Politica 89.8
Πώς να συνδεθούμε με τα παιδιά μας πραγματικά, χωρίς τάμπλετ και οθόνες;
Η εικόνα είναι γνώριμη: ένα παιδί με το βλέμμα καρφωμένο σε μια οθόνη, αμίλητο, απομονωμένο από το περιβάλλον του. Μια σκηνή που εκτυλίσσεται καθημερινά σε σπίτια, καφέ και σχολικά διαλείμματα. Μια σκηνή που ίσως έχουμε κανονικοποιήσει, αλλά δεν παύει να είναι ανησυχητική.
Στην εποχή της τεχνολογίας, η ενασχόληση των παιδιών με κινητά, τάμπλετ και οθόνες γενικότερα έχει ξεπεράσει κάθε όριο. Κι όμως, οι ειδικοί προειδοποιούν: Aυτή η «νέα κανονικότητα» έχει σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική ανάπτυξη των παιδιών. Ο γονιός δεν είναι θεατής αυτής της πραγματικότητας. Έχει ρόλο, ευθύνη και τη δύναμη να κάνει τη διαφορά.
Με αφορμή τα όσα είπε στην εκπομπή μου ο Αντιδήμαρχος Ηρακλείου, αρμόδιος για θέματα Αθλητισμού, Γιάννης Τσαπάκης (Δείτε ΕΔΩ), τα οποία περικλείονται στη φράση, «να αφήσουν τα παιδιά τα κινητά και να παίξουν με τους γονείς τους», θέλησα να κάνω μια μικρή έρευνα σχετικά με τη χρήση των οθονών (κινητά, τάμπλετ, φορητοί και σταθεροί υπολογιστές) από τα παιδιά.
Η έρευνα λοιπόν αυτή έβγαλε: Η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία προτείνει τα παιδιά 2-5 ετών να μη χρησιμοποιούν οθόνες για περισσότερο από 1 ώρα την ημέρα, ενώ για τα μικρότερα των 2 ετών συνιστά πλήρη αποχή. Ωστόσο, σύμφωνα με το Common Sense Media (2023), τα παιδιά 8-12 ετών αφιερώνουν κατά μέσο όρο 5 ώρες την ημέρα σε ψηφιακές οθόνες, ενώ οι έφηβοι ξεπερνούν τις 8.
Στην Ελλάδα, η εικόνα είναι εξίσου ανησυχητική: Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Prolepsis, το 64,2% των παιδιών 3-17 ετών χρησιμοποιεί οθόνες πάνω από 2 ώρες καθημερινά, υπερβαίνοντας κατά πολύ τις διεθνείς συστάσεις. Επίσης, έρευνα “Kids and Screens” του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου (2022) έδειξε ότι το 74% των παιδιών 6-12 ετών χρησιμοποιεί κινητό ή τάμπλετ χωρίς γονική επίβλεψη, ενώ το 38% των γονιών δίνει στο παιδί συσκευή για να το «ηρεμήσει» ή να «απασχοληθεί». Για την κατάσταση αυτή και πως μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε είχε μίλησει στην εκπομπή μου τόσο η δημιουργός του safekidsproject.gr, Ροδούλα Καφτάκη (Δείτε ΕΔΩ), όσο και ο Υπεύθυνος της Γραμμής Βοήθειας του Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ, Γιώργος Κορμάς (Δείτε ΕΔΩ)
Σύμφωνα με τους επιστήμονες που ασχολούνται με το θέμα: Η πολύωρη χρήση οθονών σχετίζεται με: Προβλήματα ύπνου, καθυστερήσεις στην ανάπτυξη του λόγου, παχυσαρκία, διάσπαση προσοχής, ελλιπή κοινωνικοποίηση, αύξηση του άγχους και της επιθετικότητας.
Όπως τονίζει και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τα παιδιά χρειάζονται ποιοτικό χρόνο με τους γονείς τους, όχι απλώς επιτήρηση μπροστά σε μια οθόνη.
Οι γονείς είναι αυτοί που θέτουν τα όρια. Το παιδί που βλέπει τον γονιό του διαρκώς με ένα κινητό στο χέρι, θα αντιγράψει τη συμπεριφορά. Αν όμως του προσφέρει χρόνο, παιχνίδι, συζήτηση και ουσιαστική επαφή, θα μάθει να επιλέγει την αλληλεπίδραση αντί της ψηφιακής απομόνωσης.
Οικογένεια σημαίνει σύνδεση. Και η σύνδεση δεν γίνεται μέσω Wi-Fi, αλλά με βλέμμα, αγγίγματα, κουβέντα και παιχνίδι.
Έτσι, οι προτάσεις είναι: Οικογενειακές ώρες χωρίς οθόνες, παραδείγματος χάριν, κάθε απόγευμα ή Σαββατοκύριακο. Ζώνες “εκτός τεχνολογίας” στο σπίτι (τραπεζαρία, υπνοδωμάτια). Κοινές δραστηριότητες όπως επιτραπέζια, βόλτες, μαγειρική. Ανάγνωση βιβλίων αντί για βίντεο πριν τον ύπνο. Καθοδήγηση στη χρήση της τεχνολογίας – όχι απαγορεύσεις, αλλά συνεργασία και όρια. Οθόνες μόνο με σκοπό και σε επιλεγμένο περιεχόμενο.
Ο κόσμος των παιδιών διαμορφώνεται από το παράδειγμα και την παρουσία των ενηλίκων. Μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε σε παράλληλες οθόνες ή να διαλέξουμε να συνδεθούμε πραγματικά, με τα παιδιά μας δίπλα μας – όχι απέναντι από μια οθόνη.
