμορφωθεί χωρίς καμία πρόνοια για προστασία των πολιτών ,καθιστώντας το κοινωνικό αγαθό της ενέργειας ένα καθαρά εμπορικό προϊόν. Όμως αυτές οι πράγματι ληστρικές συνθήκες επί της ουσίας διαμορφώθηκαν με την ευθύνη και της επόμενης κυβέρνησης , δηλαδή του ΣΥΡΙΖΑ.Η διαμόρφωση του χρηματιστηρίου ενέργειας νομοθετήθηκε το 2017 με Υπουργό Περιβάλλοντος , Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Γιώργο Σταθάκη. Τότε εμφανίστηκε ως μια μεγάλη καινοτομία που θα συνέβαλε σε έναν ανταγωνιστικότερο ,προς όφελος των καταναλωτών-πολιτών , τιμολογιακό περιβάλλον. Τα αποτελέσματα τα βιώνουμε σήμερα.

Πέντε χρόνια μετά, ο τότε πρωθυπουργός και σήμερα αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, στη σκιά των χιλιάδων εντολών διακοπής ρεύματος λόγω αδυναμίας πληρωμής των λογαριασμών, προχωρά σε μια νομοθετική παρέμβαση-πρόταση ενώ η κυβέρνηση επιμένει οτι οι ανεξόφλητοι λογαριασμοί δεν είναι περισσότεροι απ΄οτι στο παρελθόν. Ο Αλέξης  Τσίπρας ανακοινώνει την κατάθεση τροπολογίας με την οποία ζητά την αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής έως ότου τα Ελληνικά δικαστήρια αποφανθούν εάν είναι νόμιμη ή όχι. Χωρίς να αμφισβητεί κανείς τις προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ για να στηριχθούν τα νοικοκυριά, η ίδια η πρόταση  κρύβει μια παγίδα που ενδεχομένως επιφέρει τα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Γιατί αλήθεια τι πρόκειται να συμβεί, εάν η δικαιοσύνη, αποφανθεί οτι η ρήτρα αναπροσαρμογής είναι νόμιμη; Σε αυτή τη περίπτωση οι πολίτες δεν θα έχουν κανένα άλλο διέξοδο ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση θα εμφανίζεται οτι υπηρέτησε το ρόλο της αλλά η δικαιοσύνη τελικά αποφάσισε διαφορετικά.

Το θέμα είναι καθαρά πολιτικό με σοβαρές κοινωνικές διαστάσεις. Άλλωστε με νόμους που ήρθαν από τη βουλή και αποφάσεις που ήρθαν από υπουργικά γραφεία και όχι από τα έδρανα των δικαστηρίων διαμορφώθηκε το σημερινό τοξικό περιβάλλον στην αγορά ενέργειας. Ήδη σε Πορτογαλία και Ισπανία βρήκαν διέξοδο χωρίς να πετάξουν το μπαλάκι στη δικαιοσύνη. Τόσο η Ισπανία όσο και η Πορτογαλία ανακοίνωσαν την Τρίτη ότι κατέληξαν σε συμφωνία («Εξαίρεση της Ιβηρικής») με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την έναρξη ενός νέου μηχανισμού μείωσης της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας σε διάστημα δώδεκα μηνών, ορίζοντας τη μέση τιμή του φυσικού αερίου και του άνθρακα στα 50 ευρώ ανά μεγαβατώρα (MWh).Οι μεγάλοι ωφελούμενοι, σε όγκο καταναλωτών, θα είναι αυτοί που έχουν υποφέρει περισσότερο από τις αυξήσεις τους τελευταίους μήνες, ξεκινώντας από τα εκατομμύρια νοικοκυριά που καλύπτονται από το PVPC (σ.σ: ρυθμιζόμενο τιμολόγιο), των οποίων το ενεργειακό κόστος αναφέρεται άμεσα σε αυτό της αγοράς χονδρικής.

Είναι ένα σύστημα που θα επιτρέψει να διασφαλίσουν ότι η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας δεν αυξάνεται στην αγορά ως αποτέλεσμα της τιμής του φυσικού αερίου και θα επιτρέψει στους βιομηχανικούς καταναλωτές να επωφεληθούν από αυτήν τη μείωση των τιμών.

Η Κομισιόν ενέκρινε την ισπανική και πορτογαλική πρόταση για περιορισμό της τιμής του φυσικού αερίου και του άνθρακα που τροφοδοτούν τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και το αποτέλεσμα θα γίνει ορατό στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος από τον ερχόμενο Μάιο και για τους επόμενους 12 μήνες.