Ανευ Σοφίας…

Γράφει ο Γιώργος Δ Παπαδάκης.

Ατυχώς και ενώ έχουμε φτάσει αισίως στην επέτειο των 200 ετών από την γέννεση του ελληνικού κράτους ,πρέπει διαρκώς να εξηγούμε πράγματα αυτονόητα . Οπως για παράδειγμα ότι η “βασική” ιστορία που διδαχτήκαμε στα σχολεία δεν είναι καθόλου “τεχνητή” με στόχο την …ομογενοποίηση της συνείδησης ενός έθνους που προέκυψε μετα την ίδρυση του κράτους! “Στρογγυλεμμένη “ ασφαλώς είναι ,όπως συμβαίνει με όλες τις “επίσημες “ ιστορίες όλων των εθνών ανά την υφήλιο. Αυτό όμως έιναι άλλο πράγμα κι άλλο πράγμα είναι ότι “ κάποιοι “ οδήγησαν τους Ελληνες να θεωρήσουν ευατούς ξεκομμένους από την …Οθωμανική αυτοκρατορία και να επαναστατήσουν αιφνιδίως έπειτα από σχεδόν 400 χρόνια ας πούμε αγαστής συμβίωσης, στο πολυεθνικό και σχεδόν ανεξίθρησκο πλαίσιο αυτής.

Πρόσφατα ,με αφορμή το ζήτημα της Αγίας Σοφίας, ο καλός συνάδελφος(τον εννοώ τον χαρακτηρισμό και δεν ειρωνέυομαι)Κώστας Μπογδανιδης,για να καταδείξει το παναθρώπινο του Μνημείου χρησιμοποίησε περίπου τέτοια επιχειρήματα. Αν και προφανώς ήθελε να καταδείξει το “ορθολογιστικο”, στηρίχτηκε σε τέτοια λάνθασμένα αφηγήματα, όπως για παράδειγμα ότι οι Έλληνες θρηνησαν την Άλωση… 400 χρόνια μετά,ξεχνώντας πως ακριβώς η Αγία Σοφία και το συλλογικό “τραύμα” της Αλωσης ,ήταν εκείνα που όχι μόνο συνέβαλαν στην εθνική συνοχή του υπόδουλου Γένους ,αλλά οδήγησαν σε σειρά επαναστατικών κινημάτων ήδη από την επομένη της …αλλαγής ιδιοκτησίας της Κωνσταντινόπουλης και των εν αυτής οικιών και δημοσίων κτιρίων . Με δυό λόγια η πιό πάνω επιχειρηματολογία παραγνωριζει κατεξοχήν την ταυτόχρονη με την Άλωση γέννεση των δημοτικών τραγουδιών και των ανάλογων θρύλων. Δεδομένο που την ανατρέπει παραχρήμα και ισοπεδωτικά. Επί της ουσίας τώρα: Ασφαλώς και το μνημείο της του Θεού Σοφίας είναι πανανθρώπινο και όχι μόνο ελληνικό.

Δεν χρειάζεται βέβαια να αναλύσω επί μακρόν γιατί είναι και ελληνικό. Θα πω μόνο πως ο Ιουστινιανός ήταν ένας Ρωμαίος Πατρίκιος που ασφαλώς μιλούσε ελληνικά και πως οι αρχιτέκτονες, έτυχε στο πλαίσιο της επίσης πολυεθνικής Ανατολικής Αυτοκρατοτρίας ,να είναι Ελληνες ,αλλά δεν είναι αυτό το επιχείρημα της “ελληνικότητας”. Το κοινώς αποδεκτό από το,σύνολο των “βυζαντινολόγων “ ,όχι ασφαλώς μόνο των ελληνικής καταγωγής ,είναι πως όσο η Αυτοκρατορία έβαινε συρρικνούμενη τόσο πιο ελληνική γινόταν περιοριζόμενη στα εδάφη που κατοικούσε το κατεξοχήν ελληνικό στοιχείο ήδη για τουλάχιστον δύο χιλιετίες. Ούτε θα επιμείνω να απαντώ στο απολύτως ανερμάτιστο ότι κάποιος… δημιούργησε στους Έλληνες την αίσθηση της κοινής ταυτότητας ώστε να προκαλέσει την εξέργεση τους κάποια στιγμή.

Η επίγνωση της κοινής ταυτότητας ,όπως έγραψα πιο πάνω,υπήρχε ισχυρή και πάνω σ αυτήν λειτούργησαν ορθότατα ο Κοραής, ο Ρήγας ο Γαζής κλπ την ώρα ακριβώς που τα Έθνη της Ευρώπης σχημάτιζαν τα δικά τους κράτη,επισπεύδοντας μια αναπόφευκτη διαδικασία. Κι αυτό γιατί διαβάζοντας την άποψη που διατυπώνουν τα διάφορα “αφηγήματα” περί του χρόνου “εθνικης συνειδητοποίησης” του Ελληνα,κάποιος άσχετος μπορεί να μείνει με την απορία γιατί συντελέστηκε αυτή καθεαυτή η Επανάσταση!

Ωστόσο, αυτό που πρέπει να κρατήσουμε σταθερά, είναι πως εκείνοι που δεν αφήνουν το μνημείο να “απόχαρακτηριστεί” από τον ελληνικό του χαρακτήρα είναι οι ίδιοι οι Τούρκοι. Οχι μόνο για της ετήσιες εορτές στην επέτειο της Αλωσης ,οι οποίες επί Ρετζεπ έχουν αναδειχθεί σε εθνικά shows. Αλλά γιατί κάθε προβολή του ζητήματος και η μετατροπή ,ξανά, του Ναού σε Τζαμί,”στοχοποιεί” πρώτα τους γείτονες Έλληνες και κατόπιν λειτουργεί ως μέσον προβολής της ισχύος του σύγχρονου τουρκικού κράτους προς “φίλους” “Συμμάχους ” “εχθρούς “κλπ. Σε μια ψύχραιμη ανάγνωση ωστόσο το πραγματικό ζήτημα αφορά τους ίδιους τους Τούρκους. Αφορά ξεκάθαρα την εσωτερική σύγκρουση των εθνικιστών αλλά κοσμικών κεμαλικών με τους ισλαμιστές του Ερντογάν που ξεφεύγουν από τα όρια του εθνικισμού και αγγίζουν την “Ιδέα”του πανισλαμισμού γεγονός που αφορά άμεσα την Δύση. Και αυτό πρέπει να κρατήσουμε και να το αφήσουμε να εξελιχθεί χωρίς κόπο ,από μόνο του,αφού ο Ρετζεπ Ταγίπ …καταβάλει όντως προσπάθειες σ αυτήν την κατέυθυνση.Να ξεκόψει μια μεγάλη πληθυσμιακά κρατική οντότητα από την αυλή της Ευρώπης-σπρώχνωντας την σταθερά στον ισλαμικό φονταμενταλισμό-από κάθε τι το ευρωπαικό και να υπενθυμίσει στους αμνήμονες Ευρωπαίους τον “Τούρκο” που σχεδόν από τύχη συγκρατήθηκε στις πύλες της Βιέννης ,περίπου δύο αιώνες μετά την Αλωση της πρωτεύουσας των “Ανατολικών Ρωμαίων”.