Η κυβέρνηση της Άνω Ποριάς και ο “σάστης” Πρωθυπουργός

Του Χρήστου Κώνστα*

Ως γνήσιο τέκνο της Κρήτης επηρεασμένος από τα ήθη , τα έθιμα και τις παραδόσεις του νησιού, ο Πρωθυπουργός φαίνεται οτι προσπάθησε να βρει στο τηλεοπτικό πρόσωπο του Παπα-Μιχάλη από την Άνω Ποριά τη λύση στο πρόβλημα. Τι σχέση μπορεί  να έχει ένας αρχηγός κράτους και μια κυβέρνηση με ενα τηλεοπτικό σήριαλ ; Ίσως οτι σχέση μπορεί να έχει μια ιδιωτική εταιρία που αναγκάζεται να τείνει χείρα βοηθείας στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας για να ανταποκριθεί η επιχείρηση  στις ευθύνες και τις υποχρεώσεις απέναντι στο
“καταναλωτικό” κοινό.

Για εμάς εδώ στη Κρήτη ο άτυπος θεσμός του «σασμού» και αντίστοιχα του «σάστη», μιας διαδικασίας που οι ρίζες της χάνονται στο χρόνο είναι λίγο εως πολύ γνωστός. Ένας πολύπλοκος θεσμός, που συχνά δρα παράλληλα με την αυτεπάγγελτη λειτουργία των Αρχών και ενίοτε προλαμβάνει την δράση τους(κρατήστε αυτό για τη συνέχεια).

Ο «σάστης» ήταν ένα πρόσωπο «υψηλού κύρους» που έχαιρε εκτίμησης στις τοπικές κοινωνίες, (έπρεπε να χει «κόζι», δηλαδή να είναι «κοζαλής»). Είναι -ακόμα και σήμερα- ο συμφιλιωτής, ο ειρηνοποιός. Με αυτόν τον ρόλο-πρόσωπο όσοι δεν έχουν ιδιαίτερες σχέσεις με την Κρήτη ήρθαν πιο κοντά μέσα από τις τηλεοπτικές οθόνες τους εσχάτως, παρακολουθώντας το δημοφιλές –όπως αποδεικνύεται- σήριαλ “Σασμός” .

Αλλά ας επιστρέψουμε από την τηλεοπτική μυθοπλασία στη νεοελληνική πραγματικότητα. Αυτή που βίωσαν οι χιλιάδες εγκλωβισμένοι πολίτες σε ένα από τα μεγαλύτερα και αρτιότερα οδικά έργα της χώρας. Την Αττική Οδό. Οι λεπτομέρειες της απίστευτης ταλαιπωρίας που προκάλεσε η παταγώδης αποτυχία διαχείρισης είναι πλέον στο σύνολο τους γνωστές.

Μέρες πριν οι αρχές είχαν προειδοποιηθεί για την επέλαση της “Ελπίδας” .Με τη σειρά της η πολιτεία έδινε τις γνωστές διαβεβαιώσεις περί “ετοιμότητας του κρατικού μηχανισμού” και φθάσαμε στο μεσημέρι της Δευτέρας 24 Ιανουαρίου με τα γνωστά αποτελέσματα. Μπροστά στην πανεθνική οργή-ανεξάρτητα αν κάποιος το έζησε μέσα στο αυτοκίνητό του στο ύψος της Κάντζας ή από τη άνεση του καναπέ του μέσα από τα δελτία ειδήσεων- για το φιάσκο της διαχείρισης, ο πρωθυπουργός ανέλαβε πρωτοβουλία και επικοινώνησε με την εταιρία που έχει τη ευθύνη του αυτοκινητοδρόμου ζητώντας της να αποζημιώσει με 2.000 ευρώ τους ιδιοκτήτες καθενός από τα 3.000 οχήματα που έμειναν εγκλωβισμένα εως και 36 ώρες.

Παράλληλα είχαν παρέμβει οι εισαγγελικές αρχές ενώ το Υπουργείο Μεταφορών ανακοίνωσε οτι η Αττική Οδός θα αντιμετωπίσει κυρώσεις σε περίπτωση που επιβεβαιωθεί η ανεπάρκεια της να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Δηλαδή συνέβη οτι ακριβώς  και στην Κρήτη στη περίπτωση του σασμού. Ενώ οι αρχές κάνουν τη δουλειά τους για να αποδοθούν οι ευθύνες σε ένα αιματηρό επεισόδιο ή μια ζωοκλοπή, εμφανίζεται ο “σάστης”,εν προκειμένω ο πρωθυπουργός ο οποίος ως διαμεσολαβητής-μεσίτης επιχειρεί να “σάξει τη δουλειά” και να είναι όλοι ικανοποιημένοι. Πώς ; “Προτείνοντας” στην εταιρία να καταβάλει το διχίλιαρο, επιχειρεί να εξαγοράσει την οργή των πολιτών και ταυτόχρονα να βάλει ¨πλάτη¨ στην εταιρία μπροστά στον κίνδυνο να αναγκαστεί να καταβάλλει υπερπολλαπλάσιες αποζημιώσεις αστικής ευθύνης. Με 6 εκ. ευρώ η Αττική Οδός έρχεται να διαμορφώσει -όπως εκείνη θέλει-το περιβάλλον των όποιων κυρώσεων ακολουθήσουν.

Όλα αυτά διεξάγονται σε έναν χρόνο που το έργο έπρεπε να περάσει στο κράτος σύμφωνα με τη σύμβασή της που τελειώνει. Προκηρύχθηκε όμως πάλι διαγωνισμός για νέο ανάδοχο. Στο μεταξύ δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει οτι η Αττική Οδός έχει απαίτηση 80 εκ. ευρώ απο την πολιτεία επικαλούμενη τις επιπτώσεις από την πανδημία.

Είναι κάτι παραπάνω από προφανές οτι βρίσκεται επί θύραις ένας εξωδικαστικός συμβιβασμός. Όσο κι΄αν στους εγκλωβισμένους που βίωσαν την περιπέτεια μπορεί αυτό να προκαλεί αποστροφή,  είναι θεμιτό για μια εταιρία και τα συμφέροντα της να μετριάσει την όποια ζημία θα της προκύψει. Οι άνθρωποι είναι businessmen, δεν είναι πολιτικοί με την έννοια που τους αποδίδουμε παραδοσιακά.

Αυτό όμως που μας προκαλεί αποστροφή –χωρίς κατανόηση- είναι η πρακτική των “παραδοσιακών” πολιτικών. Ένας πρωθυπουργός-“σάστης” να μεσολαβεί για να γλιτώσει η εταιρία με τις μικρότερες δυνατές απώλειες με απώτερο στόχο όχι τόσο να “σάξει τη δουλειά” σε σχέση με τις οικονομικές απαιτήσεις, όσο κυρίως να μην λερωθεί το “ποινικό μητρώο”  της εταιρείας για να διεκδικήσει με αξιώσεις της ανανέωση της σύμβασης παραχώρησης του οδικού άξονα της Αττικής Οδού.

Κι’ αν στην πλατεία Συντάγματος και στην Ηρώδου Αττικού δεν γνωρίζουν τον όρο “σάστης” ,απέδειξαν με τον πιο επαίσχυντο τρόπο οτι γνωρίζουν καλά τον όρο ντίλερ.