Ο Pareto, τα εμβόλια και η παγίδα της ήσσονος προσπάθειας

Γράφει ο Χρήστος Κώνστας

Ο Vilfredo Pareto ήταν ένας Ιταλός οικονομολόγος που έγινε παγκοσμίως γνωστός στα τέλη του 19^ου αιώνα διατυπώνοντας μια  πολύ σημαντική παρατήρηση η οποία διδάσκεται σήμερα σε όλα τα οικονομικά Πανεπιστήμια όλου του κόσμου ως ο νόμος του Pareto.

O Pareto παρατήρησε ότι το 80% της του πλούτου στην Ιταλία (και σε άλλες χώρες όπως παρατήρησε στη συνέχεια) ανήκε στο 20% του πληθυσμού. Μια σημαντικά μικρότερη ομάδα του πληθυσμού κατείχε δηλαδή την πλειοψηφία του πλούτου.

Αυτή η ανισομερής κατανομή όπου λίγοι ζωτικοί παράγοντες (20%) έχουν ένα μεγαλύτερο αποτέλεσμα (80%) είναι ένας κανόνας που έχει ευρύτερες εφαρμογές. Ο Pareto επεκτείνοντας την παρατήρησή του, είδε ότι αυτή η αναλογία 80/20 ή παραλλαγές της (90/10 ή και 95/2.5) ισχύουν και σε άλλους τομείς της ζωής.

Για παράδειγμα πρόσεξε ότι το 80% της παραγωγής μπιζελιών προέρχεται από το 20% των λοβών μπιζελιών. Το 20% περίπου του ατμοσφαιρικού αέρα περιέχει οξυγόνο ενώ το υπόλοιπο 80% αδρανές άζωτο.

Διατύπωσε λοιπόν το νόμο ότι σε γενικές γραμμές το 80% των αποτελεσμάτων προέρχεται από το 20% των αιτιών. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα του σήμερα και της διαχείρισης της πανδημίας βιώνουμε με έναν ιδιαίτερο τρόπο τον νόμο Pareto.Έχουμε καταφέρει να βελτιώσουμε το ποσοτικό στόχο ως προς τον εμβολιασμό του γενικού πληθυσμού μέσα σε λιγότερο απο δύο μήνες , όποτε και προστέθηκαν και οι νεότερες ηλικίες χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια, δίνοντας την εικόνα οτι τα πράγματα μπορούν να συνεχίσουν να κινούνται σε ανοδική τροχιά μέχρι την επίτευξη του στόχου, οπου στην περίπτωση του εμβολιασμού αφορά στη δημιουργία του περιβόητου τείχους ανοσίας για το οποίο ωστόσο απαιτείται ο εμβολιασμός να έχει διεισδύσει στο 70% εως 80% του πληθυσμού.Ωστόσο απο εδώ και πέρα αρχίζουν τα πραγματικά δύσκολα για την κατάκτηση αυτού του στόχου.Το γιατί μας το απαντά  το Πολυτεχνείο Κρήτης που προχώρησε και σε νέα εκτίμηση για τη πορεία του εμβολιασμού υποστηρίζοντας οτι σύντομα η καμπύλη της ποσοτικής αύξησης του εμβολιασμού θα επιπεδωθεί. Κοινώς θα πιάσουμε “πλατό” ή θα “ταβανιάσουμε”  πριν προλάβουμε να φθάσουμε στον στόχο.Με τα σημερινά δεδομένα η ομάδα του Πολυτεχνείου Κρήτης εκτιμά οτι δεν θα έχουμε φτάσει στο χειμώνα με πάνω απο το 58% του πληθυσμού εμβολιασμένο αντί για το 70% εως 80%.

Ο λόγος είναι τόσο απλός ,όσο και σύνθετος,απηχώντας τις συνθήκες Pareto  με έναν διαφορετικό τρόπο ο οποίος περιγράφεται ως εξής. Με μικρή προσπάθεια επετεύχθη μεγάλο αποτέλεσμα.Όμως όχι τόσο μεγάλο που να μας καλύπτει.Για το υπολειπόμενο αποτέλεσμα το οποίο είναι πολύ μικρότερο συγκριτικά με ότι μέχρι σήμερα έχουμε καταφέρει, θα απαιτηθεί υπερπολλαπλάσια προσπάθεια απο εκείνη που μέχρι σήμερα έχουμε καταβάλει.

Ακόμη και οι μαρτυρίες των φαρμακοποιών μέσω των οποίων διοχετεύεται ο μεγαλύτερος όγκος αιτημάτων για εμβολιαστικά ραντεβού επιβεβαιώνει οτι την ανάσχεση της δυναμικής που αναπτύχθηκε αρχικώς.Οι επισκέψεις στα φαρμακεία για να κλείσουν ραντεβού έχουν μειωθεί κατακόρυφα την ώρα που στο Ηράκλειο για παράδειγμα ο πλήρης εμβολιασμός δεν ξεπερνά το 25% ενώ με μια δόση έχει εμβολιαστεί το 38%.

Γίνεται εύκολα αντιληπτό οτι το πρόγραμμα ¨Ελευθερία¨βρίσκεται ίσως στην κρισιμότερη καμπή του.Είτε θα ανατροφοδοτηθεί η δυναμική του, για την οποία ευθύνη φέρει η πολιτεία ώστε να δημιουργήσει τις συνθήκες με ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών ,είτε θα βαλτώσει και πάλι με ευθύνη της πολιτείας και με κίνδυνο το χειμώνα το 20% του κανόνα Pareto( στην περίπτωση μας σύμφωνα με το Πολυτεχνείο Κρήτης εκτιμάται οτι θα είναι το 42% περίπου), να παρασύρει το 80% της προσπάθειας( δηλαδή το 58% των πλήρως εμβολιασμένων σύμφωνα με την ίδια εκτίμηση).

Αυτό το πισωγύρισμα δεν θα το αντέξει το ΕΣΥ. Δεν θα το απορροφήσει η οικονομία.Δεν θα το ανεχθεί η κοινωνία.