Από τον Ελ Ντοράντο των τραπεζών στο Ελ Ντοράντο των παρόχων ενέργειας

Του Χρήστου Κώνστα*

Στην εγχώρια αγορά λιανικής στην ενέργεια υπάρχουν τριών ειδών συμβάσεις μεταξύ των επιχειρήσεων (ΔΕΗ και ιδιώτες πάροχοι) και των καταναλωτών και διαχωρίζονται ως εξής. Συμβάσεις με σταθερή τιμολόγηση της kwh για τις οποίες όμως οι πάροχοι αλλάζουν-αυθαίρετα τη τιμολόγηση και την καθιστούν κυμαινόμενη παραβιάζοντας το νόμο. Η δεύτερη κατηγορία αφορά σε συμβάσεις οι οποίες δεν έχουν σταθερή τιμολόγηση αλλά δεν περιλαμβάνεται ρητά στους όρους και η ρήτρα αναπροσαρμογής, επομένως τίθεται ζήτημα νομιμότητας περί μονομερούς αλλαγής των όρων της σύμβασης. Η  τρίτη κατηγορία ,στην οποία περιλαμβάνεται η συντριπτική πλειοψηφία των συμβάσεων –ανεξαρτήτως παρόχου-αφορά σε συμβάσεις οι οποίες και δεν έχουν σταθερή τιμολόγηση αλλά και αναφέρεται η ρήτρα αναπροσαρμογής.

Ωστόσο και σε αυτή τη κατηγορία τίθενται ζητήματα για τον τρόπο, τη διαφάνεια και την επεξήγηση του επίμαχου όρου αναπροσαρμογής που περιλαμβάνεται στη σύμβαση. Δηλαδή αν τα “ψιλά γράμματα” είχαν αναλυθεί στον υποψήφιο πελάτη πριν τη σύμβαση. Την απάντηση την γνωρίζουμε ήδη, αν θυμηθούμε το περιεχόμενο της τηλεφωνικής συνομιλίας που είχαμε τον “πωλητή” της σύμβασης όταν μας πλεύρισε …δια του τηλεφώνου για να πουλήσει το συμβόλαιο. Συνήθως το μόνο που επαναλαμβάνουν μονότονα είναι τις προνομιακές και άκρως ανταγωνιστικές τιμές  που διαθέτουν στην αγορά ενέργειας για να μας πείσουν να “ψωνίσουμε” από το δικό τους “μαγαζί”.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει εκδώσει αποφάσεις για τις συνθήκες και τα κριτήρια βάσει των οποίων η ρήτρα αναπροσαρμογής καθίσταται νόμιμη και πότε παράνομη. Σε περίπτωση που δεν πληροί τα κριτήρια, τότε αυτομάτως και οι χρεώσεις που απορρέουν από την επιβολή της ρήτρας αναπροσαρμογής καθίστανται παράνομες.

Τα Ελληνικά νοικοκυριά το έχουν ξαναδεί το “έργο” και αποτελεί ένα σίκουελ του Ελ Ντοράντο. Η διαφορά είναι μόνο στο σκηνικό. Αυτή τη φορά έχει τα ρολόγια του ηλεκτρικού ρεύματος. Παλιότερα είχε τα γκισέ των τραπεζών. Τι έχει συμβεί ; Όπως σε κάθε αγορά που έχει στηθεί σε συνθήκες Ελ ντοραντο, έτσι και τώρα ισχύει ο εξής κανόνας. “Στα κέρδη χώρια και στη χασούρα πάλι χώρια αλλά μόνο εις βάρος του καταναλωτή”. Με τις αναρίθμητες ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών , οι πολίτες -φορολογούμενοι ανέλαβαν το επιχειρηματικό ρίσκο για λογαριασμό των μεγαλοεπενδυτών. Με την αύξηση του ενεργειακού κόστους τώρα , ξανά οι πολίτες-καταναλωτές αναλαμβάνουν τον επιχειρηματικό ρίσκο για λογαριασμό των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας.

Και αυτό το σενάριο του ¨έργου¨ είναι γραμμένο με την ανοχή αν όχι συμμετοχή της κυβέρνησης που ευαγγελίζεται την αυτορρύθμιση της αγοράς , η οποία λειτουργεί πλήρως απορυθμισμένη εις βάρος των πολιτών.